Η διείσδυση των ΑΠΕ και ο ρυθμός ανάπτυξής τους αποτελεί πλέον το σημείο αναφοράς στον ενεργειακό διάλογο. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη, το 2023 σημειώθηκε σε παγκόσμιο επίπεδο διείσδυση ΑΠΕ σε βαθμό 30% στην ηλεκτροπαραγωγή, ένα νούμερο ρεκόρ που καταδεικνύει την σταθερή πορεία προς την ενεργειακή μετάβαση.
Η ηλιακή ενέργεια ήταν η ταχύτερα αναπτυσσόμενη πηγή ηλεκτρικής ενέργειας για 19η συνεχή χρονιά, και ξεπέρασε την αιολική για να γίνει η μεγαλύτερη πηγή νέας ηλεκτρικής ενέργειας για δεύτερη συνεχή χρονιά. Η αύξηση ρεκόρ σε νέες εγκαταστάσεις προς το τέλος του 2023 δείχνει ότι το 2024 θα συνεχιστεί η τάση αυτή με εντονότερο ρυθμό.
Είναι γεγονός λοιπόν ότι η αγορά της ενέργειας αλλάζει τάχιστα, και αυτή η ραγδαία ανάπτυξη των ΑΠΕ οδηγεί στην αναδιαμόρφωση της αγοράς. Τον τελευταίο καιρό, γίνεται μεγάλη συζήτηση για τις περικοπές στην παραγωγή από τον Διαχειριστή και την έλλειψη εσόδων λόγω των μηδενικών τιμών, οι οποίες πια λαμβάνουν μια κρίσιμη μάζα. Άξιο αναφοράς είναι το γεγονός πως το τελευταίο έτος σημειώθηκαν δυο μέρες όπου για 8 συνεχόμενες ώρες η τιμή DAM βρισκόταν στα 0 €/MWh.
Οι προκλήσεις που δημιουργούνται από την παραπάνω συνθήκη είναι πολλές. Βασικός πυλώνας για την αντιμετώπισή τους είναι φυσικά η περεταίρω ανάπτυξη τόσο των έργων αποθήκευσης ενέργειας, αλλά και των ηλεκτρικών δικτύων, ώστε να γίνεται καλύτερη ένταξη των αυξανόμενων ΑΠΕ στο σύστημα. Οι εγκαταστάσεις συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας απαιτούνται για την κάλυψη των αναγκών σε όλες τις ώρες της ημέρας. Η Ελλάδα οδεύει με σταθερά βήματα προς την κάλυψη αυτής της ανάγκης με στήριξη από το κράτος, όπως αποδεικνύεται από τους δύο ολοκληρωμένους διαγωνισμούς καθώς και τους επόμενους (τόσο για μεμονωμένες μπαταρίες όσο και για συνδυαστικά έργα ΑΠΕ με μπαταρίες), για συνολική αποθήκευση πάνω από 1,7 GW.
Όσον αφορά τα δίκτυα τώρα, η ανάγκη για την ανάπτυξή τους είναι ζωτικής σημασίας ώστε να μπορέσει να υπάρξει αρκετός «χώρος» για την ενσωμάτωση των όλο και αυξανόμενων ΑΠΕ στον ενεργειακό σύστημα. Συγκεκριμένα, εκτιμάται ότι το 1/3 του ελληνικού δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας απαιτεί πρόσθετες αναβαθμίσεις για την υποστήριξη της ενσωμάτωσης των ΑΠΕ, ειδικά στη βόρεια Ελλάδα.
Κλείνοντας, η Ελλάδα φιλοδοξεί να γίνει ένας ευρωπαϊκός ενεργειακός κόμβος. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, χρειάζεται να γίνει μια σημαντική αναδόμηση της ευρύτερης αγοράς και του κλάδου της ενέργειας ώστε να μπορέσει να ανταποκριθεί στις νέες συνθήκες και φαινόμενα που ήδη έχουν ξεκινήσει να εμφανίζονται και να προετοιμαστεί για το ενεργειακό σύστημα του μέλλοντος.
Τις εξελίξεις στον τομέα των ΑΠΕ, της αποθήκευσης ενέργειας, και στα δίκτυα καθώς και αλληλένδετες θεματικές θα αναλύσουμε στο 9th HAEE Energy Transition Symposium “Striving for Stability in a Highly Uncertain Energy World”, το οποίο για 9η συνεχή χρονιά διοργανώνεται από την Ελληνική Εταιρεία Ενεργειακής Οικονομίας τις προσεχείς μέρες, στις 22-24 Μαΐου 2024 στο Maroussi Plaza Centre στην Αθήνα. Στο Συνέδριο θα παραβρεθούν σημαίνουσες προσωπικότητες από το χώρο της πολιτικής, της βιομηχανίας, της έρευνας και της επιχειρηματικότητας που δραστηριοποιούνται στο διεθνές, ευρωπαϊκό και ελληνικό γίγνεσθαι.
Δρ. Σπύρος Παπαευθυμίου, Πρόεδρος ΗΑΕΕ , Καθηγητής Πολυτεχνείου Κρήτης