NewsEdit Τουλάχιστον 85.000 γυναίκες και νεαρά κορίτσια δολοφονήθηκαν από πρόθεση σε παγκόσμια κλίμακα το 2023, στην πλειονότητά τους από τους συντρόφους τους, συγγενείς τους ή οικεία τους πρόσωπα, σύμφωνα με αριθμούς που δημοσιοποιεί σήμερα ο ΟΗΕ, κάνοντας λόγο για «επίπεδο που προκαλεί συναγερμό» όσον αφορά τους φόνους αυτούς που τονίζει πως θα μπορούσαν να είχαν «αποφευχθεί».
«Το σπίτι παραμένει ο πιο επικίνδυνος τόπος» για τις γυναίκες, καθώς το 60% εξ όσων μετατράπηκαν σε θύματα δολοφονήθηκαν από «τον σύντροφό τους ή άλλα μέλη της οικογένειάς τους», τονίζουν σε έκθεσή τους το Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για τον Έλεγχο των Ναρκωτικών και την Πρόληψη του Εγκλήματος (ONUDC στα γαλλικά, UNODC στα αγγλικά) και η υπηρεσία ΟΗΕ Γυναίκες.
Με άλλα λόγια, διαπράττονται 140 δολοφονίες γυναικών ή κοριτσιών κάθε μέρα, ή μια κάθε 10 λεπτά.
Το φαινόμενο «ξεπερνά τα σύνορα, πλήττει όλες τις κοινωνικές κατηγορίες και τις ηλικιακές ομάδες», με την Καραϊβική, της κεντρική Αμερική και την Αφρική να είναι οι περιφέρειες που πλήττονται περισσότερο σε παγκόσμια κλίμακα, μπροστά από την Ασία.
Στην αμερικανική ήπειρο και στην Ευρώπη, οι γυναικοκτονίες διαπράττονται στην πλειονότητά τους από τον σύντροφο. Στον υπόλοιπο κόσμο, οι δράστες είναι συχνά συγγενείς πρώτου βαθμού.
Πολλά από τα θύματα κατήγγειλαν πριν από τον θάνατό τους ότι υπέστησαν σωματική, σεξουαλική ή ψυχολογική βία, σύμφωνα με τα δεδομένα που είναι διαθέσιμα για κάποιες χώρες, ανάμεσά τους τη Γαλλία. Που «υποδεικνύει ότι πολλοί φόνοι θα μπορούσαν είχαν αποφευχθεί», για παράδειγμα με την επιβολή «περιοριστικών μέτρων από δικαστήρια».
Σε περιοχές όπου είναι εφικτό να διαπιστωθεί κάποια τάση, ο δείκτης των γυναικοκτονιών παραμένει στάσιμος, ή υποχωρεί πολύ ελαφρά από το 2010, κάτι που δείχνει ότι αυτή η μορφή βίας «είναι ριζωμένη στις πρακτικές και στους κανόνες» κι είναι δύσκολο να εξαλειφθεί, επισημαίνει το ONUDC, που αναλύει αριθμούς συγκεντρωμένους σε 107 χώρες.
Παρά τις προσπάθειες που καταβάλλονται σε αρκετές χώρες, «οι γυναικοκτονίες διατηρούνται σε επίπεδο που προκαλεί συναγερμό», σύμφωνα με τους συγγραφείς της έκθεσης αυτές. Αλλά δεν είναι «πεπρωμένο» αυτό, τονίζει η διευθύντρια της υπηρεσίας ΟΗΕ Γυναίκες, η Σίμα Μπαχούς, καλώντας τις χώρες να κάνουν πολύ πιο αυστηρό το νομοθετικό οπλοστάσιό τους και να βελτιώσουν τη συγκέντρωση δεδομένων.
Επίσημο φορέα καταγραφής γυναικοκτονιών ζητάει η Πλεύση Ελευθερίας
Με μια μίνι καμπάνια αποτελούμενη από 4 video clip, η Πλεύση Ελευθερίας διεκδικεί τη δημιουργία επίσημου φορέα καταγραφής των γυναικοκτονιών.
«Στην Ελλάδα δεν υπάρχει επίσημος φορέας, υπεύθυνος για τη συλλογή στοιχείων, την καταγραφή και ανάλυση των κοινωνικών χαρακτηριστικών των γυναικοκτονιών κι αυτό δυσκολεύει την κατανόηση των διαστάσεων του φαινομένου στην εγχώρια πραγματικότητα, σύμφωνα με το Ελληνικό Τμήμα του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου για τη Γυναικοκτονία», σημειώνεται σε ανακοίνωση της Πλεύσης Ελευθερίας.
«Στα 4 video clip, που δημιούργησε η Έλενα Ψαρρέα, με αφορμή την Παγκόσμια μέρα ενάντια στη βία κατά των γυναικών, σημειώνεται ότι:
1. Η γυναικοκτονία έχει έμφυλο κίνητρο.
