NewsEdit Του Σπύρου Ν. Λίτσα
Καθηγητή Θεωρίας των Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και Επισκέπτη Καθηγητή στο Πανεπιστήμιο της Grenoble
Οι Νορβηγία, Ιρλανδία και Ισπανία έχουν ήδη ανακοινώσει πως στις 28/5 θα αναγνωρίσουν Παλαιστινιακό κράτος. Πως μπορεί η απόφαση αυτή να αξιολογηθεί και τι στην πραγματικότητα σημαίνει για τον πόλεμο στη Γάζα.
Ένα κυρίαρχο κράτος αποφασίζει αυτόνομα για τις πολιτικές που ακολουθεί σε εσωτερικό ή εξωτερικό επίπεδο. Ουδείς μπορεί να το αμφισβητήσει αυτό αφού αυτή ακριβώς η λειτουργία αποτελεί και το θεμέλιο λίθο της εθνικής κυριαρχίας. Τα κράτη όμως δεν προβαίνουν στην υιοθέτηση βημάτων στη διεθνή σκηνή απλώς και μόνο για να υπογραμμίσουν το κυριαρχικό τους δικαίωμα στην αυτόνομη επιλογή, αλλά για να διασφαλίσουν τα εθνικά τους συμφέροντα, όπως βέβαια και την ενίσχυση της Ειρήνης και Ασφάλειας σε περιφερειακό ή κεντρικό επίπεδο αν ασφαλώς αυτά είναι ορθολογικοί δρώντες. Η διαδικασία της αυτόνομης επιλογής αποκτά μεγαλύτερο ενδιαφέρον όταν τοποθετείται απέναντι στη διάσταση των συμβατικών συμμαχικών υποχρεώσεων. Τότε, όπως η Θεωρία των Διεθνών Σχέσεων προκρίνει ως κεντρικό ζήτημα της επιστημονικής παρατήρησης, η έννοια της κυριαρχίας παύει να είναι απόλυτη και περνά στο επίπεδο της σχετικής αναλογικότητας που διαμορφώνεται από τις μεταβλητές του ποσοστού έξυπνης ισχύος και οικονομικής δυναμικής που το κάθε κράτος διαχειρίζεται, αλλά και από τις κεντρικές επιλογές της συμμαχίας που το κράτος μετέχει. Mε απλά λόγια, από τη μια, τα κράτη μπορούν να σχεδιάζουν αυτόνομες πολιτικές στη διεθνή αρένα. Από την άλλη, δεν είναι ορθολογικό τα κράτη να λειτουργούν ως μοναχικοί περιπλανώμενοι δρώντες όταν μετέχουν σε μια συλλογικότητα που προνοεί για την ενίσχυση της επιβίωσης τους στο άναρχο και ανταγωνιστικό διεθνές περιβάλλον.
Είναι αναφαίρετο δικαίωμα των Νορβηγίας, Ιρλανδίας και Ισπανίας να αναγνωρίσουν Παλαιστινιακό κράτος. Σε επίπεδο νομικής ανάλυσης της έννοιας της Κυριαρχίας, ναι. Είναι ορθολογικό; Σε επίπεδο πολιτικής ανάλυσης, όχι.
Αρχικώς, η Ισπανία και η Ιρλανδία είναι κράτη μέλη της ΕΕ. Μια μονομερής απόφαση τους, οποία μονομερής πολιτική απόφαση τους, ωθεί στο περιθώριο ακόμη περισσότερο τις οποίες προσπάθειες για πολιτική σύγκλιση εντός του Ενωσιακού οικοδομήματος. Ιρλανδία και Ισπανία αποκαλύπτουν de jure τις συστημικές αδυναμίες της Ε.Ε στο διεθνές γίγνεσθαι, προσφέροντας επιπρόσθετα επιχειρήματα στις πολιτικές φαρέτρες αυτών που εντός της Γηραιάς Ηπείρου προωθούν αντί-ευρωπαϊκή ατζέντα, αλλά και αυτών στην άλλη άκρη του Ατλαντικού που επιχειρηματολογούν υπέρ της υποβάθμισης της ευρώ-ατλαντικής ατζέντας.
