Πυροπροστασία χωρίς επαρκές προσωπικό, χωρίς πόρους, χωρίς εξοπλισμό, δεν γίνεται. Αυτό λέει η κοινή λογική. Στην πραγματικότητα μόλις στο 1% έφτασε η απορρόφηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης για πυροπροστασία.
Η αδυναμία απορρόφησης των κονδυλίων από το Ταμείο Ανάκαμψης είναι εμφανής καθώς τα ενταγμένα έργα έχουν συνολικό προϋπολογισμό 556,63 εκατ. ευρώ και οι έως τώρα πληρωμές είναι μόνο 5,34 εκατ. ευρώ. Δαπάνες που έχουν πραγματοποιηθεί στο υπουργείο Πολιτικής Προστασίας αφορούν μόνο σε δύο έργα συμβουλευτικής υποστήριξης του Υπουργείου καθώς και το υποέργο «Σύστημα διαχείρισης στόλου Οχημάτων GPS Πυροσβεστικού Σώματος, οχημάτων Πολιτικής Προστασίας Περιφερειών και Δήμων».
Στις δαπάνες δεν υπάρχει πουθενά προϋπολογισμός για υποδομές, ούτε για έργα επί του πεδίου, ούτε για προμήθεια οχημάτων, αεροσκαφών ή υλικών που θα μπορούσαν να αποδειχτούν σωτήρια σε κάποιες περιπτώσεις.
Όπως επισήμανε το Ινστιτούτο ΕΝΑ, σε σχετική ανάλυση από τον περασμένο Μάιο, η ετοιμότητα του υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, με όρους εξοπλισμού, τεχνογνωσίας και επάρκειας ανθρώπινου δυναμικού, είναι καθοριστική για το πόσο αποτελεσματικά θα αντεπεξέλθει μπροστά στον υπαρκτό κίνδυνο.
Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται αναλυτικά τα ενταγμένα έργα του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας στο «Ελλάδα 2.0» και οι πληρωμές έως και 31/03/2024.
Η ΚΕΔΕ με ανακοίνωσή της διαμαρτυρόταν από τον Ιούνιο για «συστηματική και συντονισμένη επίθεση σε βάρος των Δημάρχων όλης της χώρας, στους οποίους επιρρίπτεται η κύρια ευθύνη για το γεγονός ότι σε πολλές περιοχές έχουν συσσωρευτεί σε δρόμους κι ακάλυπτους χώρους μεγάλες ποσότητες από κλαδέματα και ξερά χόρτα, που δεν έχουν ακόμη συλλεχθεί, τα οποία αποτελούν εν δυνάμει απειλή για πρόκληση φωτιάς».
Το πρόβλημα είναι πράγματι υπαρκτό, αλλά για την κατάσταση αυτή, οι μόνοι που δεν ευθύνονται είναι οι Δήμοι.
Όμως είναι ολοφάνερο ότι κάποιοι με δόλο επιχειρούν “να φορτώσουν το μουτζούρη” στην αυτοδιοίκηση και να μείνουν στο απυρόβλητο όσοι ευθύνονται πραγματικά για τα ελλείμματα στον τομέα της πυροπροστασίας.
Πέντε λόγοι για τους οποίους δεν ευθύνονται οι Δήμοι
Η ΚΕΔΕ στην ανακοίνωσή της αναλύει πέντε λόγους για τους οποίους οι Δήμοι δεν ευθύνονται για την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί σε κάποιες περιοχές, εξαιτίας του γεγονότος ότι περισσότεροι από 150.000 ιδιοκτήτες ακινήτων σε όλη την Ελλάδα προχώρησαν στον καθαρισμό των ακινήτων τους από ξερά κλαδιά και χόρτα , εφαρμόζοντας το νέο νομοθετικό πλαίσιο που ισχύει.
-Ο πρώτος λοιπόν λόγος που παρουσιάστηκαν προβλήματα, είναι γιατί οι Δήμοι δεν είχαν έγκαιρα ενημερωθεί και προετοιμαστεί για τη διαχείριση ενός τόσο σημαντικού προβλήματος από το Κεντρικό Κράτος. Το Υπουργείο Περιβάλλοντος αποφάσισε να εφαρμόσει ένα σωστό κατά την άποψη μας πλαίσιο για την πυρασφάλεια, χωρίς όμως να έχει διαβουλευθεί προηγουμένως με τους δήμους που θα έκαναν τη δύσκολη δουλειά. Κανένας δεν ενδιαφέρθηκε πραγματικά να υπάρξει έγκαιρα ένας ενιαίος σχεδιασμός και συντονισμός μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων του Κράτους. Και για το έλλειμμα ενημέρωσης και συνεννόησης, σίγουρα δεν ευθύνεται η αυτοδιοίκηση.
-Ο δεύτερος λόγος που παρουσιάστηκαν προβλήματα, οφείλεται στο αδιαμφισβήτητο γεγονός πως οι Δήμοι δεν διαθέτουν ούτε τα απαραίτητα μέσα, ούτε τους πόρους, αλλά ούτε και το προσωπικό για να ανταποκριθούν άμεσα σε αυτόν τον τεράστιο όγκο δουλειάς. Οι ελλείψεις αυτές είναι διαχρονικές και τις επισημαίνουμε διαρκώς χωρίς να μας ακούει κανείς κι απλά τα προβλήματα διογκώνονται, όταν καλούμαστε να δράσουμε σε έκτακτες καταστάσεις.
