Το βράδυ της επίθεσης στη χριστουγεννιάτικη αγορά του Μαγδεμβούργου, η παραπληροφόρηση και οι ψευδείς φήμες εξακολουθούσαν να διαδίδονται. Λίγο μετά την επίθεση, ο Αυστριακός ακροδεξιός πολιτικός ακτιβιστής και ηγέτης του Identitarian Movement of Austria, Μάρτιν Σέλνερ, διέδωσε ψευδή στοιχεία για τους νεκρούς και ψευδείς φήμες σχετικά με την καταγωγή του δράστη, όπως δείχνει το Fact Finder του γερμανικού τηλεοπτικού προγράμματος Tagesschau.
Τρεις ημέρες μετά την επίθεση που άφησε πίσω της τουλάχιστον πέντε νεκρούς, το κίνητρο του δράστη Taleb A. παραμένει ασαφές. Ο δράστης μοιράστηκε ισλαμοφοβικά μηνύματα και αναρτήσεις από ακροδεξιούς influencers στον λογαριασμό του στην πλατφόρμα Χ. Ο ίδιος είναι υπήκοος Σαουδικής Αραβίας και μετανάστευσε στη Γερμανία το 2006.
Στο χρονολόγιό του, μοιράστηκε επίσης περιεχόμενο από έναν λογαριασμό που διαδίδει τακτικά ψευδείς ισχυρισμούς, θεωρίες συνωμοσίας και αναληθές περιεχόμενο σχετικά με τους πρόσφυγες στην Ευρώπη. Οι αναρτήσεις του ίδιου του Taleb A. δείχνουν ότι βλέπει το ακροδεξιό πολιτικό κόμμα AfD ως τη λύση στα προβλήματα αυτής της χώρας και κατηγορεί τη Γερμανία για μια υποτιθέμενη ισλαμοποίηση της Ευρώπης. Σε μια ανάρτησή του, ο δράστης περιγράφει τον εαυτό του ως “αριστερό”. Κρίνοντας από τις αναρτήσεις του, ο δράστης επισκεπτόταν τακτικά λογαριασμούς συνωμοσιολογικής ιδεολογίας και ισλαμοφοβικούς λογαριασμούς στο X.
Εξτρεμιστές ισχυρίζονται ότι η επίθεση είχε ισλαμιστικά κίνητρα
Παρά την ασαφή διαδικτυακή εμφάνιση και το άγνωστο κίνητρο, ορισμένοι λογαριασμοί, συμπεριλαμβανομένων γνωστών ακροδεξιών επιρροών όπως η Ναόμι Σέιτ και ο Μάρκους Κραλ, διαδίδουν τον ισχυρισμό ότι επρόκειτο για ισλαμιστική επίθεση. Ωστόσο, προς το παρόν δεν υπάρχουν αποδείξεις για κάτι τέτοιο. Προκειμένου να επιβεβαιώσουν τις θεωρίες τους, οι χρήστες που διαδίδουν αυτόν τον ισχυρισμό καταφεύγουν σε κατασκευασμένες πληροφορίες, ψευδή στοιχεία και θεωρίες συνωμοσίας – και απαξιώνουν αξιόπιστα μέσα ενημέρωσης.
Για παράδειγμα, η Σέιτ έγραψε σε ανάρτησή της στο X το Σάββατο: “Τα γερμανικά κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης θα σας κάνουν να πιστέψετε ότι δεν ήταν ισλαμιστής και ότι η δεξιά φταίει για τη δαιμονοποίηση των μεταναστών”. Σύμφωνα με τα στοιχεία του X, την ανάρτηση αυτή την είδαν περίπου 400.000 χρήστες. Σε μια ανάρτηση την οποία είδαν 150.000 χρήστες, ο Κραλ έγραψε: “Ο δολοφόνος ήταν προφανώς ισλαμιστής, υποστηρικτής της Χαμάς και εχθρός του Ισραήλ. Σιγά μην ήταν ισλαμοφοβικός. Μου φαίνεται ότι εδώ μας λένε ψέματα χοντρά σαν γροθιά”.
“Μπορείς να δεις πολύ καθαρά σε πολλά σημεία ότι υπάρχει μια προσπάθεια επανερμηνείας”, λέει η Καρολίν Σουάρτζ σε συνέντευξή της στο #Faktenfuchs. Η Σουάρτζ είναι ειδική σε θέματα δεξιού εξτρεμισμού και διαδικτυακής παραπληροφόρησης, συγγραφέας και σύμβουλος σε ΜΚΟ και πλατφόρμες. Όσον αφορά ένα υποτιθέμενο ισλαμιστικό κίνητρο για το έγκλημα, λέει: “Δεν υπάρχει καμία απόδειξη γι’ αυτό, ούτε στις αναρτήσεις του δράστη, οι οποίες είναι διαθέσιμες στο κοινό, ούτε σε όσα γνωρίζουμε από την αστυνομία”. Δεν υπάρχουν επίσης στοιχεία για τον ισχυρισμό που κυκλοφορεί ότι ο δράστης απέκρυψε σκόπιμα την εθνικότητά του.
Δεν ακούστηκαν κραυγές “Allahu Akbar” όταν συνελήφθη ο δράστης
Ως υποτιθέμενη απόδειξη ενός ισλαμιστικού κινήτρου, πολλοί λογαριασμοί μοιράζονται ένα βίντεο που δείχνει προφανώς τη σύλληψη του δράστη. Στο βίντεο, ο δράστης είναι ξαπλωμένος στο δρόμο και ένας αστυνομικός του ζητά να ξαπλώσει με το όπλο του προτεταμένο. Υποστηρίζεται ψευδώς ότι ο άνδρας φώναξε “Allahu Akbar” όταν συνελήφθη. Σε μετάφραση από τα αραβικά, αυτό σημαίνει “Ο Θεός είναι μεγάλος” και το λένε οι δράστες ισλαμιστικών επιθέσεων.
Ωστόσο, ο δράστης δεν φώναξε “Allahu Akbar” στο βίντεο που κυκλοφορεί στο διαδίκτυο και δείχνει τη σύλληψη. Αυτό είναι το συμπέρασμα από τον έλεγχο των γεγονότων που πραγματοποίησε ο γερμανικός κρατικός ραδιοτηλεοπτικός φορέας Deutsche Welle (DW). Ένας αραβόφωνος δημοσιογράφος του μέσου επιβεβαίωσε ότι δεν άκουσε τις λέξεις “Allahu Akbar” σε κανένα σημείο του βίντεο. Σύμφωνα με την DW, το θρησκευτικό επιφώνημα δεν ακούγεται ούτε σε άλλο βίντεο της σύλληψης, το οποίο καταγράφηκε από την αντίθετη οπτική γωνία.
Το αυτοκίνητο ως όπλο δολοφονίας δεν αποτελεί απόδειξη ισλαμιστικής τρομοκρατίας
Ωστόσο, ο ισχυρισμός ότι επρόκειτο για ισλαμιστική επίθεση διατυπώνεται συχνά χωρίς κανένα αποδεικτικό στοιχείο. “Ο τρόπος δράσης αντιστοιχεί σε ισλαμιστική τρομοκρατική επίθεση”, γράφει ένας χρήστης στο Χ, για παράδειγμα. Υπάρχουν πολυάριθμες αναρτήσεις όπως αυτή στο Χ, που λένε ότι μια ματιά σε αυτό που συνέβη “τα λέει όλα”.
Το γεγονός ότι ως φονικό όπλο χρησιμοποιήθηκε αυτοκίνητο “δεν αποτελεί σίγουρα απόδειξη ισλαμιστικής επίθεσης”, λέει η Σουάρτζ. Αναφέρεται, για παράδειγμα, στην επίθεση ενός ακροδεξιού εξτρεμιστή στην πόλη Σάρλοτσβιλ των ΗΠΑ το 2017, ο οποίος χρησιμοποίησε αυτοκίνητο για να πέσει πάνω σε πλήθος αντιδιαδηλωτών. Ή σε ένα περιστατικό στο Τορόντο του Καναδά το 2018, όταν ένας άνδρας έπεσε με το αυτοκίνητό του πάνω σε μια ομάδα και σκότωσε δέκα ανθρώπους.
Ο Μασκ και η ακροδεξιά: Εναλλακτικά αφηγήματα στο X
Το γεγονός ότι ο δράστης της επίθεσης στο Μαγδεμβούργο ήταν επικριτικός προς το Ισλάμ ή ακόμη και ισλαμοφοβικός στις αναρτήσεις του στο Χ αγνοείται επίσης ως επί το πλείστον. Το γεγονός ότι μίλησε θετικά για το AfD απορρίπτεται. “Η επανερμηνεία χρησιμεύει εν μέρει και για να αποπροσανατολίσει από το γεγονός ότι ο δράστης εξέφρασε τουλάχιστον συμπάθεια για διάφορους δεξιούς και ακροδεξιούς παράγοντες”, λέει η ειδικός. “Τελικά, προσπαθούν να αποφύγουν οποιαδήποτε σύνδεση με ακροδεξιές ιδέες” προσθέτει.
