ΑΝΤΡΕΑΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ Η κατάργηση των μηχανισμών ελέγχου του περιεχομένου και του fact checking την οποία ανακοίνωσε ο Μαρκ Ζάκεμπεργκ για τις δημοφιλείς πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης της Meta δεν είναι παρά μία ακόμη εφαρμογή του δόγματος «Δεν πιστεύω πλέον ότι η ελευθερία και η δημοκρατία είναι συμβατές» (“I no longer believe that freedom and democracy are compatible”) το οποίο πρώτος διατύπωσε σε άρθρο του, το 2009, με τίτλο “The Education of a Libertarian” ο Peter Thiel ένας από τους πιο σημαντικούς επενδυτές και επιχειρηματίες στον χώρο της τεχνολογίας και των startups, με μεγάλη επιρροή στη Silicon Valley.
Ο Thiel ήταν ο πρώτος μεγάλος επενδυτής στο Facebook. Το 2004, ο Mark Zuckerberg, ενώ ήταν ακόμη φοιτητής στο Harvard, έψαχνε χρηματοδότηση για να αναπτύξει το Facebook. Ο Thiel επένδυσε 500.000 δολάρια στην startup με αντάλλαγμα 10,2% των μετοχών της εταιρείας, σε μια εποχή που το Facebook δεν είχε ξεκάθαρο επιχειρηματικό μοντέλο.
Η επένδυση αυτή θεωρείται μία από τις πιο επιτυχημένες στην ιστορία της τεχνολογίας. Όταν το Facebook μπήκε στο χρηματιστήριο το 2012, ο Thiel πούλησε σημαντικό μέρος των μετοχών του, αποκομίζοντας περίπου 1 δισ. δολάρια.
Ο Thiel ήταν επίσης μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Facebook για περισσότερα από 15 χρόνια (2005-2022) και θεωρείται ότι έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη στρατηγική και στην ανάπτυξη της εταιρείας, ειδικά στα πρώτα της χρόνια.
Το 2016, στήριξε τον Ντόναλντ Τραμπ και έγινε ο πρώτος σημαντικός τεχνολογικός επενδυτής της Silicon Valley που τάχθηκε υπέρ του Τραμπ, γεγονός που προκάλεσε εντάσεις με άλλα μέλη της τεχνολογικής κοινότητας.
Αυτή η πολιτική στάση του Thiel δημιούργησε προβλήματα στη σχέση του με τον Zuckerberg και το Facebook, καθώς η εταιρεία προσπαθούσε να διατηρήσει μια πιο ουδέτερη δημόσια εικόνα. Παρ’ όλα αυτά, ο Zuckerberg φέρεται να εκτιμούσε την ανεξάρτητη σκέψη και τις απόψεις του Thiel.
Το 2022, ο Thiel παραιτήθηκε από το Διοικητικό Συμβούλιο της Meta (πρώην Facebook) για να επικεντρωθεί περισσότερο στη στήριξη συντηρητικών πολιτικών υποψηφίων στις ΗΠΑ.Το 2016, στήριξε τον Ντόναλντ Τραμπ και έγινε ο πρώτος σημαντικός τεχνολογικός επενδυτής της Silicon Valley που τάχθηκε υπέρ του Τραμπ, γεγονός που προκάλεσε εντάσεις με άλλα μέλη της τεχνολογικής κοινότητας.
Αυτή η πολιτική στάση του Thiel δημιούργησε προβλήματα στη σχέση του με τον Zuckerberg και το Facebook, καθώς η εταιρεία προσπαθούσε να διατηρήσει μια πιο ουδέτερη δημόσια εικόνα. Παρ’ όλα αυτά, ο Zuckerberg φέρεται να εκτιμούσε την ανεξάρτητη σκέψη και τις απόψεις του Thiel.
Το 2022, ο Thiel παραιτήθηκε από το Διοικητικό Συμβούλιο της Meta (πρώην Facebook) για να επικεντρωθεί περισσότερο στη στήριξη συντηρητικών πολιτικών υποψηφίων στις ΗΠΑ.
