NewsEdit του Βασίλη Κορκίδη(*)
Ο Σεπτέμβριος ξεκινά παραδοσιακά με τις βασικές εξαγγελίες του πρωθυπουργού από το βήμα της ΔΕΘ για την οικονομική πολιτική του επόμενου έτους. Σε κάθε περίπτωση, το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης έχει ήδη προετοιμάσει τον νέο προϋπολογισμό, ώστε να είναι έτοιμες οι λεπτομέρειες για το «καλάθι» της ΔΕΘ, το οποίο θα «γεμίσει» αναλόγως περιθωρίων και εντός των πλαισίων που ορίζουν οι δημοσιονομικοί κανόνες. Η επιστροφή μάλιστα της χώρας μας, μετά από 5 χρόνια, στους στόχους του Συμφώνου Σταθερότητας και για το 2024-2025, περιορίζει τη δυνατότητα νέων παροχών, καθώς, παρά την ανάσα της αύξησης των πρωτογενών δαπανών κατά 3%, υπάρχει η δέσμευση για επίτευξη ρυθμού ανάπτυξης 2,6% και υψηλότερο πρωτογενές πλεόνασμα κατά 2,1% του ΑΕΠ για τα επόμενα χρόνια, ώστε να υποχωρήσει στο 143% το ύψος του δημοσίου χρέους.
Ως εκ τούτου, η κυβέρνηση έχει διαμηνύσει ότι οι φετινές εξαγγελίες του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στην 88η ΔΕΘ για το επόμενο οικονομικό έτος δεν θα χαρακτηρίζονται από τη λογική νέων παροχών, αλλά από νέες παρεμβάσεις οι οποίες θα είναι ισορροπημένες με βάση τις δυνατότητες της οικονομίας και βεβαίως τις ανάγκες της κοινωνίας. Το σχέδιο του προϋπολογισμού για το νέο έτος περιλαμβάνει στοχευμένες ενισχύσεις, μείωση φορολογικών βαρών και ασφαλιστικών εισφορών, εφάπαξ επίδομα στους συνταξιούχους που δεν λαμβάνουν αύξηση λόγω προσωπικής διαφοράς, όπως και άλλα μέτρα για ευάλωτες ομάδες. Στη διαμόρφωση του νέου προϋπολογισμού έχει επίσης προστεθεί η κάλυψη βασικών κατηγοριών που περιλαμβάνουν δαπάνες για εξοπλιστικά, για νέες προσλήψεις, για απονομή νέων συντάξεων, όπως και για την αντιμετώπιση των φαινομένων της κλιματικής αλλαγής.
Η διαμόρφωση του νέου προϋπολογισμού εξαρτάται επίσης από τις θετικές εξελίξεις στην εκτέλεση του φετινού προϋπολογισμού, λόγω της αύξησης των εσόδων και του πρωτογενούς πλεονάσματος πέραν των στόχων που έχουν τεθεί και αναμένεται να διευκολύνουν τη τελική λήψη των αποφάσεων του πρωθυπουργού πριν τη ΔΕΘ. Σύμφωνα με τα στοιχεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού η υπεραπόδοση των φορολογικών εσόδων κατά 6,3% με επιπλέον 2,2 δισ. ευρώ στο επτάμηνο Ιανουαρίου-Ιουλίου 2024, φτάνοντας τα 36,9 δισ. ευρώ καθώς και η υπέρβαση του πρωτογενούς πλεονάσματος στο ύψος των 5,7 δισ. ευρώ, έναντι στόχου 1,7 δισ. ευρώ, τροποποιούν θετικά το αποτέλεσμα της ταμειακής βάσης. Η υπερεκτέλεση του κρατικού προϋπολογισμού προέρχεται από την καλύτερη απόδοση των συνολικών εσόδων, που ανήλθαν σε 43,1 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 2,1% έναντι του στόχου, καθώς και από τις δαπάνες του Κρατικού Προϋπολογισμού που ανήλθαν το επτάμηνο στα 39,3 δισ. ευρώ και παρουσιάζονται μειωμένες κατά 2,7 δισ. ευρώ.
Παρά όμως τις γενικότερες βελτιώσεις που έχουν σημειωθεί τα τελευταία χρόνια στα δημοσιονομικά μεγέθη της χώρας μας, το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών παραμένει πολύ υψηλό και εξακολουθεί να είναι μια μεγάλη πρόκληση. Τα στοιχεία έδειξαν ότι το πρώτο εξάμηνο του 2024 το έλλειμμα αυξήθηκε σε 6,5% του ΑΕΠ, φτάνοντας τα 8,82 δισ. ευρώ. Η διατήρηση του ελλείμματος στο λογαριασμό τρεχουσών συναλλαγών της Ελλάδας σε υψηλά επίπεδα προβληματίζει σοβαρά και πρέπει να αντιμετωπιστεί με μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις, που θα ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας. Με βάση την ανάλυση, το έλλειμμα στο ισοζύγιο αγαθών κινήθηκε στο 15,3% του ΑΕΠ, ενώ εξαιρουμένων των καυσίμων και πλοίων, το έλλειμμα ήταν 12,2% και το πλεόνασμα των υπηρεσιών ανήλθε στο 10% του ΑΕΠ. Όσον αφορά τις άμεσες ξένες επενδύσεις σύμφωνα με την ΤτΕ η καθαρή επενδυτική θέση της Ελλάδας είναι ελλειμματική.
Τα μέτρα που θα ανακοινωθούν στην ΔΕΘ, αναμένεται να ισορροπούν μεταξύ αύξησης των εισοδημάτων και μείωσης των φόρων. Βέβαιη είναι η στήριξη των συνταξιούχων με νέα αύξηση 2,5%, η κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος, η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 0,5% το 2025, η αύξηση της έκπτωσης για εφάπαξ εξόφλησης φόρων και σημειακές αλλαγές στη φορολόγηση των ελευθέρων επαγγελματιών με τη διατήρηση της μειωμένης προκαταβολής και την αύξηση του αφορολόγητου ορίου στα 11.620 από 10.920 ευρώ. Αλλαγές θα πρέπει να ανακοινωθούν στην επιδοματική πολιτική για την αναμόρφωση των επιδομάτων και την εξίσωση τρίτεκνων με πολύτεκνους, ενώ όλα δείχνουν πως θα διευρυνθούν οι δικαιούχοι ως προς την ηλικία και τα εισοδηματικά κριτήρια για το πρόγραμμα «Σπίτι μου 2».
Η αλήθεια είναι πως το ιδανικό μείγμα δημοσιονομικών περιθωρίων και οικονομικών παροχών δύσκολα βρίσκεται με τρόπο ώστε να ικανοποιεί τις ανάγκες όλων. Η καθιερωμένη επιστολή του ΕΒΕΠ στον πρωθυπουργό ενόψει ΔΕΘ πέραν της ισορροπίας των δημοσιονομικών και των παροχών, θα αναφέρεται σε βελτιωτικές παρεμβάσεις στη φορολογία, στη προτεραιότητα για επενδύσεις σε δίκτυα διανομής και αποθήκευσης ρεύματος για φθηνότερο ενεργειακό κόστος, στην ενίσχυση των εξαγωγών και την αύξηση των επενδύσεων, στη βελτίωση του αναπτυξιακού νόμου σε χρόνο και χρήμα, στην αναμόρφωση των επιδομάτων ανεργίας με ανταποδοτική εργασία και τέλος σε προτάσεις των ανθρώπων της αγοράς για ένα ανταγωνιστικό μείγμα της ελληνικής οικονομίας.
(*) Ο Βασίλης Κορκίδης είναι πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιώς