NewsEdit Με την εισβολή της Βέρμαχτ στην Πολωνία την 1η Σεπτεμβρίου του 1939 ξεκίνησε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος. Ήταν ένα ιστορικό σημείο καμπής με προεκτάσεις μέχρι σήμερα.
Το βράδυ της 31ης Αυγούστου 1939 μέλη των SS καταλαμβάνουν τον γερμανικό ραδιοφωνικό σταθμό στο Γκλάιβιτς της Άνω Σιλεσίας (σήμερα Γκλιβίτσε, Πολωνία) και μεταδίδουν μήνυμα στα πολωνικά που καλεί σε ένοπλη δράση κατά της ναζιστικής Γερμανίας. Σκοπός είναι να καλλιεργηθεί η εντύπωση ότι πολωνοί στρατιώτες κατέλαβαν τον γερμανικό πομπό. Η σκηνοθετημένη επίθεση ήταν μέρος μιας σειράς παρόμοιων προκλήσεων στην παραμεθόριο. Ο Αδόλφος Χίτλερ, ο οποίος ονειρευόταν νέο “ζωτικό χώρο” για τους Γερμανούς στην Ανατολή, ήθελε μια αφορμή για να επιτεθεί στη γειτονική χώρα.
Λιγότερο από 24 ώρες αργότερα, το πρωί της 1ης Σεπτεμβρίου, η Βέρμαχτ εισβάλλει στην Πολωνία, χωρίς κήρυξη πολέμου. Την ίδια μέρα ο Χίτλερ σε ομιλία του στη βουλή στο Βερολίνο, η οποία μεταδίδεται στο ραδιόφωνο ενημερώνει ότι από τα ξημερώματα ο γερμανικός στρατός “ανταποδίδει τα πυρά”. Παράλληλα το υπουργείο Προπαγάνδας του Ράιχ απαγορεύει στον Τύπο την χρήση του όρου “πόλεμος” επιτρέποντας μόνο την λέξη “αντεπίθεση” που χρησιμοποίησε στην ομιλία του στην Ράιχσταγκ ο Χίτλερ. Η σκηνοθετημένη επίθεση οδηγεί εν τέλει στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η ναζιστική Γερμανία εμφανίζεται ως θύμα, ενώ στην πραγματικότητα είναι ο θύτης.
Γερμανία και Σοβιετική Ένωση μοιράστηκαν τα πολωνικά εδάφη
Με τη στημένη επίθεση στο ραδιοφωνικό σταθμό του Γκλάιβιτς εξυπηρετούνταν τρεις σκοποί, γράφει στην DW ο Ματίας Όπερμαν, επικεφαλής του τμήματος σύγχρονης ιστορίας του ιδρύματος Κόνραντ Αντενάουερ που πρόσκειται στους γερμανούς Χριστιανοδημοκράτες: “Πρώτον, ο γερμανικός πληθυσμός, ο οποίος δεν ήθελε να εμπλακεί σε πόλεμο, έπρεπε να πεισθεί ότι η Πολωνία προκάλεσε τον πόλεμο, που επομένως ήταν αναπόφευκτος. Δεύτερον, τρίτες χώρες, κυρίως Μεγάλη Βρετανία και Γαλλία έπρεπε επίσης να πειστούν από το ναζιστικό αφήγημα. Και τρίτον, ο Χίτλερ ήθελε μια προπαγανδιστική αφορμή, η οποία δεν έπρεπε οπωσδήποτε να είναι και αξιόπιστη, καθώς, ως γνωστόν, η ιστορία γράφεται από τους νικητές”.
Γαλλία και Βρετανία ωστόσο δεν πείστηκαν από την ναζιστική εκδοχή και έτσι δύο μέρες μετά την εισβολή κηρύσσουν τον πόλεμο στη Γερμανία, χωρίς ωστόσο να στείλουν στρατιωτική βοήθεια στην Πολωνία. Στις 17 Σεπτεμβρίου, ο σοβιετικός Κόκκινος Στρατός εισβάλλει στην ανατολική Πολωνία. Λίγο πριν από τον πόλεμο, ο Χίτλερ και ο σοβιετικός δικτάτορας Ιωσήφ Στάλιν είχαν συμφωνήσει στο λεγόμενο Σύμφωνο Χίτλερ-Στάλιν να μην επιτεθούν ο ένας στον άλλον και να μοιράσουν μεταξύ τους τα πολωνικά εδάφη.