Ο Peter Thiel, ο οποίος υπήρξε επίσης και συνιδρυτής της PayPal, είχε υποστηρίξει τη διατήρηση της πολιτικής του Facebook να μην ελέγχει το περιεχόμενο των πολιτικών διαφημίσεων. Σύμφωνα με δημοσίευμα της The Wall Street Journal τον Οκτώβριο του 2019, ο Thiel υποστήριξε ότι το Facebook δεν θα έπρεπε να αλλάξει την πολιτική του σχετικά με τις πολιτικές διαφημίσεις, επιτρέποντας στους πολιτικούς να δημοσιεύουν διαφημίσεις χωρίς διαδικασία ελέγχου γεγονότων.
Αυτή η στάση του Thiel αντικατοπτρίζει την πεποίθησή του στην «ελευθερία του λόγου» και την αποφυγή λογοκρισίας στις πολιτικές εκφράσεις ακόμη κι αν αυτές εμπεριέχουν ψευδείς ειδήσεις ή και κηρύγματα μίσους, ακόμα και μέσω διαφημίσεων. Η υποστήριξή του προς αυτή την πολιτική συνέβαλε στη διαμόρφωση της προσέγγισης του Facebook όσον αφορά τις πολιτικές διαφημίσεις εκείνη την περίοδο.
Ποιος είναι ο Peter Thiel
Ο Peter Thiel γεννήθηκε στη Γερμανία το 1967 και μετακόμισε στις ΗΠΑ σε νεαρή ηλικία. Αποφοίτησε από το Stanford University με πτυχίο στη φιλοσοφία και στη συνέχεια απέκτησε πτυχίο Νομικής. Ωστόσο, σύντομα εγκατέλειψε τη νομική καριέρα και στράφηκε στον χώρο της τεχνολογίας και των επενδύσεων.
Κύριες Επιχειρηματικές Επιτυχίες
- PayPal: Ο Thiel ήταν ένας από τους συνιδρυτές της PayPal το 1998, μαζί με τον Elon Musk και τον Max Levchin. Η πώληση της εταιρείας στο eBay το 2002 έναντι 1,5 δισ. δολαρίων αποτέλεσε το σημείο εκκίνησης για την αυτοκρατορία του.
- Palantir Technologies: Συνιδρυτής της Palantir το 2003, μιας εταιρείας ανάλυσης δεδομένων που συνεργάζεται με κυβερνήσεις και μεγάλους οργανισμούς σε ζητήματα ασφαλείας.
- Founders Fund: Δημιούργησε το Founders Fund, ένα από τα πιο γνωστά venture capital funds της Silicon Valley, επενδύοντας σε εταιρείες όπως SpaceX, Airbnb και Stripe.
- Thiel Fellowship: Έχει δημιουργήσει πρόγραμμα υποτροφιών που δίνει 100.000 δολάρια σε νέους που επιλέγουν να παρατήσουν το πανεπιστήμιο και να ακολουθήσουν επιχειρηματικές ιδέες.
Στην Κόλαση της ΕΥΠ, της NSO, της G4S, του Pegasus, του Predator και της Palantir
Η Φιλοσοφία του Thiel
Ο Thiel είναι συγγραφέας του βιβλίου “Zero to One”, το οποίο θεωρείται από τα πιο σημαντικά βιβλία επιχειρηματικότητας. Στο βιβλίο προτείνει ότι οι επιχειρηματίες πρέπει να εστιάζουν στη δημιουργία μοναδικών καινοτομιών και όχι στη βελτίωση υπαρχόντων προϊόντων.
Ο ίδιος είναι επίσης ένθερμος υποστηρικτής του καπιταλισμού και πιστεύει στη δημιουργία μονοπωλίων από τις επιχειρήσεις, θεωρώντας ότι μόνο τα μονοπώλια οδηγούν σε πραγματική καινοτομία.
