NewsEdit Μέρα με την ημέρα ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ τη στρατηγική του που βασίζεται στις απειλές, στην επίδειξη δύναμης και στον αιφνιδιασμό, με κύριο στόχο όχι την οικονομική ανάπτυξη της Αμερικής, αλλά την ενίσχυση της θέσης του ίδιου και εκείνων που τον υποστηρίζουν στην παγκόσμια σκηνή.
Αυτή η προσέγγιση, που θυμίζει την τακτική του “Τρελού” (mad man) την οποία περιέγραψε ο Μακιαβέλι στους “Διαλόγους για τον Λίβιο” και εφάρμοσε ο Νίξον κατά τον Ψυχρό Πόλεμο, βασίζεται στην ιδέα ότι η πρόκληση αστάθειας και αβεβαιότητας μπορεί να αποδυναμώσει τους αντιπάλους. Ανάλογη τακτική αιφνιδιασμών και “παράλογων” απειλών εφαρμόζουν, αλλά όχι σε αυτή την έκταση, τόσο ο Πούτιν όσο και ο Ερντογάν. Ο Τραμπ φαίνεται να έχει υιοθετήσει αυτή την τακτική, χρησιμοποιώντας τον αιφνιδιασμό και την επίδειξη δύναμης ως εργαλείο για να κρατά τους αντιπάλους του σε συνεχή αγωνία και να εξασφαλίζει την υπακοή τους.
Όπως φαίνεται από τις πρόσφατες ενέργειές του εναντίον του Καναδά και του Μεξικού οι δασμοί δεν επιβάλλονται για να εξασφαλιστούν καλύτερες συμφωνίες, αλλά ως απόδειξη ότι ο Τραμπ είναι διατεθειμένος να βλάψει ακόμη και συμμάχους, αν αυτό του δώσει την ευκαιρία να επιδείξει την εξουσία του. Όταν ρωτήθηκε αν ο Καναδάς μπορούσε να αποφύγει τους δασμούς, ο Τραμπ απάντησε: «Δεν ζητάμε παραχωρήσεις. Απλώς θέλουμε να δούμε τι θα συμβεί».
Στη συνέχεια και αφού έχει προκαλέσει σοκ τόσο στα θύματα όσο και στις χρηματαγορές, ο Τραμπ αποφασίζει την αναστολή της επιβολής δασμών είτε γιατί έχουν υπάρξει συμφωνίες “κάτω από το τραπέζι” είτε για να συνεχιστεί η αγωνία και η αναταραχή με ανανεωμένες τις απειλές του.
Ο πραγματικός λόγος για τον οποίο ο Τραμπ επέβαλε δασμούς στον Καναδά και το Μεξικό είναι να δείξει στον κόσμο ότι είναι διατεθειμένος να βλάψει (μικρότερες) οικονομίες, ακόμη και αν αυτό κοστίσει στην (πολύ μεγάλη) οικονομία της Αμερικής. Αν οι τιμές στο πετρέλαιο και το ξύλο από τον Καναδά ή τα φρούτα και τα λαχανικά από το Μεξικό εκτοξευθούν στις ΗΠΑ,ο Τραμπ δεν θα έχει κανένα πρόβλημα . Οι περισσότεροι Αμερικανοί δεν καταλαβαίνουν πώς λειτουργούν οι δασμοί, έτσι κι αλλιώς. Ίσα-ίσα ο Τραμπ θα κατηγορήσει τον Καναδά και το Μεξικό και έπειτα θα τους απειλήσει με ακόμη μεγαλύτερους δασμούς.
Το ίδιο ισχύει και με την απέλαση, ας πούμε, Κολομβιανών ή Βραζιλιάνων με στρατιωτικά αεροπλάνα, δεμένους και πληγωμένους. Αν η Κολομβία υποχωρούσε -όπως και έγινε τελικά-, ο Τραμπ έχει και πάλι επιδείξει τη δύναμή του. Στο βιβλίο του «Σκέψεις για το Αδιανόητο» (1962), ο έρμαν Καν υποστήριζε ότι το να «φαίνεσαι λίγο τρελός» είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος για να κάνεις έναν αντίπαλο να υποχωρήσει.
Τι κάνει έναν κακοποιητικό γονέα ή σύζυγο, ή έναν δικτάτορα ιδιαίτερα τρομακτικό; Ενεργούν με τρόπους που είναι δύσκολο να προβλεφθούν και γίνονται υπέρμετρα βίαιοι “στα καλά καθούμενα”.
Όσο μεγαλύτερη είναι η επίδειξη της εξουσίας του και όσο πιο απρόβλεπτα την ασκεί, τόσο μεγαλύτερη είναι η ικανότητά του να ανταλλάσσει μέρος αυτής της εξουσίας με ανθρώπους που έχουν τεράστια ποσά πλούτου, τόσο στις ΗΠΑ όσο και αλλού. Προσφέρουν στον Τραμπ (και την οικογένειά του) επιχειρηματικές συμφωνίες, πληροφορίες, χρήματα για εκστρατείες και θετική δημοσιότητα (προπαγάνδα) και σε αντάλλαγμα, αυτός τους δίνει φορολογικές ελαφρύνσεις, ρυθμιστικές ελαφρύνσεις και αναστολές αντιμονοπωλιακών νόμων. Κι αυτό δεν αφορά μόνο τους Αμερικανούς ολιγάρχες αλλά επεκτείνεται και στις σχέσεις του με ολιγάρχες στη Ρωσία, την Κίνα και τη Σαουδική Αραβία. Τους προσφέρει ειδικές συμφωνίες εμπορίου, ενέργειας, πληροφοριών, πρόσβαση σε παγκόσμιους αποθέματα πλούτου· ή απειλεί να τους τα στερήσει. Όπως έκανε χθες με τον Ζελένσκι από τον οποίο ζήτησε τις σπάνιες γαίες της Ουκρανίας με αντάλλαγμα αμερικανική βοήθεια.
Ο Τραμπ ισχυρίζεται ότι όλα αυτά τα κάνει για τους Αμερικανούς. Τίποτα δεν θα μπορούσε να απέχει από την αλήθεια. Το κάνει για τον εαυτό του και για την παγκόσμια ολιγαρχία, η οποία, με τη σειρά της, απορροφά τον πλούτο του κόσμου.
Οι ενέργειες του Τραμπ δεν εξυπηρετούν το ευρύτερο αμερικανικό συμφέρον, αλλά την προσωπική του επιρροή και την ευημερία μιας μικρής ελίτ ακόμη και σε επίπεδο τζόγου με το χρηματιστήριο και τα κρυπτονομίσματα καθώς εκμεταλλεύεται τις αναταράξεις που ο ίδιος προκαλεί για να αγοράζει φθηνά όταν αυτό πέφτουν οι μετοχές και τα crypto (επειδή εξαγγέλλει δασμούς) και να πουλάει ακριβά όταν ανεβαίνουν (όταν αναστέλλει την επιβολή δασμών).
Πως θα μπορούσε να σταματήσει όλο αυτό; Μόνο αν κατανοήσουμε τη στρατηγική του και αντιτάξουμε μία ανάλογη ίσως και εξίσου απρόβλεπτη και “τρελή”.
Α.Π.