Εντείνεται η αβεβαιότητα στις Ηνωμένες Πολιτείες όπου μετρούν αντίστροφα για την εκπνοή της προθεσμίας, τα μεσάνυχτα της Παρασκευής (τοπική ώρα) για συμφωνία Ρεπουμπλικανών και Δημοκρατικών σχετικά με τη χρηματοδότηση του κράτους ώστε να αποτραπεί στάση πληρωμών κάτι που θα προκαλέσει αλυσιδωτές συνέπειες.
«Το Κογκρέσο πρέπει να απαλλαγεί από το γελοίο ανώτατο όριο του χρέους ή να επεκταθεί έως το 2029. Χωρίς αυτό, δε θα μπορέσουμε ποτέ να κάνουμε μια συμφωνία», δήλωσε ο Τραμπ σε ανάρτησή του στο Truth Social.
Την Πέμπτη, το νομοσχέδιο για τις δαπάνες που υποστήριξε ο Τραμπ δεν πέρασε στη Βουλή των Αντιπροσώπων καθώς δεκάδες Ρεπουμπλικάνοι αψήφησαν τον εκλεγμένο πρόεδρο, αφήνοντας το Κογκρέσο χωρίς σαφές σχέδιο για να αποτρέψει επικείμενο shutdown πριν από τις γιορτές.
Νέο κείμενο έχει τεθεί προς ψηφοφορία που ωστόσο χαρακτηρίζεται στον «αέρα», καθώς η απερχόμενη κυβέρνηση των Δημοκρατικών το απορρίπτει με τον Λευκό Οίκο να καταλογίζει ευθύνες σε «δισεκατομμυριούχους δωρητές των Ρεπουμπλικανών» και Δημοκρατικούς να καταγγέλλουν την επιρροή του πλουσιότερου ανθρώπου στην υφήλιο Ίλον Μασκ στις αποφάσεις των Ρεπουμπλικάνων.
Η νέα κρίση στις ΗΠΑ προέκυψε ξαφνικά, καθώς υπήρχε η εντύπωση στην αρχή ότι Ρεπουμπλικάνοι και Δημοκρατικοί είχαν συμφωνήσει να ψηφίσουν τη χρηματαδότηση του κράτους, για να αποφύγουν τη στάση πληρωμών.
Η παράλυση διαφόρων ομοσπονδιακών δημόσιων υπηρεσιών θα έθετε σε τεχνική ανεργία εκατοντάδες χιλιάδες δημόσιους λειτουργούς, θα οδηγούσε σε πάγωμα της καταβολής επιδομάτων και στο κλείσιμο βρεφονηπιακών και παιδικών σταθμών, ενώ θα προκαλούσε μεγάλο πρόβλημα στον τομέα των αερομεταφορών.
Συγκεκριμένα, σε περίπτωση κυβερνητικής διακοπής λειτουργίας (government shutdown), πολλές υπηρεσίες και λειτουργίες της κυβέρνησης αναστέλλονται ή περιορίζονται, καθώς διακόπτεται η χρηματοδότηση λόγω αποτυχίας έγκρισης του προϋπολογισμού ή συμφωνίας για τη χρηματοδότηση από το Κογκρέσο. Ακολουθούν τα βασικά που μπορεί να συμβούν:
1. Διακοπή δημόσιων υπηρεσιών
- Υπηρεσίες που θεωρούνται “μη απαραίτητες” (non-essential) σταματούν να λειτουργούν. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει εθνικά πάρκα, μουσεία και ορισμένα διοικητικά γραφεία.
- Οι εργαζόμενοι στις μη απαραίτητες υπηρεσίες τίθενται σε προσωρινή αργία (furlough) χωρίς αποδοχές.
2. Συνέχιση βασικών λειτουργιών
- Οι “απαραίτητες” υπηρεσίες, όπως η εθνική ασφάλεια, η αεροπορική κυκλοφορία, οι ένοπλες δυνάμεις και οι υπηρεσίες επιβολής του νόμου συνεχίζουν να λειτουργούν.
- Οι εργαζόμενοι σε αυτές τις υπηρεσίες μπορεί να συνεχίσουν να εργάζονται, αλλά συχνά χωρίς να πληρώνονται μέχρι να αποκατασταθεί η χρηματοδότηση.
3. Καθυστερήσεις στις δημόσιες παροχές
- Ενδέχεται να σημειωθούν καθυστερήσεις σε πληρωμές επιδομάτων, όπως το επίδομα ανεργίας ή τα κουπόνια τροφίμων.
- Η έκδοση βίζας και διαβατηρίων μπορεί επίσης να καθυστερήσει.
4. Οικονομικές επιπτώσεις
- Η αβεβαιότητα και η διακοπή λειτουργίας επηρεάζουν αρνητικά την οικονομία, με απώλειες στην παραγωγικότητα και μείωση της εμπιστοσύνης των αγορών.
- Επηρεάζονται και οι ιδιωτικές επιχειρήσεις που εξαρτώνται από κυβερνητικά συμβόλαια ή πελάτες.
5. Πολιτικές συνέπειες
- Εντείνεται η πολιτική πόλωση, καθώς τα κόμματα κατηγορούν το ένα το άλλο για την αποτυχία έγκρισης του προϋπολογισμού.
- Ο αντίκτυπος στον πληθυσμό μπορεί να προκαλέσει πολιτική πίεση για επίτευξη συμφωνίας.
Η διάρκεια και ο αντίκτυπος μιας διακοπής εξαρτώνται από τη δυνατότητα των πολιτικών να φτάσουν σε συμβιβασμό, ενώ οι επιπτώσεις επιδεινώνονται όσο περισσότερο διαρκεί.