Στρατηγικές Αλλαγές στο Facebook και ο Ρόλος του Thiel
Σε άρθρο της 6ης Ιανουαρίου 2025, η WSJ αναφέρει ότι ο Mark Zuckerberg αποφάσισε να τερματίσει τις συνεργασίες με εξωτερικούς ελεγκτές γεγονότων και να άρει περιορισμούς λόγου στις πλατφόρμες του, προωθώντας την ελευθερία έκφρασης. Αυτή η απόφαση ευθυγραμμίζεται με τις πολιτικές αλλαγές στις ΗΠΑ και αντικατοπτρίζει την επιρροή του Peter Thiel, ο οποίος είναι γνωστός για τις συντηρητικές του απόψεις και τη στήριξή του στον Donald Trump. Η WSJ σημειώνει επίσης ότι η Meta διόρισε τον Joel Kaplan, πρώην σύμβουλο του προέδρου George W. Bush, ως νέο επικεφαλής παγκόσμιας πολιτικής, αντικαθιστώντας τον Nick Clegg. Αυτή η κίνηση θεωρείται προσπάθεια της εταιρείας να ευθυγραμμιστεί με τη νέα πολιτική ηγεσία στις ΗΠΑ, κάτι που αντικατοπτρίζει την επιρροή του Thiel στις στρατηγικές αποφάσεις της εταιρείας.
«Η ελευθερία και η δημοκρατία είναι δεν είναι συμβατές»
Ο Peter Thiel έχει εκφράσει την άποψη ότι η δημοκρατία και η απόλυτη οικονομική ελευθερία μπορεί να είναι ασύμβατες. Σε άρθρο του το 2009 με τίτλο “The Education of a Libertarian” που δημοσιεύτηκε στο Cato Unbound, ο Thiel δήλωσε:
“I no longer believe that freedom and democracy are compatible.”
(«Δεν πιστεύω πλέον ότι η ελευθερία και η δημοκρατία είναι συμβατές.»)
Ο Thiel θεωρεί ότι η οικονομική ελευθερία περιορίζεται από την ψήφο της πλειοψηφίας σε δημοκρατικά πολιτεύματα, καθώς οι δημοκρατίες τείνουν να επιβάλλουν κανονισμούς και φόρους που περιορίζουν την ελεύθερη αγορά. Έχει επίσης υποστηρίξει ότι η σύγχρονη δημοκρατία, όπως εφαρμόζεται, μπορεί να οδηγήσει σε υπερβολική κρατική παρέμβαση στην οικονομία, γεγονός που αποτρέπει την καινοτομία και την οικονομική ανάπτυξη.
Κύρια σημεία της φιλοσοφίας του Thiel:
- Ατομική ελευθερία έναντι συλλογικής βούλησης:
Ο Thiel θεωρεί ότι οι ατομικές ελευθερίες, ειδικά στην οικονομία, θυσιάζονται υπέρ των πολιτικών αποφάσεων που λαμβάνονται από την πλειοψηφία σε δημοκρατικά καθεστώτα. - Υποστήριξη της “εξόδου” από τη δημοκρατία:
Έχει επενδύσει σε πρωτοβουλίες όπως τα Seasteading Projects (πλωτές πόλεις χωρίς κυβερνήσεις) και έχει υποστηρίξει την αποικία του Άρη ως τρόπους διαφυγής από την κρατική παρέμβαση. - Υποστήριξη του τεχνο-φιλελευθερισμού:
Πιστεύει ότι οι τεχνολογικές εξελίξεις μπορούν να προσφέρουν νέες μορφές διακυβέρνησης που θα ξεπεράσουν τα όρια της δημοκρατίας, με έμφαση στην ατομική πρωτοβουλία και την καινοτομία.
Η σχέση του με τον Έλον Μασκ
Ο Peter Thiel και ο Έλον Μασκ έχουν μακρά ιστορία συνεργασίας, καθώς και ομοιότητες στις ιδέες τους, ιδιαίτερα στον τομέα της τεχνολογίας, της καινοτομίας και της ελευθερίας της αγοράς. Ωστόσο, έχουν επίσης σημαντικές διαφορές στις απόψεις τους για τη δημοκρατία, την κοινωνία και το μέλλον της ανθρωπότητας.
Ο Thiel και ο Μασκ συναντήθηκαν το 2000 όταν η εταιρεία του Thiel, Confinity, συγχωνεύτηκε με την εταιρεία του Μασκ, X.com, για να δημιουργηθεί το PayPal.