Ένα μήνα μετά την εισβολή της ναζιστικής Γερμανίας η Πολωνία συνθηκολογεί και οι ναζί γιορτάζουν την “τακτική του Blitzkrieg”, του αστραπιαίου πολέμου. Η εισβολή και η γερμανική κατοχή στοίχισαν τη ζωή σε περισσότερους από πέντε εκατομμύρια πολωνούς πολίτες, η πλειονότητα των οποίων ήταν άμαχοι. Εβραίοι και πολλοί άλλοι άνθρωποι από όλη την Ευρώπη δολοφονήθηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης που δημιούργησαν οι ναζί. Περίπου οι μισοί από τα έξι εκατομμύρια Εβραίους που εξοντώθηκαν ήταν πολωνοί πολίτες. Η γερμανική επίθεση και κατοχή εξακολουθεί να επιβαρύνει μέχρι σήμερα τις σχέσεις Γερμανίας-Πολωνίας.
Μόνο η αποφασιστική αντίδραση μπορεί να σταματήσει ένα δικτάτορα
Επόμενο ότι η φρίκη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και του Ολοκαυτώματος εξακολουθεί να επηρεάζει την εξωτερική και αμυντική πολιτική της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας. Είναι ένας ακόμη λόγος για τον οποίο η στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία μετά τη ρωσική εισβολή το 2022, αποτελεί αντικείμενο τόσο έντονης δημόσιας συζήτησης. Πολλοί Γερμανοί τρομάζουν στην ιδέα ότι για μια ακόμα φορά γερμανικά τανκς θα εισχωρήσουν σε ξένο έδαφος.
Το πόσο δύσκολη είναι σήμερα για τη Γερμανία η διαμόρφωση πολιτικής, ακριβώς λόγω της ιστορικής της ευθύνης, φαίνεται και από τους χειρισμούς στην υπόθεση του αγωγού φυσικού αερίου Nord Stream 2, ο οποίος συνέδεε Ρωσία και Γερμανία μέσω της Βαλτικής Θάλασσας. Ο ιστορικός Ματίας Όπερμαν: “Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το Σύμφωνο Χίτλερ-Στάλιν ήταν προϋπόθεση για την εισβολή της ναζιστικής Γερμανίας στην Πολωνία. Ως εκ τούτου, θεωρώ ότι είναι πολιτικά, ηθικά και ψυχολογικά επιβεβλημένο η Γερμανία να μην διακρίνει μεταξύ των δικών της συμφερόντων ως προς την ασφάλεια και εκείνων της Πολωνίας. Αν η Βαρσοβία προειδοποιεί για την Ρωσία, τότε γνωρίζει καλά το γιατί. Αυτός είναι άλλος ένας λόγος, για τον οποίο ήταν μοιραίο λάθος της γερμανικής εξωτερικής πολιτικής να επιμείνει στο πρότζεκτ Nord Stream 2”.
Η ιστορική εμπειρία μπορεί να αποτελέσει καθοριστικό σημείο προσανατολισμού για τη σύγχρονη πολιτική. “Το σημαντικότερο μάθημα είναι ότι οι δυτικές δημοκρατίες δεν πρέπει να πιστέψουν πως μπορούν να αντιμετωπίσουν έναν τύραννο, επικεφαλής ενός καθεστώτος που θέλει πόλεμο”, εξηγεί ο Ματίας Όπερμαν από το Ίδρυμα Κόνραντ Αντενάουερ: “Δεν μπορείς να πετύχεις αυτό τον στόχο με παραχωρήσεις πολιτικές, εδαφικές ή οικονομικές. Το μόνο που λειτουργεί είναι η αποτροπή χωρίς παλινδρομήσεις και η ετοιμότητα χρήσης στρατιωτικών μέσων σε ακραίες περιπτώσεις”.
Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος
Πηγή: Deutsche Welle