NewsEdit Το εγχείρημα «Thinking Abyss» («Άβυσσος της Σκέψης») ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 2022, με αφετηρία τη διαπίστωση ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπως λειτουργούν σήμερα, επιβάλλουν μία συντομία στην πληροφορία, που συχνά οδηγεί σε υπεραπλουστεύσεις, πόλωση και παραπληροφόρηση, ενώ η τοξικότητα στον σχολιασμό κάτω από αναρτήσεις και η ρητορική μίσους συχνά εξαλείφουν οποιαδήποτε προσπάθεια ουσιαστικού διαλόγου μεταξύ των χρηστών.
Ο Δημήτρης Ελευθεριάδης, τελειόφοιτος -σήμερα- του Τμήματος Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του ΑΠΘ, σκέφτηκε έναν ασφαλή χώρο, όπου καθένας θα μπορούσε να εκφραστεί ελεύθερα και να συζητήσει εκτενέστερα στο πλαίσιο αλληλοσεβασμού. Ξεκίνησε να υλοποιεί την ιδέα αρχικά δημιουργώντας την πλατφόρμα www.thinkingabyss.com, με απώτερο στόχο τη λειτουργία μίας εφαρμογής κοινωνικής δικτύωσης με αλγόριθμο ειδικά σχεδιασμένο για την καταπολέμηση της πόλωσης και υπέρ της πολύπλευρης ενημέρωσης. Την ιδέα «αγκάλιασαν» συμφοιτητές του από το Τμήμα του στο Αριστοτέλειο, καθώς και από άλλα Πανεπιστήμια, όπως και καθηγητές του. Καθώς η ομάδα του «Thinking Abyss» μεγάλωνε, άρχισε να εμπλουτίζεται και η δημοσιογραφική παραγωγή της, με εκπομπές και podcast νέων ανθρώπων, με τη δημιουργία της πλατφόρμας #ThessVote, όπου προεκλογικά το 2023 φιλοξενήθηκαν υποψήφιοι δήμαρχοι της Θεσσαλονίκης, με αποστολή στην ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και με την έκδοση του περιοδικού «Thinking Abyss».
«Οι εξήντα τέσσερις βέλβετ εκατόνδεκαπεντάρες σελίδες χαρτιού δεμένες με καρφίτσα, τις οποίες κρατάς στα χέρια σου φιλοδοξούν να συμπυκνώσουν το κοινωνικοπολιτικό αίσθημα μιας γενιάς που βομβαρδίζεται από αντιφάσεις», γράφει ο Δημήτρης Ελευθεριάδης, στο editorial του δεύτερου τεύχους του περιοδικού «Thinking Abyss» (https://www.instagram.com/reel/DDjx4Kkt5Hj/?igsh=X3U4UjM3NTFZ), που παρουσιάζεται σήμερα (στις 19:30, στη Νομική Σχολή ΑΠΘ), σε εκδήλωση με θέμα «Διαβάζοντας Σήμερα τη Δημοσιογραφία του Αύριο». Το τεύχος έχει κεντρικό θέμα «Η Gen Z στην Παγκόσμια Δίνη της Κάλπης», ένα αφιέρωμα 29 σελίδων στις εκλογές παγκοσμίως, καθώς το 2024 αποτέλεσε χρονιά με πολυάριθμες και διαφορετικών ειδών εκλογικές αναμετρήσεις ανά τον κόσμο (4,2 δισεκατομμύρια άνθρωποι κατοικούν σε χώρες όπου στήθηκαν εθνικές κάλπες).
Influencers VS δημοσιογράφων
Ποια μπορεί, όμως, να είναι η απάντηση της δημοσιογραφίας στην επιδραστικότητα των social media και την επιρροή που «χτίζει» ο καθένας από το κινητό του; Ο Δημήτρης εκτιμά πως «υπάρχει ελπίδα», όπως και ότι τα εφόδια που προσφέρει σε αυτόν και στους συμφοιτητές του η Σχολή του, δε θα πάνε χαμένα. «Στην Ελλάδα θεωρώ πως είμαστε σε στάδιο προσαρμογής σε ό,τι αποφορά τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Έχουν μπλεχτεί κάπως οι σφαίρες των influencers και των δημοσιογράφων και παρότι οι πρώτοι έχουν θεωρητικά μεγαλύτερη επιρροή μέσα από αυτά που προβάλλουν, παρόλα αυτά δεν έχουν κυρώσεις για τη διασπορά ψευδών πραγμάτων, ούτε και περιμένει κάποιος αμεροληψία από εκείνους.