Αντιθέτως, ορισμένοι παράγοντες αρκούνται στην άρνηση των γεγονότων και αγνοούν τις αβεβαιότητες που εξακολουθούν να υπάρχουν σχετικά με την επίθεση. Τη συνδέουν με τη θεωρία συνωμοσίας ότι τα δημοσιογραφικά μέσα ενημέρωσης δεν λένε την αλήθεια. Ο ισχυρισμός αυτός τροφοδοτείται από έναν αριθμό πολύ δημοφιλών λογαριασμών στο X, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων από το διεθνές φάσμα, και κυρίως του ιδιοκτήτη του X Ίλον Μασκ.
Ο Ίλον Μασκ έχει κάνει ξεκάθαρες ρατσιστικές, ισλαμοφοβικές και ακροδεξιές αναφορές στις αναρτήσεις του τους τελευταίους μήνες – ακόμη και πριν κάνει θετικά σχόλια για το AfD. Έχει επιτεθεί στα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Το αν το έκανε για δικό του όφελος ή επειδή είναι ιδεολογικά ευθυγραμμισμένος είναι δύσκολο να πει κανείς.– Karolin Schwarz
Ο Μασκ μοιράστηκε αρκετές αναρτήσεις σχετικά με τοην επίθεση στο Μαγδεμβούργο, συμπεριλαμβανομένης μιας στην οποία φαίνονται οι τίτλοι διαφόρων διεθνών μέσων ενημέρωσης. Τα άρθρα αναφέρουν ότι ο δράστης είχε διαδώσει ισλαμοφοβικές απόψεις. Ο Μασκ έγραψε: “Τα “παλιά μέσα ενημέρωσης” λένε πάλι ψέματα”. Ωστόσο, η αναφορά των μέσων ενημέρωσης αντιστοιχούσε στα τελευταία αποτελέσματα της έρευνας εκείνη τη στιγμή, τίποτα από αυτά δεν είναι αναληθές. Την ανάρτηση του Μασκ την είδαν περισσότεροι από 44 εκατομμύρια χρήστες, σύμφωνα με τα στοιχεία του X.
Ήδη κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας στις ΗΠΑ ο Μασκ τράβηξε όλο και περισσότερη προσοχή με τη διάδοση θεωριών συνωμοσίας και παραπληροφόρησης. Ξανά και ξανά, εφιστά ενεργά την προσοχή σε ακροδεξιούς εξτρεμιστές στην πλατφόρμα του X. “Ο Μασκ έχει ένα τεράστιο μεγάφωνο. Είναι σαφές ότι διαδίδει και ενισχύει ακροδεξιούς παράγοντες δίνοντάς τους το μεγάφωνό του” λέει η ειδικός.
Πολλά αναπάντητα ερωτήματα ενθαρρύνουν την παραπληροφόρηση
Το γεγονός ότι υπάρχουν πολλές αντιφάσεις και ασάφειες σχετικά με το κίνητρο του δράστη μετά την επίθεση στη χριστουγεννιάτικη αγορά του Μαγδεμβούργου προσφέρει μια καλή αφετηρία σε όσους διαδίδουν ψευδείς πληροφορίες, εναλλακτικές αφηγήσεις και θεωρίες συνωμοσίας, λέει η Σουάρτζ.
“Πρέπει να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα ότι δεν υπάρχει ακόμη οριστική εξήγηση. Αυτό είναι φυσικά απίστευτα δύσκολο. Και οι παράγοντες που επανερμηνεύουν και προσφέρουν δήθεν σαφείς εξηγήσεις επωφελούνται από αυτό” προσθέτει.
Οι έρευνες για το κίνητρο του δράστη συνεχίζονται.
Συμπέρασμα
Η παραπληροφόρηση και οι φήμες άρχισαν να κυκλοφορούν λίγο μετά την επίθεση στη χριστουγεννιάτικη αγορά του Μαγδεμβούργου. Αφού έγιναν γνωστές οι ισλαμοφοβικές απόψεις του δράστη και οι συμπάθειες προς ακροδεξιούς παράγοντες, ακροδεξιοί influencers και ακτιβιστές προσπάθησαν να ερμηνεύσουν εκ νέου την επίθεση ως υποκινούμενη από ισλαμιστές.
Χρησιμοποιούν ψευδή αποδεικτικά στοιχεία για το σκοπό αυτό, όπως οι υποτιθέμενες κραυγές Allahu Akbar κατά τη διάρκεια της σύλληψης, οι οποίες δεν υπήρχαν. Οι πληροφορίες που δημοσιοποιούν οι αρχές και τα δημοσιογραφικά μέσα ενημέρωσης απαξιώνονται.
Πηγή: BR24