2. Κάθε γυναίκα μετράει.
3. 18 κράτη στην ΕΕ έχουν ορίσει επίσημο φορέα καταγραφής γυναικοκτονιών.
4. Η γυναικοκτονία είναι πληγή», αναφέρεται στην ανακοίνωση.
«Ο επίσημος φορέας καταγραφής γυναικοκτονιών είναι άμεση αναγκαιότητα και στη χώρα μας, γιατί, όπως έχει πει η Ζωή Κωνσταντοπούλου, εάν η πολιτεία είχε κάνει αυτά που της αναλογούν οι γυναίκες θα ζούσαν» καταλήγει η ανακοίνωση της Πλεύσης Ελευθερίας.
Άρθρο της Ελεονώρας Μελέτη για την Παγκόσμια Ημέρα Εξάλειψης της Βίας κατά των Γυναικών: «Δεν είπε όχι»
Τον τίτλο «Δεν είπε όχι» φέρει το άρθρο της ευρωβουλευτή της ΝΔ και συντονίστριας της ΚΟ του ΕΚΛ στην Επιτροπή Δικαιωμάτων Γυναικών και Ισότητας των Φύλων του ΕΚ, Ελεονώρας Μελέτη με αφορμή τη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Εξάλειψης της Βίας κατά των Γυναικών.
Στο άρθρο, που δημοσιεύται στην Ελλάδα από το ΑΠΕ-ΜΠΕ, αφού περιγράφεται η κατάσταση όσον αφορά στον νομοθετικό ορισμό του βιασμού σε κράτη μέλη της ΕΕ, τονίζεται ότι «καθολικά αποδεκτοί νόμοι με σαφή, βασισμένο στη συναίνεση ορισμό του βιασμού, θα σπάσουν τη σιωπή» και «θα σημαίνουν ότι μπορούμε επιτέλους να προστατεύσουμε σωστά τα θύματα, όπως η Ζιζέλ Πελικό και τις χιλιάδες άλλες γυναίκες που σήμερα νιώθουν ότι ο νόμος, όχι μόνο δεν τις υπερασπίζεται, αλλά είναι μια ρουλέτα που συνήθως στρέφεται εναντίον τους».
Υπογραμμίζεται, επίσης, ότι «το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, μαζί με την Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΕΛΚ, δεσμεύεται να διασφαλίσει ένα μέλλον όπου ο πόνος ούτε και μιας γυναίκας δεν θα αντιμετωπίζεται με σιωπή ή ασάφεια».
«Ας δεσμευτούμε να βάλουμε τέλος στην υπερασπιστική γραμμή “Δεν είπε όχι”. Όλες οι γυναίκες γνωρίζουν ότι η σιωπή δεν είναι συναίνεση. Ας μη σιωπήσουμε κι εμείς για αυτό», καταλήγει το άρθρο.
Ακουλουθεί το πλήρες κείμενο του άρθρου της Ελεονώρας Μελέτη:
«Δεν είπε όχι»
«Ένας άνδρας αρπάζει το κινητό μιας γυναίκας. Στη δίκη του, η υπεράσπισή του είναι: «Δεν είπε όχι». Ο άνδρας κρίνεται ένοχος. Ένας άνδρας βιάζει μια γυναίκα. Στη δίκη του, η υπεράσπισή του είναι: «Δεν είπε όχι». Ο άνδρας μπορεί να αφεθεί ελεύθερος. Αυτή είναι στην ουσία η κατάσταση σε 13 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτή είναι και η αιτία που οι κακοποιητές της Ζιζέλ Πελικό, μιας Γαλλίδας που ναρκωνόταν και βιαζόταν επανειλημμένα επί δέκα χρόνια από τον σύζυγό της και πάνω από 50 άλλους άνδρες στο σπίτι της, θα μπορούσαν να μείνουν ατιμώρητοι.
Πώς είναι δυνατόν; Είναι τρομακτικά απλό. Η Γαλλία είναι μια από τις χώρες που αντιστέκονται στην οδηγία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που έχει τη συναίνεση ως ακρογωνιαίο λίθο του ορισμού του βιασμού. Στη Γαλλία, ο βιασμός εξακολουθεί να ορίζεται ως κάθε σεξουαλική πράξη που διαπράττεται «με βία, εξαναγκασμό, απειλή ή αιφνιδιασμό». Όμως, χωρίς αυτή την απαραίτητη, ρητή αναφορά στη συναίνεση, ο νόμος προσφέρει στις γυναίκες μια εύθραυστη προστασία.
Το αποτέλεσμα; Παρόλο που οι βιασμοί είναι συχνοί -μόνο πέρυσι, στη Γαλλία καταγράφηκαν 25.000 αναφορές βιασμών- οι καταδίκες είναι σπάνιες. Η καταδίκη των κακοποιητών της Ζιζέλ Πελίκο βασίστηκε αποκλειστικά στις κασέτες που βρέθηκαν στην κατοχή του συζύγου της και στη δική του ομολογία. Χωρίς αυτά τα αποδεικτικά στοιχεία, ο νόμος θα άφηνε εντελώς ανοιχτό το ενδεχόμενο να αμφισβητηθεί ότι η Ζιζέλ Πελικό είχε βιαστεί. Με λίγα λόγια: «Δεν είπε όχι».