Από τους δημοσιογράφους υπάρχουν άλλες απαιτήσεις όπως και προβλέπονται αντίστοιχες κυρώσεις αν δεν ανταποκριθούν. Χρειάζεται λοιπόν οι δημοσιογράφοι που έχουν το κύρος να φτιάξουν ένα πιο προσιτό προφίλ, να υπάρχει αμεσότητα στην επικοινωνία, διάδραση τους με περισσότερο κόσμο», λέει ο Δημήτρης στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, εξηγώντας ότι «στο πανεπιστήμιο γίνεται πολύ καλή προσπάθεια, το πρόγραμμα σπουδών επικαιροποιείται πάνω στις εξελίξεις στον τεχνολογικό τομέα και υπάρχει θέληση και προσπάθεια από τους καθηγητές να ανταποκριθούν σε όλες αυτές τις αλλαγές που φέρνει η τεχνολογία, όμως είναι πολύ σημαντικό και το θεωρητικό υπόβαθρο που μας δίνει η σχολή, π.χ. οικονομική και πολιτική θεωρία, εφόδια απαραίτητα στην αγορά εργασίας».
Σχετικά με τη μετεξέλιξη της ιδέας του από την ιστοσελίδα στο περιοδικό «Thinking Abyss» και την ανταπόκριση των συναδέλφων του, αναφέρει: «Σιγά- σιγά βρήκα ανταπόκριση. Καθώς εξελισσόταν η υλοποίηση του πρότζεκτ η Σχολή έγινε η βασική δεξαμενή, με άτομα που ήθελαν να πειραματιστούν με το γράψιμο. Έτσι ξεκίνησε να δημιουργείται μία συνεκτική ομάδα και τέλη του 2023 αποφασίσαμε να βγάλουμε το περιοδικό. Πέρα από τα άτομα που αποτελούν τον πυρήνα της, έχουμε μητρώο με 150 εγγεγραμμένα μέλη, που έχουν παράξει περιεχόμενο, όπως κείμενα, φωτογραφίες, εκπομπές, συνεντεύξεις. Είναι μία ευκαιρία για όλους μας να δουλέψουμε με άλλα άτομα σε ένα πλαίσιο αλληλοσεβασμού και αλληλοεκτίμησης. Και πολύ σημαντικό στοιχείο είναι η πολυσυλλεκτικότητα. Άτομα από πολύ διαφορετικά πολιτικά υπόβαθρα συμφωνούμε σε κοινούς ηθικούς και αξιακούς πυλώνες και δουλεύουμε μαζί».
Σχετικά με το κοινωνικοπολιτικό αποτύπωμα του περιοδικού «Thinking Abyss» εξηγεί: «Υπήρξε διττή αναγκαιότητα, αφενός η επαφή με ανθρώπους και φορείς που δίνουν παλμό στην κοινωνία της Θεσσαλονίκης (λ.χ. Φεστιβάλ Κινηματογράφου, ΑΠΘ, ΕΣΗΕΜ-Θ), αφετέρου το άνοιγμα στην υπόλοιπη Ελλάδα και τον κόσμο. Ο συνδυασμός μιας ανοιχτής ευρωπαϊκής, διεθνικής οπτικής με την τοπική πραγματικότητα και τον χαρακτήρα της πόλης μας, συνιστούν τη συντακτική συνταγή που επιλέγουμε εντός του VUCA (σ.σ. από τα αρχικά των λέξεων Volatility, Uncertainty, Complexity, Ambiguity), ελληνιστί μεταβλητού, περίπλοκου, ασαφούς και αβέβαιου, όπου καλούμαστε να πλοηγηθούμε».