Στη συνέχεια, Νορβηγία, Ισπανία και Ιρλανδία είναι κράτη μέλη του ΝΑΤΟ. Η απόφαση τους αυτή δημιουργεί σημαντικά θέματα ως προς τον τρόπο που η Βορειοατλαντική Συμμαχία προσεγγίζει και αναλύει τα διεθνή δεδομένα, ανοίγοντας το δρόμο και για άλλες δυνάμεις να ακολουθήσουν πλήρως αυτόνομες πολιτικές, με σκοπό την εκφορά ισχυρού πλήγματος στο ενιαίο μέτωπο που η Συμμαχία οφείλει να επιδεικνύει. Το θέμα αποκτά επιπρόσθετες διαστάσεις αν αναλογισθούμε την υφιστάμενη χρονική συγκυρία που λόγω του Ρώσο-Ουκρανικού Πολέμου η ενότητα της συμμαχία δοκιμάζεται, αλλά και αν εξετασθούν ενδελεχώς οι αποδομητικές πολιτικές της Τουρκίας εντός του ΝΑΤΟικού πυρήνα εις βάρος της ενίσχυσης των δεσμών των κρατών μελών μεταξύ τους.
Πέρα όμως των ζητημάτων συμπεριφοράς εντός συμμαχιών η απόφαση αυτή καθ’ αυτή είναι προβληματική. Η αναγνώριση Παλαιστινιακού κράτους δεν έρχεται να στηρίξει τον άμαχο Παλαιστινιακό λαό που υποφέρει έναν γολγοθά λόγω των συγκρούσεων, ούτε υπογραμμίζει την αναγκαιότητα παύσης των συγκρούσεων και έναρξη ενός ειρηνευτικού διαλόγου που θα έχει ένα οριστικό και λυτρωτικό αποτέλεσμα για την Ειρήνη και Ασφάλεια στην περιοχή. Ενισχύει τις ριζοσπαστικές πτέρυγες και των δυο πλευρών, για διαφορετικούς λόγους στην κάθε μια περίπτωση, ενώ παράλληλα εντείνει το ρήγμα εντός του Παλαιστινιακού κόσμου με τη Δυτική Οχθη και τη Χαμάς να εισέρχονται σε αναβαθμισμένη τροχιά σύγκρουσης για την απόκτηση μεγαλύτερης επιρροής εντός της νέας πραγματικότητας.
Με την κίνηση Νορβηγίας, Ιρλανδίας και Ισπανίας οι προσπάθειες που γίνονται εδώ και καιρό να βρεθεί ένας νέος ηγέτης των Παλαιστινιών που να έχει τη δυνατότητα αλλά και την αποδοχή για να διαπραγματευτεί την επόμενη ημέρα του λαού του ακυρώνεται, με αποτέλεσμα να ακυρώνεται και η οποιαδήποτε προσπάθεια να βρεθεί μια ευκαιρία σύγκλισης που ασφαλώς και θα πρέπει να ξεκινά από την απελευθέρωση όσων Ισραηλινών ομήρων είναι ακόμη εν ζωή. Όλα αυτά έχουν ως αποτέλεσμα να ενισχύεται η συγκρουσιακή τροχιά των αντιμαχόμενων πλευρών, αφού το ρήγμα βαθαίνει ακόμη περισσότερο εξαιτίας της εξωτερικής παρέμβασης των τριών κρατών.
Δεν χωρά πλεόν καμία αμφιβολία πως η δημιουργία δυο ανεξάρτητων κρατών αποτελεί ένα βασικό στοιχείο για το κλείσιμο του κουτιού της Πανδώρας στην περιοχή που άνοιξε με υπαιτιότητα της Χαμάς των 7/10. Ιρλανδία, Νορβηγία και Ισπανία όμως με τη μονομερή τους απόφαση γίνονται μέρος του προβλήματος και όχι παράγοντες της λύσης. Η Ελλάδα, το λέω για άλλη μια φορά δημοσίως, έχει το ειδικό βάρος να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο μέσα στην ομάδα αυτή των κρατών που θα εργαστούν για την εύρεση διεξόδου από το λαβύρινθο της σύγκρουσης.