Η συνεργασία τους δεν ήταν πάντα ομαλή. Ο Μασκ ήθελε να χρησιμοποιήσει την τεχνολογία της Microsoft για το PayPal, ενώ ο Thiel επέμενε στη χρήση του Linux. Τελικά, ο Thiel επικράτησε, και ο Μασκ απομακρύνθηκε από τη θέση του CEO το 2001.
Παρά τις διαφορές τους, και οι δύο κέρδισαν τεράστια ποσά όταν το PayPal πωλήθηκε στην eBay το 2002.
Η PayPal περιλαμβάνει πολλούς από τους πιο επιδραστικούς ανθρώπους στην τεχνολογία σήμερα, όπως ο Reid Hoffman (LinkedIn), ο Max Levchin, και ο David Sacks.
Και οι δύο πιστεύουν ότι η τεχνολογία μπορεί να μεταμορφώσει την κοινωνία και να επιλύσει προβλήματα που δεν μπορεί να αντιμετωπίσει η παραδοσιακή πολιτική.
Ο Thiel επενδύει σε φουτουριστικά project, όπως το Palantir (ανάλυση δεδομένων) και τα Seasteading Projects (πλωτές πόλεις χωρίς κυβερνήσεις). Ο Μασκ εστιάζει στο διάστημα (SpaceX), την ενέργεια (Tesla) και την τεχνητή νοημοσύνη (Neuralink).
Ατομική ελευθερία και περιορισμός της κρατικής παρέμβασης
Και οι δύο προωθούν την ιδέα της ελεύθερης αγοράς και πιστεύουν ότι το κράτος και οι δημοκρατικοί θεσμοί εμποδίζουν την καινοτομία και την πρόοδο.
Ο Thiel είναι πιο ριζοσπαστικός στις απόψεις του για τη δημοκρατία. Έχει δηλώσει ότι δεν πιστεύει ότι η ελευθερία και η δημοκρατία είναι συμβατές, και αναζητά εναλλακτικές μορφές διακυβέρνησης. Ο Μασκ, αν και κριτικός με το πολιτικό σύστημα, δεν απορρίπτει τη δημοκρατία. Στις δημόσιες δηλώσεις του, προωθεί την ελευθερία λόγου και φαίνεται να πιστεύει στη δημοκρατία ως απαραίτητο σύστημα, παρόλο που συχνά αντιπαρατίθεται με κυβερνήσεις ενώ ταυτόχρονα υποστηρίζει κόμματα και κινήματα της άκρας δεξιάς όπως το AfD στη Γερμανία.
Όραμα για το Μέλλον της Ανθρωπότητας
Ο Thiel ενδιαφέρεται για εναλλακτικές μορφές διακυβέρνησης στη Γη (π.χ. πλωτές πόλεις ή αποκεντρωμένα κράτη). Ο Μασκ ενδιαφέρεται περισσότερο για το μέλλον της ανθρωπότητας στο διάστημα και τη δημιουργία αποικιών στον Άρη, ώστε να διασφαλιστεί η επιβίωση του ανθρώπινου είδους.
Παρά τις διαφορές τους, ο Thiel και ο Μασκ έχουν αμοιβαίο σεβασμό και εξακολουθούν να συνεργάζονται έμμεσα μέσω επενδυτικών δικτύων.
Ο Thiel έχει επενδύσει σε πολλές από τις εταιρείες του Μασκ και φέρεται να συμμερίζεται το όραμα του Μασκ για τον Άρη. Ωστόσο, ο Thiel επικεντρώνεται περισσότερο στην επίλυση προβλημάτων στη Γη, ενώ ο Μασκ εστιάζει στο διάστημα.
Όσο για το δόγμα «δεν πιστεύω πλέον ότι η ελευθερία και η δημοκρατία είναι συμβατές» το οποίο συμμερίζονται ο Πίτερ, ο Μαρκ και ο Έλον, το πιο σωστό σχόλιο έκανε ο καθηγητής του Berkeley, Robert Reich:
«Προφανώς αναφερόταν στην ελευθερία των ολιγαρχών σαν αυτόν να μην περιορίζονται από φόρους και κανονισμούς. Με αυτή τη στενή έννοια, έχει δίκιο: Η ολιγαρχία είναι ασυμβίβαστη με τη δημοκρατία».