ΑΝΤΡΕΑΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ Σύμφωνα με τις μέχρι τώρα προβλέψεις τόσο των δημοσκόπων όσο και των πολιτικών αναλυτών είναι πως ο μεγάλος πρωταγωνιστής της εκλογικής βραδιάς της επόμενης Κυριακής 9 Ιουνίου θα είναι η αποχή από τις κάλπες, κάτι που ανησυχεί ιδιαίτερα τα κομματικά επιτελεία που πέρα από το τι σημαίνει κάτι τέτοιο γι’ αυτά καθαυτά τα αποτελέσματα βλέπουν να μεγαλώνει και παγιώνεται η τάση απαξίωσης της υπάρχουσας πολιτικής και των πολιτικών.
Προάγγελοι μίας τέτοιας εξέλιξης είναι αφ’ ενός το διψήφιο ποσοστό των αναποφάσιστων σε όλες σχεδόν τις δημοσκοπήσεις αλλά και η πρώτες αναλύσεις για τη συμμετοχή μέσω επιστολικής ψήφου των ψηφοφόρων στο εσωτερικό της χώρας.
Συγκεκριμένα: Από τους 153.322 ψηφοφόρους του εσωτερικού που επέλεξαν την επιστολική ψήφο, στην Αττική βρίσκονται οι 46.548. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως η Αττική, το μεγαλύτερο γεωγραφικό διαμέρισμα της χώρας, το ποσοστό όσων επέλεξαν την επιστολική ψήφο αποτελεί μόλις το 30,5% των εγγεγραμμένων. Οι εκπρόσωποι της Generation Z (17-30 ετών) αποτελούν μεσοσταθμικά το 16,9%, κάτι που στην Αττική αντιστοιχεί σε 7.000-8.000 ψηφοφόρους ηλικίας 17-30 ενώ παρόμοια εικόνα υπάρχει και στο έτερο μεγάλο αστικό κέντρο, τη Θεσσαλονίκη, όπου συνολικά δήλωσαν πως θα ψηφίσουν με επιστολική ψήφο 12.920 ψηφοφόροι, αριθμός που αντιστοιχεί στο 8,43% εκείνων που ενεγράφησαν πανελλαδικά. Το ποσοστό αυτό είναι επίσης χαμηλότερο από το πληθυσμιακό ποσοστό της Θεσσαλονίκης πανελλαδικά, που είναι πάνω από το 10%.
Στην επιμέρους μεσοσταθμική ανάλυση, οι 17-30 που θα ψηφίσουν με επιστολική ψήφο είναι μεταξύ 2.000-3.000 ψηφοφόρων κάτι που οδηγεί σε ένα πολιτικό συμπέρασμα: η πιθανότητα της αποχής στα δύο πιο μεγάλα αστικά κέντρα συνολικά στο σώμα των ψηφοφόρων και ειδικά στους νέους είναι ιδιαίτερα αυξημένη.
Η «μετάφραση» του αριθμού αυτού σημαίνει πως οι νέοι ψηφοφόροι της Gen Z, που είτε θα φύγουν για να δουλέψουν στα νησιά, είτε θα εργάζονται στις παραλίες και στις τουριστικές συνοικίες της Αττικής, είτε εκείνη την ημέρα θα πάνε για μπάνιο ή στη συναυλία των Coldplay, αποτελούν τη «μαύρη τρύπα» των εκλογών.
Παρόμοια συμπεράσματα προκύπτουν και από τις δημοσκοπήσεις. Είναι ενδεικτικό ότι στην τελευταία μέτρηση της Pulse, σε σχέση με την προηγούμενη, αποτυπώνεται ενίσχυση της τάσης αποχής από τις ευρωεκλογές, καθώς πολύ βέβαιοι εμφανίζονται ότι θα συμμετάσχουν οι πολίτες σε ποσοστό 69%, 17% δηλώνουν αρκετά βέβαιοι και 7% μέτρια βέβαιοι. Στην προηγούμενη μέτρηση της εταιρείας, σίγουροι ότι θα πάνε να ψηφίσουν δήλωναν οι ερωτώμενοι σε ποσοστό 74%, με ένα πρόσθετο 15% να απαντά «μάλλον ναι», θα ψηφίσει.