Οι προσδοκίες της Gen X από τη Gen Z
Οι συντάκτες του «Thinking Abyss», στο τεύχος που παρουσιάζεται σήμερα, «ταξιδεύουν» τους αναγνώστες τους από την επικράτηση Τραμπ στις ΗΠΑ έως τις εκλογές στη Βρετανία, τη Γαλλία, την Ιορδανία, την Τουρκία. Με την παρατήρηση ότι οι περισσότερες ψήφοι στην ιστορία οργάνωσης των ανθρώπινων κοινωνιών δεν συνεπάγονται περισσότερη ή ποιοτικότερη δημοκρατία, αντιθέτως η αποχή, η αγανάκτηση, η πόλωση, το μίσος και οι ολοκληρωτικές και απολυταρχικές τάσεις, συνθέτουν ένα νοσηρό κλίμα, ο Δημήτρης διερωτάται: «Πώς απαντά η γενιά των social media, του Tik Tok, στις σημερινές προκλήσεις; Πώς αντιδράμε εμείς η εγχώρια Gen Z, η γενιά των αλλεπάλληλων κρίσεων;».
«Η γενιά των γονιών μας (Gen Χ) δηλώνει αισιόδοξη πως περιμένει από εμάς την αλλαγή, ενώ μάς μυεί από τα γεννοφάσκια μας στην έννοια της υπακοής», και «ευαγγελίζεται την αλλαγή έχοντας βαφτίσει τη ριζοσπαστικότητα νεανικό κλισέ, λόγω δικών της πικριών και αποτυχιών», γράφει στο editorial o Δημήτρης εξηγώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι «συχνά παρατηρούμε δύο μέτρα και σταθμά, από τη μία να λέγεται πως είμαστε η γενιά του καναπέ και των social media, που δεν ψηφίζουμε, δεν ασχολούμαστε και από την άλλη να αμφισβητείται ότι οι 17ρηδες διαθέτουν το πολιτικό κριτήριο ώστε να ψηφίζουν». «Είναι θεμιτό στη νέα γενιά να υπάρχει μία μερίδα πιο ριζοσπαστική στα κοινωνικά ζητήματα. Τις περισσότερες φορές η προηγούμενη γενιά θα το βαφτίσει αυτό παιδικό. Όμως είναι καλό να υπάρχει η τάση για να φύγουμε πιο μπροστά από εκεί που βρισκόμαστε. Δε χρειάζεται η όποια τέτοια τάση να δαιμονοποιείται, να βαφτίζεται ανεδαφική», λέει ο Δημήτρης και καταλήγει: «Εννοείται πως κάθε θέμα μπορεί να έχει 100 διαφορετικές αποχρώσεις, τίποτα δεν είναι μόνο άσπρο ή μαύρο. Στις πολιτικές και σε όλες τις αντιπαραθέσεις καθένας έχει μερίδιο αλήθειας, όπως υπάρχουν και στερεότυπα. Δε χρειάζεται να κουνάμε το δάχτυλο σε κανέναν. Το πιο σημαντικό είναι να ακούμε πάντα και να είμαστε ανοιχτοί στο να κάνουμε ένα βήμα μπροστά ή πίσω. Κι οι δημοσιογράφοι είναι πολύ σημαντικό να διαχωρίζουμε το γεγονός από την άποψη. Αντικειμενικότητα καθαρή δεν υπάρχει, πάντα υπάρχει και η άποψη, γι’ αυτό είναι σημαντικό να μη χειραγωγούμε τα ακροατήρια».
Το περιοδικό «Thinking Abyss» εκδόθηκε με την υποστήριξη του Εργαστηρίου Ειρηνευτικής Δημοσιογραφίας του Τμήματος Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του ΑΠΘ. Στη σημερινή εκδήλωση έχουν προσκληθεί να προλογίσουν την παρουσίαση του περιοδικού ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Στέλιος Αγγελούδης, ο διευθυντής της ΕΣΗΕΜ-Θ Γιάννης Κοτσυφός, η διευθύντρια Ενημέρωσης της ΕΡΤ3 Σύνθια Σάπικα, ο κοσμήτορας της Σχολής Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών του ΑΠΘ Χρήστος Φραγκονικολόπουλος και ο πρόεδρος του Τμήματος Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του ΑΠΘ Αλέξανδρος Μπαλτζής.