«Ο Ντόναλντ Τραμπ και οι Ρεπουμπλικάνοι της Βουλής των Αντιπροσώπων έκλιναν το γόνυ μπροστά στον αληθινό εκλεγμένο πρόεδρο, τον Ίλον Μασκ», σχολίασε η νεοϋορκέζα βουλεύτρια Νίντια Βελάσκες.
Μοναδικό στον κόσμο νομικό πρόβλημα
Η δυνατότητα της χώρας να εξασφαλίζει πιστώσεις με αναστολή ή αύξηση του ορίου δημοσίου χρέους απαιτεί απόφαση του Κογκρέσου και πρόκειται για μοναδικό στον κόσμο νομικό θέμα. Η αναστολή, που αποφασίστηκε το 2023, εκπνέει στις αρχές Ιανουαρίου και οι ΗΠΑ αναμένεται το όριο τον Ιούλιο. Οι ΗΠΑ είναι η μοναδική ανεπτυγμένη χώρα του κόσμου που προσκρούει ανά τακτά χρονικά διαστήματα στο νομικό αυτό πρόβλημα.
Οι Ρεπουμπλικάνοι κοινοβουλευτικοί, που έχουν οριακή πλειοψηφία στην Γερουσία, έθεσαν σε ψηφοφορία τη νέα πρόταση μια μέρα αφού ο Ντόναλντ Τραμπ και ο Ίλον Μασκ τορπίλισαν συμφωνία που είχαν διαπραγματευτεί με τους Δημοκρατικούς ώστε να αποφευχθεί το περιβόητο shutdown πριν από τις γιορτές. Η Βουλή των αντιπροσώπων απέρριψε το νέο νομοσχέδιο των Ρεπουμπλικανών -με σαφείς επιρροές του Ντόναλντ Τραμπ και του Ίλον Μασκ– που ζητούσε την αύξηση του ορίου του δημοσίου χρέους, ή την κατάργησή του, για τα επόμενα δύο χρόνια.
Ρεπουμπλικάνοι στο στρατόπεδο των Δημοκρατικών κατά της « πολύ καλή συμφωνίας», όπως είπε ο Τραμπ
Ο εκλεγμένος πρόεδρος έδωσε την ευλογία του στο νέο κείμενο, «πολύ καλή συμφωνία για τον αμερικανικό λαό», κατ’ αυτόν.
Αλλά πριν από την ψηφοφορία, ο επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας των Δημοκρατικών στη Βουλή των Αντιπροσώπων, ο Χακίμ Τζέφρις, ξεκαθάρισε πως η παράταξή του εναντιώνεται στο νομοσχέδιο, που χαρακτήρισε «ασόβαρο», «για γέλια».
Κι ενώ χρειαζόταν πλειοψηφία δυο τρίτων για να υιοθετηθεί, το κείμενο δεν εξασφάλισε καν απλή πλειοψηφία: 38 Ρεπουμπλικάνοι ψήφισαν «όχι», ενώθηκαν με τους Δημοκρατικούς.
Η πτέρυγα των ρεπουμπλικανών υπό τον πρόεδρο της Βουλής Μάικ Τζόνσον, πιέζεται από τη μια από τους Δημοκρατικούς να επαναφέρει τη συμφωνία που είχαν διαπραγματευτεί κι από την άλλη από στελέχη της πιο συντηρητικής πτέρυγας της δικής του παράταξης που απορρίπτουν συλλήβδην οποιοδήποτε κείμενο δεν συμπεριλαμβάνει περικοπές δαπανών για να εξισορροπηθούν επιδόματα και πακέτα νέας χρηματοδότησης.
Μετά την ανακοίνωση πως δεν επρόκειτο να γίνει άλλη ψηφοφορία το βράδυ της Πέμπτης (τοπική ώρα), ο Μάικ Τζόνσον δήλωσε πως οι κοινοβουλευτικοί επρόκειτο να συνεδριάσουν για να καταλήξουν σε «άλλη λύση».
Η πιθανότητα shutdown πρόγευση της θητείας Τραμπ
Η ανατροπή κατέλαβε εξαπίνης πολλούς κοινοβουλευτικούς κι έδωσε μια πρόγευση της δεύτερης προεδρίας Τραμπ ήδη προτού αναλάβει ο Ρεπουμπλικάνος την εξουσία την 20ή Ιανουαρίου. Ο Ντόναλντ Τραμπ εξέφρασε την αποδοκιμασία του προχθές Τετάρτη για το νομοσχέδιο που διαπραγματεύτηκαν οι Ρεπουμπλικάνοι με τους Δημοκρατικούς στο Κογκρέσο, κρίνοντας πως είναι «γελοίο και εξαιρετικά δαπανηρό».
Αλλά ο μελλοντικός πρόεδρος εξέφρασε την αντίθεσή του στην αρχική συμφωνία διότι δεν συμπεριλάμβανε αύξηση ή αναστολή του ορίου χρέους και δεν ήταν ο μόνος που δυναμίτισε τη συμφωνία.
«Σκοτώστε το νομοσχέδιο», επαναλάμβανε ασταμάτητα ο Ίλον Μασκ μέσω X, του ιστότοπου κοινωνικής δικτύωσης που του ανήκει, σε μακρά σειρά αναρτήσεων με τις οποίες στηλίτευε τις αλόγιστες δαπάνες, κατ’ αυτόν.
Ο πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο, επικεφαλής εταιρειών όπως η Tesla και η SpaceX, υποστήριξε αντιθέτως τη νέα πρόταση των Ρεπουμπλικάνων, που συμπεριλάμβανε διάταξη που ήθελε ο Ντόναλντ Τραμπ: την αναβολή της προθεσμίας για το όριο του χρέους ως τον Ιανουάριο του 2027.
Με πληροφορίες από NYT, ΕΡΤ, CNBC