Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) σε πρόσφατη έκθεση του (29/9/2024), δημοσιοποίησε τα ανησυχητικά στατιστικά της έρευνας που θέλει τους νέους να αποφεύγουν το προφυλακτικό με συνέπεια τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα να κάνουν party!
Στην έρευνα συμμετείχαν 242.000 εφήβοι ηλικίας, 15 ετών σε 42 χώρες τα τελευταία δέκα χρόνια. Σχεδόν το 1/3 των εφήβων (30%) δήλωσε ότι δεν χρησιμοποίησε ούτε προφυλακτικό ούτε αντισυλληπτικό χάπι κατά την πρόσφατη σεξουαλική του επαφή, ποσοστό που παραμένει σχεδόν σταθερό από το 2018.
Η έρευνα επίσης έδειξε ότι το 33% των εφήβων που προέρχονται από πιο φτωχές οικογένειες δεν χρησιμοποίησε ούτε προφυλακτικό ούτε αντισυλληπτικό χάπι, έναντι του 25% των εφήβων που προέρχονται από πιο πλούσιες οικογένειες.
Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, υπολογίζεται ότι καθημερινά μολύνονται με κάποιο σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα περί το 1 εκατομμύριο άτομα, τα οποία είναι ασυμπτωματικά στην πλειονότητά τους. Οι μολύνσεις αυτές αποτελούν σημαντικό πρόβλημα για τη Δημόσια Υγεία, καθώς μπορεί να έχουν σοβαρές επιπτώσεις τόσο στην γενικότερη υγεία των ατόμων, όσο και στην αναπαραγωγική, σεξουαλική και ψυχική τους υγεία.
Οι επιστήμονες προβληματίζονται γιατί φαίνεται να συμβαίνει το εξής παράδοξο. Λογότεροι νέοι στις μέρες μας κάνουν σεξ, αλλά οι έφηβοι και οι νεαροί ενήλικες που είναι ενεργοί σεξουαλικά αγνοούν επιδεικτικά το προφυλακτικό, η χρήση του οποίου είναι γνωστό ότι είναι συνυφασμένη με την σεξουαλική μας υγεία!
Εκείνο που ενδεχομένως είναι λιγότερο γνωστό είναι το γεγονός ότι η σεξουαλικότητα πορεύτηκε ανά τους αιώνες με δύο ισχυρούς δεσμούς. Ο ένας ήταν με την ηθική και ο άλλος με την θρησκεία. Ο δεσμός με τη θρησκεία φαίνεται ότι δεν είναι απαραίτητος, ενώ ο δεσμός με την ηθική παραμένει ουσιαστικός.
Όμως η επικρατούσα σήμερα ηθική είναι η ατομικιστική ηθική, που αναγνωρίζει στον κάθε πολίτη το δικαίωμα να διαμορφώνει τους δικούς του κανόνες και συμπεριφορές και την επιθυμία του, όπως ακριβώς διαμορφώνει το καλάθι του στο σούπερ μάρκετ. Είναι σαφές ότι η ηθική αυτή δεν μπορεί να είναι αρωγός και βάση για τη διαμόρφωση της σεξουαλικής συμπεριφοράς των ανθρώπων.
Η σεξουαλική μας συμπεριφορά επηρεάζεται από μια σύνθετη αλληλεπίδραση ατομικών, κοινωνικών και δομικών παραγόντων που διαμορφώνονται από κοινωνικούς, πολιτικούς και πολιτισμικούς παράγοντες. Ο αντίκτυπος στη σεξουαλική υγεία των σημαντικών αλλαγών στο κοινωνικό και πολιτισμικό τοπίο μέσω των τεχνολογιών τις τελευταίες δεκαετίες ρύθμισε την σεξουαλική μας συμπεριφορά.
