NewsEdit Τη χθεσινή τελετή επαναλειτουργίας της Παναγίας των Παρισίων μετά την αναστήλωσή της τίμησαν με την παρουσία τους 40 αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων και προκαθήμενοι θρησκευτικών δογμάτων από όλο τον κόσμο. Έλειπε όμως ένας, ίσως ο σημαντικότερος όλων για τη συγκεκριμένη περίσταση: Ο Πάπας.
Στη Γαλλία λίγοι διερωτώνται για τους λόγους της απουσίας του. Οι περισσότεροι από εμάς ίσως να μην γνωρίζουμε όχι τις τυπικές δικαιολογίες, αλλά τους πραγματικούς λόγους. Και αυτοί είναι η εδώ και αιώνες “ψυχρή” σχέση αυτής της καθολικής χώρας με το Βατικανό. Ιστορικά “ψυχρής” αφού δεν έχει καμία σχέση με τον διαχωρισμό εκκλησίας-κράτους που με το νόμο του 1905.
Οι Γάλλοι βασιλιάδες αισθάνονταν ανέκαθεν πολύ ισχυροί για να εξαρτώνται από τη βούληση του Πάπα και δεν ανέχονταν την ανάμιξή του στα εσωτερικά της χώρας, όπως συνέβαινε σε άλλες καθολικές χώρες. Οι εντάσεις στις σχέσεις των δυο πλευρών έφτασαν δε στο αποκορύφωμά τους όταν ο Φίλιππος, ο αποκαλούμενος “Ωραίος”, (Philippe le Bel), κάπου στα 1300, απαγόρευσε στον Πάπα να διορίζει τους επισκόπους της Γαλλίας.
Ακολούθησε η περίοδος της Αιχμαλωσίας της Αβινιόν (1309-1377) όταν οι Πάπες διαμένουν υποχρεωτικά στην Αβινιόν, υπό την επιρροή της Γαλλίας και στη συνέχεια το Μεγάλο Σχίσμα της Δύσης (1378-1417) καθώς ο διχασμός στην Εκκλησία με ανταγωνιστικούς Πάπες, ένας εκ των οποίων εδρεύει στην Αβινιόν, ενίσχυσαν τις πολιτικές εντάσεις.
Από την εποχή εκείνη τους διόριζε ο Βασιλιάς, εγκαινιάζοντας την πρώτη ιστορικά περίπτωση διαχωρισμού Εκκλησίας-Κράτους. Υπήρξαν και άλλα γεγονότα, μέχρι την εποχή του Ναπολέοντα, ο οποίος φυλάκισε τον Πάπα της δικής του εποχής για να τον συνετίσει και στη συνέχεια να υπάρξει το Σύμφωνο του 1801 όταν ο Ναπολέων και ο Πάπας Πίος Ζ΄ επανακαθόρισαν τη σχέση Εκκλησίας-Κράτους.
Σήμερα στη Γαλλία, οι καθολικοί επίσκοποι διορίζονται μέσω μιας διαδικασίας που συνδυάζει τη συμμετοχή του Βατικανού, της τοπικής Εκκλησίας και, σε ορισμένες περιπτώσεις, διαβουλεύσεις με το γαλλικό κράτος, δεδομένου του κοσμικού χαρακτήρα του.
Το γαλλικό κράτος, από τον Νόμο του 1905 περί διαχωρισμού Εκκλησίας και Κράτους, δεν έχει επίσημο λόγο στον διορισμό των επισκόπων. Ωστόσο:
Σε ευαίσθητες περιπτώσεις, όπως στη Κορσική, το κράτος ενδέχεται να ενημερωθεί ανεπίσημα για τον διορισμό.
Έτσι εξελίχθηκε η επεισοδιακή αυτή σχέση Γαλλίας-Βατικανού, για να φτάσουμε στο σήμερα, όπου ο Πάπας βρήκε μια πρόφαση για να μην παραστεί στο άνοιγμα του δεύτερου μεγαλύτερου χριστιανικού ναού στον κόσμο. Είναι άλλωστε γνωστό ότι για την Εκκλησία, κάθε Εκκλησία, η μνήμη μετριέται με βάθος χιλιετίας και ότι με ο,τι συμβαίνει μέσα σε μία δεκαετία.