Πάντως προξενεί εντύπωση το γεγονός πως ενώ κάποιοι έσπευσαν άμεσα να φορτώσουν τις ευθύνες στους δήμους, οι ίδιοι δεν έβγαλαν κιχ και δεν αναφέρθηκαν στις τραγικές καθυστερήσεις στην υλοποίηση του Προγράμματος Αιγίς, με το οποίο η χώρα μας θα αποκτήσει σύγχρονο εξοπλισμό για την πολιτική προστασία με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση. Αν είχαν οι Δήμοι την ευθύνη για το πρόγραμμα Αιγίς, τώρα δεν “θα μας είχαν κρεμάσει στα μανταλάκια”.
-Ο τρίτος λόγος που αποδεικνύει ότι δεν ευθύνονται οι Δήμοι, είναι η κατάσταση στην οποία βρίσκονται σήμερα όλα τα δημοτικά ακίνητα και χώροι που έχουν έγκαιρα καθαριστεί, ενώ ταυτόχρονα γίνονται και καθαρισμούς οικοπέδων που ανήκουν σε ιδιώτες, χρεώνοντάς τους στη συνέχεια το κόστος της υπηρεσίας. Οι Δήμοι δίνουν πρώτοι το καλό παράδειγμα.
-Ο τέταρτος και πολύ σοβαρός λόγος που επικαλείται η ΚΕΔΕ είναι το ισχύον θεσμικό πλαίσιο, το οποίο ξεκάθαρα προβλέπει πως δεν αποτελεί υποχρέωση των Δήμων, αλλά των ιδιοκτητών του κάθε ακινήτου, ο καθαρισμός, η περισυλλογή και στη συνέχεια η διαχείριση των κλαδεμάτων. Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, κάθε ιδιοκτήτης έχει την υποχρέωση να καθαρίζει, να τοποθετεί σε ειδικό κάδο τα κλαδέματα του οικοπέδου του και στη συνέχεια, με δικά του έξοδα, τα απορρίμματα αυτά να καταλήγουν στο κατάλληλο χώρο διαχείρισης τους. Η συντριπτική πλειοψηφία των ιδιοκτητών , αφού ολοκληρώσει τον καθαρισμό του οικοπέδου τους τις περισσότερες φορές τα εναποθέτουν έξω στο πεζοδρόμιο, το δρόμο ή κάποιο γειτονικό απερίφρακτο οικόπεδο, χωρίς να έχει προηγηθεί έστω επικοινωνία με το Δήμο, ώστε να προγραμματιστεί η συλλογή τους από τις υπηρεσίες καθαριότητας. Άρα μεγάλο μέρος της ευθύνης για τις καταστάσεις που ζήσαμε τις προηγούμενες ημέρες, φέρουν και οι ιδιοκτήτες των οικοπέδων.
-Τέλος, οι Δήμοι μέσω της Κ.Ε.Δ.Ε. είχαν έγκαιρα επισημάνει τα προβλήματα που θα δημιουργήσει η μεταφορά της ευθύνης υλοποίησης ανεφάρμοστων στην πράξη μέτρων πυροπροστασίας ιδιοκτησιών, που ακόμη και ο Συνήγορος του Πολίτη επισήμανε πως πρακτικά είναι μη εφαρμόσιμα. Δεν περιμέναμε να σκάσει το πρόβλημα, ούτε κρυφτήκαμε όλο το προηγούμενο διάστημα.
«Εμείς, ως Αυτοδιοίκηση, με την ασφάλεια της ζωής και της περιουσίας των πολιτών των τοπικών μας κοινωνιών δεν παίζουμε.
Θεωρούμε πως έστω και τώρα, μπορούμε να αντλήσουμε εμπειρία από τη διαχείριση των ζητημάτων και να κάτσουμε στο ίδιο τραπέζι όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς του Κράτους, ώστε να σχεδιάσουμε με όρους ισοτιμίας και ειλικρίνειας ένα πιο αποτελεσματικό εθνικό σχέδιο για την πολιτική προστασία.
Με ξεκάθαρους ρόλους κι ευθύνες, με βάση τα μέσα και τις επιχειρησιακές δυνατότητες του καθενός μας.
Μέχρι να γίνει αυτό, δηλώνουμε κατηγορηματικά πως η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδος δεν σκοπεύει να παρακολουθεί αμέτοχη την προσπάθεια συκοφάντησης της αυτοδιοίκησης. Θα υπερασπιστούμε το έργο και την προσπάθεια που καταβάλλουν οι Δήμοι και οι εργαζόμενοί μας και θα καταγγέλλουμε ονομαστικά όλους όσους μας συκοφαντούν άδικα.
Ενώ παράλληλα, θα εξακολουθήσουμε να προτείνουμε συγκεκριμένα, ρεαλιστικά κι εφαρμόσιμα μέτρα πολιτικής και δράσεις για να ενισχύσουμε το αίσθημα ασφάλειας των συμπολιτών μας, ελπίζοντας ότι κάποια στιγμή θα εισακουστούμε» καταλήγει η ανακοίνωση.