NewsEdit Γράφει ο Γιάννης Τσάκνης*
Σύμφωνα με έκθεση του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), ελκυστική αγορά για παράνομο εμπόριο είναι το αλκοόλ, για λόγους κυρίως φορολογικούς με αποτέλεσμα να διατίθενται στην αγορά νοθευμένα ποτά, τα οποία θέτουν σε κίνδυνο την υγεία και τη ζωή των καταναλωτών.
Οι υψηλές τιμές λιανικής του νόμιμου οινοπνεύματος (αιθανόλη), δημιουργούν κίνητρα και ευκαιρίες για παραχαράκτες και άλλες εγκληματικές οργανώσεις, που χρησιμοποιούν μεθανόλη, αντί για αιθανόλη, στην παρασκευή των ποτών. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, υπολογίζει ότι το 25% των αλκοολούχων ποτών που καταναλώνονται παγκοσμίως είναι παράνομα.
Διάφορες μελέτες έδειξαν ότι η μεθανόλη ευθύνεται για αρκετές χιλιάδες θανάτους ετησίως σε παγκόσμια κλίμακα. Εκτός από το θάνατο, η κατανάλωση μεθανόλης μπορεί να έχει και άλλες σοβαρές επιπτώσεις στον ανθρώπινο οργανισμό, όπως μειωμένο επίπεδο συνείδησης, ανεπαρκή ή καθόλου συντονισμό, έμετο, κοιλιακό άλγος, προβλήματα με την καρδιά και την κυκλοφορία, βλάβες των νεύρων και του εγκεφάλου, νεφρική ανεπάρκεια, ηπατική βλάβη ή ακόμη μπορεί να προκαλέσει μόνιμη τύφλωση λόγω της καταστροφής του οπτικού νεύρου.
Άλλα τοξικά συστατικά που βρίσκονται στο παράνομο αλκοόλ περιλαμβάνουν το μυρμηκικό οξύ, το οποίο περιέχεται σε ορισμένα αντισηπτικά φαρμακευτικά προϊόντα που πίνουν οι άνθρωποι αντί για αλκοόλ (υποκατάστατα). Το μυρμηκικό οξύ μπορεί να οδηγήσει σε επιδείνωση των χρόνιων επιδράσεων της αιθανόλης, συμβάλλοντας σε υπερβολική συσσώρευση οξέος στο σώμα (μεταβολική οξέωση). Σε άλλα ποτά βρέθηκαν ασετόν και υλικά καθαριστικών τζαμιών
ΤΑ ΝΟΘΕΥΜΕΝΑ ΠΟΤΑ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΤΙΣ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ:
1. Αραιωμένα: αραιώνονται με νερό, δεν υπάρχει κίνδυνος για την υγεία του καταναλωτή, ο οποίος έχει μόνο οικονομική ζημιά.
2. Νοθευμένα με βιομηχανική αλκοόλη
3. Αλλάζουν την ετικέτα: σε πολλές χώρες και στην Ελλάδα έχουν βρεθεί παράνομα εμφιαλωτήρια ποτών, στα οποία προσκολλούν ετικέτες που αντιστοιχούν σε ακριβά και επώνυμα ποτά.
4. Νοθευμένα με μεθυλική αλκοόλη.
ΟΙ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΠΟΥ ΔΙΝΕΙ Ο ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ Drinkaware ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ ΕΙΝΑΙ:
-Να αγοράζουμε οινοπνευματώδη ποτά για το σπίτι μόνο από αξιόπιστα καταστήματα (π.χ. super markets, κάβες).
-Να αποφεύγουμε τα υπερβολικά φθηνά ποτά, ειδικότερα εάν αυτά προσφέρονται από πλανόδιους πωλητές ή αν δεν βρίσκεται στο ράφι των καταστημάτων και μεταφέρεται τη στιγμή της πώλησης από κάποιο άλλο χώρο.
-Μεγάλη προσοχή στις ετικέτες. Σε περιπτώσεις που το χαρτί είναι φτωχής ποιότητας, φθαρμένο ή υπάρχουν ορθογραφικά λάθη, να μην το αγοράσουμε.
-Στα μπαρ, να μην πίνουμε ποτά από ανοιγμένα μπουκάλια και να ζητάμε να μας σερβίρουν από σφραγισμένο μπουκάλι.
-Να μην πίνουμε μάρκες ποτών τις οποίες δεν τις έχουμε ξαναδεί. Εάν ο πυθμένας του μπουκαλιού έχει «κατακάθια» ή αιωρούμενα σωματίδια να το επιστρέφουμε (συνήθως παρατηρούνται στη νοθευμένη βότκα).
-Να μυρίζουμε πρώτα το ποτό πριν το πιούμε, εάν έχει περίεργη μυρωδιά, να μην το πίνουμε, ιδιαίτερα ύποπτη είναι η μυρωδιά του βερνικιού νυχιών ή του ξεβαφτικού νυχιών.
ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΝΟΘΕΥΜΕΝΩΝ ΠΟΤΩΝ: Δυστυχώς νοθευμένα ποτά δεν κυκλοφορούν μόνο στη χώρα μας, αλλά και σε πολλές χώρες: σε κρατίδιο της Ινδίας τον Ιούνιο του 2024, πέθαναν 36 και 1000 διακομίστηκαν στο Νοσοκομείο, γιατί κατανάλωσαν τοπικό ποτό που ήταν αναμεμιγμένο με την απαγορευμένη μεθανόλη (την προσθέτουν γιατί είναι φτηνή για να αντικαταστήσουν το οινόπνευμα (αιθανόλη). Οι γονείς πρέπει να ενημερώνουν τα παιδιά τους για τους κινδύνους που εγκυμονούν τα νοθευμένα ποτά, ειδικότερα τους καλοκαιρινούς μήνες που αυξάνεται η κατανάλωσή τους στις παραλίες.
Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, κρούσματα δηλητηρίασης από μεθανόλη καταγράφηκαν το 2012 στην Τσεχία, όπου 140 άτομα υπέστησαν βλάβες στην υγεία τους και υπήρξαν περισσότεροι από 50 θάνατοι. Στη Ρωσία, 34 άτομα πέθαναν από την κατανάλωση παράνομης βότκας που περιείχε μεθανόλη τον Οκτώβριο του 2021, ενώ άλλα 25 χρειάστηκαν νοσηλεία. Η αστυνομική έρευνα ανακάλυψε ένα εργοστάσιο παραγωγής και αποθήκευσης, στο οποίο κατασχέθηκαν πάνω από 600 λίτρα αλκοολούχων ποτών, ενώ άλλα 1.279 μπουκάλια νοθευμένου αλκοόλ.
Στην Ινδία ποτό “μπόμπα” που περιείχε μεθανόλη σκότωσε 154 άτομα. Επίσης, σοκάρει η ιστορία ενός 23χρονου ποδοσφαιριστή της Άρσεναλ, τον Ντάνιελ Κάιν τον Ιούνιο του 2020, που το νοθευμένο ποτό του προκάλεσε καρδιακή ανακοπή, έμεινε επί 25 ημέρες σε κώμα και στη συνέχεια είχε πρόβλημα σε ζωτικά όργανα και έμεινε τετραπληγικός.
*Καθηγητής Γιάννης Τσάκνης στην Ποιότητα & Ασφάλεια Τροφίμων
Τμήμα Επιστήμης και Τεχνολογίας Τροφίμων
Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής