ΑΝΤΡΕΑΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ Για μία ακόμη χρονιά γίνονται αρνητικό θέμα συζήτησης οι πανελλαδικές εξετάσεις αυτό το άνευ προηγούμενου αλλά και λογικής μαρτύριο στο οποίο υποβάλλονται δεκάδες χιλιάδες παιδιά και οι οικογένειές τους.
Φέτος τα μεγάλα προβλήματα ενοπίστηκαν στο μάθημα της Φυσικής και σε εκείνο της Ιστορίας για τις αντίστοιχες δέσμες. Στο μεν πρώτο, πέραν της δυσκολίας, το μέγα πρόβλημα ήταν ο χρόνος που χρειαζόταν για να αναπτυχθούν τα θέματα και να λυθούν οι ασκήσεις και που όπως πολλοί λένε ξεπερνούσε τις δύο ώρες.
“Εάν εγώ βάλω στους φοιτητές μου του 3ου έτους τέτοια θέματα-σπαζοκεφαλιές ο εξωτερικός εξεταστής του τμήματος θα μου τα γυρίσει πίσω” σημειώνει, όπως διαβάζουμε στο Alfavita.gr, o καθηγητής Φυσικής του Πανεπιστημίου του Λίβερπουλ, Χρήστος Τουραμάνης.
“Τα θέματα αυτά στις Πανελλήνιες εξετάσεις δεν εξετάζουν ούτε την κριτική σκέψη, ούτε την βαθύτερη κατανόηση της φύσης. Αποτελούν διαγωνισμό δεξιοτεχνίας που χρειάζεται και χρόνο και ηρεμία, ένα ΣΚ για να το απολαύσει κάποιος και μάλιστα με παρέα (ομαδική άσκηση)” λέει ο κ. Τουραμάνης και συνεχίζει περιγράφοντας όλη την παθογένεια του συστήματος:
“Το θέμα με το σχήμα που προκαλεί ζαλάδα σε εξετάσεις με στενό χρονικό περιθώριο και φοβερή πίεση αφού κρίνεται το μέλλον των παιδιών αποτελεί έκφραση σαδισμού, και αυτή είναι η ηπιότερη έκφραση που μπορώ να βρω. Το να κρύψω την συχνότητα μέσα σε έναν τύπο δεν εξετάζει αν ο μαθητής καταλαβαίνει πως δουλεύει το μέλαν σώμα αλλά ποιος έχει γερά νεύρα, ψυχραιμία και είναι καλός στο κυνήγι θησαυρού.
Εάν εγώ στον Ηλεκτρομαγνητισμό του τρίτου έτους βάλω τέτοια θέματα-σπαζοκεφαλιές ο εξωτερικός εξεταστής του τμήματος θα μου τα γυρίσει πίσω. Η σαφήνεια και καθαρότητα στις ερωτήσεις είναι απαιτούμενο στα θέματα που βάζουμε.
Τα άλλα είναι εκβιασμός της κοινωνίας ώστε να ακουμπάει τις οικονομίες της, συχνά αιματηρές, στα φροντιστήρια. Απωθεί τα παιδιά αφού εξαφανίζει την ομορφιά της φυσικής κάτω από σχολαστικισμούς και βυζαντινισμούς” καταλήγει ο καθηγητής.
Όσο για την Ιστορία το πρόβλημα φέτος ήταν αυτό που υπήρχε πάντα (και όχι μόνο σε αυτό το μάθημα): Η “παπαγαλία”! Οι υποψήφιοι έπρεπε να αποστηθίσουν ολόκληρο το βιβλίο μαζί με τις υποσημειώσεις για να μπορέσουν να ανταποκριθούν.
