Ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός (WMO) προειδοποιεί ότι είμαστε ιδιαίτερα κοντά στο να υπερβούμε το διεθνώς συμφωνημένο και αδιαπραγμάτευτο όριο του 1,5°C της Συμφωνίας του Παρισιού για τον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Ορθώς λοιπόν ο ΓΓ του ΟΗΕ κ. Γκουτιέρες προειδοποιεί ότι «η κλιματική κρίση παραμένει η πρόκληση που καθορίζει την εποχή μας».
του Σωκράτη Φάμελλου, Προέδρου της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ
Σε αυτό το πλαίσιο, η «Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία» του 2019 αποτέλεσε ορόσημο στην ευρωπαϊκή περιβαλλοντική και κλιματική πολιτική. Έθεσε φιλόδοξους στόχους όχι μόνο για τη μείωση των ανθρακούχων εκπομπών αλλά και για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, την πρόληψη της ρύπανσης, και για ένα ευρύτερα βιώσιμο αναπτυξιακό υπόδειγμα.
Σήμερα, πέντε χρόνια μετά και ύστερα από ιδιαίτερα σημαντικές γεωπολιτικές και κοινωνικές αλλαγές διαπιστώνεται ότι η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία σε πολλά ζητήματα μάλλον “έμεινε πίσω”.
Οι επενδύσεις σε ορυκτό αέριο και σε πυρηνική ενέργεια θεωρήθηκαν υπό όρους βιώσιμες. Οι στόχοι για την προστασία της φύσης υποβαθμίζονται, όπως φαίνεται από τα σοβαρά θεσμικά εμπόδια αντιμετωπίζει ο Νόμος για την Αποκατάσταση της Φύσης..
Η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση φαίνεται να χάνει το τρένο της ανταγωνιστικότητας στις πράσινες τεχνολογίες αιχμής από τρίτες χώρες, η ουκρανική κρίση απέδειξε την ενεργειακή -και άρα οικονομική και πολιτική- της εξάρτηση, ενώ το αυξημένο κόστος απείλησε και απειλεί σημαντικά τη βιομηχανική παραγωγή.
Η Ευρώπη αποδεικνύεται ανέτοιμη να εκσυγχρονίσει την ενεργειακή αγορά και να συνδέσει αποτελεσματικά τις ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις με την κυκλικότητα και την κλιματική ουδετερότητα, έτσι ώστε αυτές να αποτελέσουν καθολικό χαρακτηριστικό των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Επιπλέον, σύμφωνα με όσα διαρρέονται, ο πολιτικός στόχος της πράσινης μετάβασης φαίνεται υποβαθμίζεται στην ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή, με την έμφαση να δίνεται αντίθετα στην άμυνα και στη μετανάστευση, «κλείνοντας το μάτι» στις συντηρητικές δυνάμεις και τις ακροδεξιές φωνές.
Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ θεωρεί ότι η απαίτηση για μια «κλιματικά ουδέτερη, πράσινη, δίκαιη και κοινωνική Ευρώπη» είναι στόχος βιωσιμότητας και της οικονομίας και της κοινωνίας και είναι η μόνη απάντηση στα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε και σε ευρωπαϊκό και σε εθνικό επίπεδο.
Υποστηρίζουμε σε ευρωπαϊκό επίπεδο την υιοθέτηση φιλόδοξων ενδιάμεσων στόχων μείωσης εκπομπών και για το 2040, διασφαλίζοντας ωστόσο ότι κανείς και καμία δεν θα μείνει πίσω και ότι τα οφέλη θα διαχυθούν προς όλη την κοινωνία. Για το λόγο αυτό κυρίαρχο στοιχείο πρέπει να είναι η επάρκεια και η ανθεκτικότητα της ευρωπαϊκής και της ελληνικής πολιτείας.
Για τον ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ η πράσινη μετάβαση πρέπει να αποτελεί τη βάση για την αλλαγή του αναπτυξιακού υποδείγματος και να καταστήσει την Ευρώπη πραγματικά πράσινη και κοινωνική. Και εδώ είναι η διαφορά μας, γιατί η ευρωπαϊκή ηγεσία και το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (στο οποίο ανήκει και η ΝΔ) χρησιμοποιούν την πράσινη μετάβαση προς όφελος των μεγάλων πολυεθνικών και ολιγοπωλίων διευρύνοντας έτσι και οξύνοντας τις ανισότητες αλλά και τον ανορθολογισμό στις ευρωπαϊκές κοινωνίες. Και δυστυχώς πολύ συχνά την χρησιμοποιούν μόνο για επικοινωνιακή εκμετάλλευση.
Η δίκαιη πράσινη μετάβαση προϋποθέτει σημαντικές επενδύσεις και σε ευρωπαϊκό και σε εθνικό επίπεδο, για την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας και την προώθηση της ενεργειακής δημοκρατίας και του πλουραλισμού. Απαιτεί στρατηγική για την ομαλή μετάβαση του αγροτικού τομέα, τη στήριξη της μετάβασης της ενεργοβόρου βιομηχανίας, την προώθηση των δημόσιων μεταφορών και της ηλεκτροκίνησης. Προϋποθέτει επίσης παράλληλα την προστασία και την αποκατάσταση ευαίσθητων οικοσυστημάτων, που αποτελούν την ασπίδα απέναντι στις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης, ένα νέο πλαίσιο για την εφαρμογή λύσεων βασισμένων στη φύση (nature-based solutions) και την προώθηση της κυκλικής οικονομίας σε όλα τα επίπεδα.
Όλα τα παραπάνω δεν αποτελούν μία ουδέτερη, τεχνοκρατική διαδικασία. Αποτελούν πολιτική στρατηγική με προοδευτικό πρόσημο. Η μετάβαση θα είναι πράσινη και βιώσιμη μόνο αν είναι δίκαιη και συμπεριληπτική. Και αυτή είναι η ουσία της πολιτικής πρότασης του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ για την Ελλάδα και την Ευρώπη.