Κάποιοι μπορεί να υποστηρίξουν ότι το «όχι» είναι απλώς μια λέξη. Ας δούμε, όμως, τους αριθμούς. Πέρυσι, οι γαλλικές αρχές κατέγραψαν 114.000 θύματα σεξουαλικής βίας, συμπεριλαμβανομένων των 25.000 βιασμών. Όμως, κατά την άποψη των ειδικών, αυτοί οι αριθμοί είναι πολύ συντηρητικοί, καθώς οι περισσότεροι βιασμοί δεν καταγγέλλονται λόγω έλλειψης απτών αποδείξεων. Στις υποθέσεις βιασμών, τα απτά αποδεικτικά στοιχεία είναι συχνά δύσκολο να συγκεντρωθούν. Χωρίς την έννοια της συναίνεσης να περιλαμβάνεται στον ορισμό του βιασμού, είναι άραγε περίεργο που περίπου το 80% των γυναικών δεν καταγγέλλουν την κακοποίησή τους; Και από αυτές που το κάνουν, το 80% βλέπει την υπόθεσή τους να μπαίνει στο συρτάρι πριν καν διερευνηθεί. Τι πιθανότητα έχουν οι γυναίκες όταν ο ορισμός του βιασμού είναι περιορισμένος, αντιφατικός και ανοιχτός στην υπερασπιστική γραμμή «Δεν είπε όχι»;
Στη Γερμανία, τη Σουηδία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, οι νόμοι περί βιασμού βασισμένοι στη συναίνεση υπάρχουν ήδη. Στη Σουηδία, μετά την εισαγωγή ενός τέτοιου νόμου το 2018, συνοδευόμενου από καμπάνια με σύνθημα «Το σεξ είναι πάντα εθελοντικό. Αν όχι, είναι έγκλημα», αυξήθηκαν οι αναφορές σε βιασμούς, όπως και οι καταδίκες κατά 75%.
Και ας είμαστε ειλικρινείς. Γνωρίζουμε εδώ και καιρό ότι ο βιασμός, ένα από τα πιο ειδεχθή εγκλήματα κατά των γυναικών, δεν διαπράττεται πάντα από αγνώστους στο σκοτάδι υπό την απειλή όπλου ή μαχαιριού. Στην πραγματικότητα, τα δύο τρίτα των βιασμών συμβαίνουν σε ιδιωτικούς χώρους, στο φως της ημέρας, χωρίς εμφανή βία. Παρόλο που το γνωρίζουμε, χρειάστηκαν τραγικές υποθέσεις, όπως η υπόθεση «La Manada» στην Ισπανία το 2016 και τώρα η υπόθεση της Ζιζέλ Πελικό στη Γαλλία, για να επανέλθει αυτό το ζωτικής σημασίας στοιχείο της συναίνεσης στο προσκήνιο. Ωστόσο, παρά τα συντριπτικά στοιχεία και την πίεση της κοινής γνώμης, η πρόοδος παραμένει αργή. Βαθιά ριζωμένα στερεότυπα, οικονομική εξάρτηση και η έλλειψη δομών υποστήριξης, ιδιαίτερα στην περιφέρεια, δημιουργούν εμπόδια στα θύματα που αναζητούν δικαιοσύνη. Ο φόβος του στίγματος και τα ανεπαρκή συστήματα αναφορών σημαίνουν ότι πάνω από τα 2/3 των θυμάτων σωπαίνουν.
Καθολικά αποδεκτοί νόμοι με σαφή, βασισμένο στη συναίνεση ορισμό του βιασμού θα σπάσουν τη σιωπή. Θα σημαίνουν ότι μπορούμε επιτέλους να προστατεύσουμε σωστά τα θύματα όπως η Ζιζέλ Πελικό και τις χιλιάδες άλλες γυναίκες που σήμερα νιώθουν ότι ο νόμος, όχι μόνο δεν τις υπερασπίζεται, αλλά είναι μια ρουλέτα που συνήθως στρέφεται εναντίον τους.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, μαζί με την Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΕΛΚ, δεσμεύεται να διασφαλίσει ένα μέλλον όπου ο πόνος ούτε και μιας γυναίκας δε θα αντιμετωπίζεται με σιωπή ή ασάφεια. Στις 25 Νοεμβρίου, Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών, ας δεσμευτούμε να βάλουμε τέλος στην υπερασπιστική γραμμή «Δεν είπε όχι». Όλες οι γυναίκες γνωρίζουν ότι η σιωπή δεν είναι συναίνεση. Ας μη σιωπήσουμε κι εμείς για αυτό».