Σχέσεις Καθολικής Εκκλησίας και Γαλλίας (1300-Σήμερα)
1300-1400: Αβινιόν και Παπικό Σχίσμα
- Η περίοδος της Αιχμαλωσίας της Αβινιόν (1309-1377): Οι Πάπες διαμένουν στην Αβινιόν, υπό την επιρροή της Γαλλίας.
- Μεγάλο Σχίσμα της Δύσης (1378-1417): Διχασμός στην Εκκλησία με ανταγωνιστικούς Πάπες, ένας εκ των οποίων εδρεύει στην Αβινιόν, ενισχύοντας τις πολιτικές εντάσεις.
1400-1600: Γαλλικός Ανθρωπισμός και Μεταρρυθμίσεις
- Συμφωνία της Κωνσταντίας (1418): Λήξη του Σχίσματος, αλλά οι σχέσεις Πάπα-Γαλλίας παραμένουν τεταμένες.
- Σύμφωνο της Μπολόνια (1516): Ο Φραγκίσκος Α΄ διασφαλίζει τον έλεγχο του γαλλικού κλήρου, περιορίζοντας την εξουσία του Πάπα.
- Γαλλικοί Θρησκευτικοί Πόλεμοι (1562-1598): Ρωμαιοκαθολικοί και Ουγενότοι συγκρούονται, με τον Πάπα να υποστηρίζει τη Ρωμαιοκαθολική πλευρά.
1600-1700: Απολυταρχισμός και Γαλλική Εκκλησία
- Γαλλική Εξαίρεση (Gallicanism): Το γαλλικό στέμμα διεκδικεί ανεξαρτησία από τον Πάπα σε εκκλησιαστικά θέματα.
- Ο Λουδοβίκος ΙΔ΄ υποστηρίζει το Gallicanism και περιορίζει την παπική εξουσία.
1700-1800: Διαφωτισμός και Επανάσταση
- Διαφωτισμός: Κριτική στην Καθολική Εκκλησία, αποδυνάμωση της παπικής εξουσίας.
- Γαλλική Επανάσταση (1789): Κατάργηση παπικών προνομίων, κατασχέσεις εκκλησιαστικής περιουσίας, και η ίδρυση του Πολιτικού Συντάγματος του Κλήρου (1790).
- Σύμφωνο του 1801: Ο Ναπολέων και ο Πάπας Πίος Ζ΄ επανακαθορίζουν τη σχέση Εκκλησίας-Κράτους.
1800-1900: Ανασυγκρότηση και Διαχωρισμός
- Αποκατάσταση της Εκκλησίας μετά τον Ναπολέοντα.
- Νόμος του 1905: Διαχωρισμός Εκκλησίας-Κράτους στη Γαλλία, περιορίζοντας τον παπικό έλεγχο.
1900-2000: Διπλωματία και Παγκόσμια Ζητήματα
- Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος: Η Καθολική Εκκλησία στη Γαλλία διαδραματίζει ρόλο στην αντίσταση, αλλά και στις εντάσεις με το καθεστώς του Βισύ.
- Βατικανό Β΄ (1962-1965): Ενίσχυση του διαλόγου με το γαλλικό κράτος και τις κοινωνικές αλλαγές.
2000-Σήμερα: Σύγχρονες Σχέσεις
- Ο Πάπας και η Γαλλία συνεργάζονται σε θέματα όπως η μετανάστευση, η κοινωνική δικαιοσύνη, και η οικολογική κρίση.
- Παράλληλα, συνεχίζονται οι εντάσεις σχετικά με τον κοσμικό χαρακτήρα του γαλλικού κράτους και την εφαρμογή νόμων περί λαϊκότητας (laïcité).