Το Διαδύκτιο είναι πλέον ο κύριος φορέας διαμόρφωσης νέων κοινωνικών θέσεων, που και αυτές είναι πάντοτε υπό αναθεώρηση και ανατροπή. Η αύξηση των διαδικτυακών εφαρμογών γνωριμιών, η ενεξέλεγκτη διαθεσιμότητα πορνογραφίας, το χάπι της επόμενης μέρας, τα αντισυλληπτικά εμφυτεύματα, ο εξασθενημένος φόβος μόλυνσης από τον ιό HIV λόγω βελτιωμένων τεχνικών αντιμετώπισης, η χρήση ναρκωτικών για διασκέδαση, τα εμπόδια πρόσβασης των μεταναστών σε υπηρεσίες σεξουαλικής υγείας, η σεξουαλική βία, η μη προφύλαξη ομοφυλόφιλων, αμφιφυλόφιλων και εταιροφυλόφυλων και κυρίως η έλλειψη Σεξουαλικής Διαπαιδαγώγης των νέων είναι σημαντικοί παράγοντες για τη μειωμένη χρήση προφυλακτικών.
Ένα άλλο στοιχείο που δυσκολεύει τις απόψεις γύρω από το σεξ είναι η παγκοσμιοποίηση, που συχνά αγνοεί τις απόψεις και την κουλτούρα του κάθε λαού, αποβλέποντας στην επιβολή θέσεων που εξυπηρετούν βεβαίως συγκεκριμένους στόχους και καταστάσεις.
Με αυτά τα δεδομένα, είναι αναμενόμενο να βιώνουμε συμπεριφορές γύρω από τη σεξουαλικότητα που μας προβληματίζουν ή και μας απογοητεύουν.
Σήμερα η μόνη πηγή ενημέρωσης των νέων είναι η πορνογραφία στο internet, στην οποία καταφεύγουν από την ηλικία των 8-10 ετών!
Το <stealthing> μια νέα τάση στο σεξ έχει αρχίσει να εξαπλώνεται επικίνδυνα τα τελευταία χρόνια για τους σεξουαλικά ενεργούς άνδρες. Είναι η σιωπηλή αφαίρεση του προφυλακτικού την ώρα της επαφής, χωρίς ενημέρωση της συντρόφου. Το σεξουαλικό αυτό έγκλημα συνιστά βιασμό καθώς η διείσδυση χωρίς συναίνεση είναι βιασμός και έχει ποινικές κυρώσεις. Μάστιγα ειδικά σε νεαρές ηλικίες που φημίζονται για το ότι “έχουν την τάση να αισθάνονται αθάνατοι”, με το επιχείρημα ότι η μη χρήση του προφυλακτικού παρέχει καλύτερη αίσθηση του σεξ. Επίσης όσοι επιδίδονται στο stealthing δεν επιθυμούν να κολλήσουν σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα αλλά είναι διατεθειμένοι να πάρουν το ρίσκο. Έχουμε δυστυχώς να αντιμετωπίσουμε την εξέλιξη σε ανώριμες συμπεριφορές που στην προσπάθειά τους να ζήσουν τη στιγμή δεν υπολογίζουν τις συνέπειες των πράξεών τους.
Τι κάνουμε λοιπόν; Όλα τα στοιχεία των παγκόσμιων ερευνών μας κρούουν καμπανάκια… Η μόνη λύση είναι η επείγουσα εισαγωγή της Σεξουαλικής Διαπαιδαγώγησης των νέων στο σχολείο. Όχι όμως με την εισαγωγή ξενόφερτων και αυθαίρετων απόψεων, αλλά με υπεύθυνη ενημέρωση από ειδικούς επιστήμονες, λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη την κουλτούρα και τις αντιλήψεις του κάθε λαού.
Ζήσης Παπαθανασίου
Σεξολόγος
Επ. Καθηγητής Γυναικολογίας Α.Π.Θ.
Διευθυντής Ελληνικού Σεξολογικού Ινστιτούτου