Και εδώ μπαίνει το ερώτημα: Τι νόημα έχει όλο αυτό;
Τι νόημα έχει η “παπαγαλία” για μια γενιά που μεγάλωσε “μέσα” στο διαδίκτυο στο οποίο πλέον βρίσκεται το σύνολο των πληροφοριών και της βιβλιογραφίας για το αντικείμενο, π.χ. της Ιστορίας που διδάσκονται τα παιδιά στο Γυμνάσιο και το Λύκειο;
Τι νόημα έχει αυτό το βασανιστήριο με τις ασκήσεις της Φυσικής (άλλη χρονιά μπορεί να είναι στη Χημεία, στη Βιολογία ή στα Λατινικά) για όλους τους υποψήφιους αλλά ιδιαίτερα για όσους δεν σκοπεύουν να περάσουν στο… Φυσικό;
Ακόμη κι αν πέντε, δέκα, εκατό παιδιά κατάφεραν φέτος να γράψουν τα θέματα της Φυσικής μέσα σε δύο ώρες, και πάλι, τι νόημα έχει αυτό για τα ίδια, για τη σχολή που θα μπουν, για όλους;
Τι νόημα έχει συνολικά το βασανιστήριο που παιρνούν όλα τα παιδιά από την Γ’ Γυμνασίου μέχρι την Γ’ Λυκείου με τα φροντιστήρια, τα κόντρα φροντιστήρια και τα ιδιαίτερα για να προετοιμαστούν να διαγωνισθούν σε θέματα που είτε δεν θα τους φανούν ποτέ χρήσιμα είτε θα τα έχουν ξεχάσει μέσα σε λίγους μήνες χωρίς να τα έχουν ποτέ αφομιώσει;
Κάποιοι λένε ότι δεν έχει σημασία πόσο δύσκολα ή πόσο εύκολα είναι τα θέματα αφού σε κάθε περίπτωση όσοι είναι να περάσουν στα ΑΕΙ θα περάσουν αφού οι εξετάσεις είναι ανταγωνιστικές.
Κάποιοι άλλοι θα πουν ότι όλο αυτό συμβαίνει για να συνεχίσει να υπάρχει η παραπαιδεία αλλά και για να κατευθυνθούν οι αποτυχόντες στα νεότευκτα ιδιωτικά πανεπιστήμια.
Όμως το θέμα δεν είναι εκεί (ή δεν είναι μόνο εκεί), είναι ευρύτερο και πολύ πιο σημαντικό: η σχολική -και φροντιστηριακή- εκπαίδευση, το σύστημα των πανελλαδικών εξετάσεων, τα θέματα-σπαζοκεφαλιές που μπαίνουν είναι εκτός εποχής και λογικής συνολικά. Τα παιδιά είτε πετύχουν είτε όχι στα ΑΕΙ δεν έχουν κερδίσει τίποτα, αντίθετα έχουν χάσει τα παιδικά και εφηβικά χρόνια τους και έχουν μισήσει και το σχολείο και τη γνώση που αυτό μπορούσε να τους προσφέρει. Και πέρα από αυτό, τα αναγκάζει να επιλέξουν και τελικά να φοιτήσουν σε σχολές που δεν ήταν η πρώτη ή έστω η δεύτερη επιλογή τους. Κι αυτό είναι καταστροφικό και για τα παιδιά και για τις σχολές και αργότερα για την αγορά εργασίας και την οικονομία.
Όλα λάθος λοιπόν. Ολα!
“Και τι θα έπρεπε να γίνει;” ίσως αναρωτηθούν κάποιοι. Πρώτα από όλα να καταργηθούν οι πανελλαδικές και τις εξετάσεις εισαγωγής στα ΑΕΙ να τις αναλάβουν οι ίδιες οι σχολές που έχουν το κριτήριο για τις προϋποθέσεις που χρειάζεται ένα παιδί για να φοιτήσει σε αυτές. Και δεύτερο και κυριότερο: Το εκπαιδετικό μοντέλο της “παπαγαλίας” και της συσσώρευσης άχρηστης γνώσης να πρέπει να δώσει τη θέση του στο εκπαιδευτικό μοντέλο του “μαθαίνω να μαθαίνω”, σε ένα σύστημα, δηλαδή, που θα ενισχύει την ικανότητα της αναζήτησης πληροφοριών και την μετατροπή τους σε γνώση μέσω της σύνθεσης και της ανάλυσης.
Με βάση αυτό το μοντέλο θα πρέπει να προχωρήσουμε στις εξετάσεις “ανοιχτού βιβλίου” και γιατί οχι -όσο κι αν σοκάρει κάποιους- ανοιχτού υπολογιστή ή κινητού. Κι αυτό το νέο μοντέλο θα πρέπει να ξεκινάει από την Α’ Δημοτικού και να συνεχίζεται σε όλη την 6ετή εκπαίδευση.
Ο κόσμος “τρέχει”, το ίδιο και οι τεχνολογικές εξελίξεις. Η Τεχνητή Νοημοσύνη είναι εδώ. Το να βάζεις τη νέα γενιά να γεμίζει κόλλες χαρτί γράφοντας ατελείωτα κατεβατά με ένα “μπικ” όπως έκαναν οι γονείς και οι παππούδες τους, δεν είναι απλά αναχρονισμός, είναι εγκληματικό.