Η βεβαιότητα συμμετοχής μεγαλώνει όσο μεγαλώνει η ηλικία των ερωτώμενων, με τους νέους ψηφοφόρους να είναι οι λιγότεροι σίγουροι ότι θα πάνε να ψηφίσουν. Ειδικότερα, στις ηλικίες 17-29 ετών πολύ βέβαιοι ότι θα ψηφίσουν δηλώνουν σε ποσοστό 40%, στις ηλικίες 30-44 ετών το αντίστοιχο ποσοστό αυξάνεται στο 59%, στις ηλικίες 45-59 μεγαλώνει ακόμη περισσότερο και διαμορφώνεται στο 75%, ενώ οι Boomers (60 και άνω) δηλώνουν βέβαιοι ότι θα συμμετάσχουν στις ευρωεκλογές σε ποσοστό 87%.
Επιπρόσθετα η ψαλίδα μεταξύ Ν.Δ. και ΣΥΡΙΖΑ στις ηλικίες 17-30 δείχνει να έχει κλείσει από τις εθνικές εκλογές του Ιουνίου του 2023 που ήταν 11 μονάδες και συγκεκριμένα η Ν.Δ. είχε λάβει 31% και ο ΣΥΡΙΖΑ 20%. Οι τελευταίες μετρήσεις δείχνουν πως η Ν.Δ. κινείται μεταξύ 25%-27% και ο ΣΥΡΙΖΑ στο 21%-23% και ακολουθεί το ΠΑΣΟΚ με 14%-16%. Συνεπώς η ψήφος στις νέες ηλικίες μοιάζει πιο μοιρασμένη και η πιθανή αποχή μπορεί τελικά να επηρεάσει ισόποσα και οριζόντια όλα τα κόμματα.
Και μιάς και αναφερθήκαμε στις εκλογές του 2023 να θυμίσουμε ότι σε αυτές καταγράφηκε ιστορικό ρεκόρ υψηλότερου ποσοστού αποχής από τις εθνικές εκλογές καθώς άγγιξε το 47,17%, ξεπερνώντας το προηγούμενο ρεκόρ των εκλογών του Σεπτεμβρίου 2015, όταν η αποχή είχε φθάσει το 43,84%.
Η αποχή κινείται σταθερά άνω του 42% τα τελευταία 9 χρόνια, με δεδομένες βέβαια και τις καθυστερήσεις στην εκκαθάριση των εκλογικών καταλόγων (τελευταία φορά που η αποχή είχε καταγραφεί σε ποσοστό κάτω του 30% των εγγεγραμμένων στους εκλογικούς καταλόγους ήταν τον Οκτώβριο του 2009) φτάνοντας ουσιαστικά στο σημείο οι μισοί σχεδόν Έλληνες να μην προσέρχονται στις κάλπες.
Η σταθερά ανοδική τάση των ποσοστών της αποχής και ο οριζόντιος χαρακτήρας της δείχνει πως οι νέες γενιές γυρίζουν συνολικά την πλάτη στο σημερινό πολιτικό σύστημα και τους εκπροσώπους του παρά τις προσπάθειες των κομμάτων να εκσυγχρονίσουν το επικοινωνιακό τους προφίλ μέσω Tik-Tok και λοιπών Social Media αλλά και του να θέσουν διλήμματα περί “σταθερότητας”, “μη επιστροφής στο 2015” ή “ανασύνταξης της Κεντροαριστεράς”. Δείχνει ακόμη πως τα πολιτικά κόμματα αγνοούν τις ανάγκες και τους προβληματισμούς των νέων και ότι παραμένουν προσκολλημένα σε λογικές του… προηγούμενου αιώνα.
Μένει να δούμε εάν όλα αυτά θα επαληθευτούν ή και θα ενταθούν το βράδυ της 9ης Ιουνίου και σε ποιο βαθμό.
Η συμμετοχή στις εκλογικές αναμετρήσεις μετά τη μεταπολίτευση
Μάιος 2023: 61,10%
Ιούλιος 2019: 57,78%
Σεπτέμβριος 2015: 56,16%
Ιανουάριος 2015: 63,94%
Ιούνιος 2012: 62,49%
Μάιος 2012: 65,12%
Οκτώβριος 2019: 70.95%
Σεπτέμβριος 2007: 74.15%
Μάρτιος 2004: 76,50%
Απρίλιος 2000: 74,97%
Σεπτέμβριος 1996: 76,35
Οκτώβριος 1993: 79,22%
Απρίλιος 1990: 79,51%
Νοέμβριος 1989: 80,69%
Ιούνιος 1989: 80,33%
Ιούνιος 1985: 79,10%
Οκτώβριος 1981: 78,61%
Νοέμβριος 1977: 77,76%