Τα όσα πρωτόγνωρα εκτυλίχθηκαν χθες στο Οβάλ Γραφείο μεταξύ του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ και του ουκρανού ομολόγου του Βολοντίμιρ Ζελένσκι, έφεραν στην επιφάνεια το αγεφύρωτο χάσμα στις σχέσεις της Ουάσιγκτον με το Κίεβο αλλά και τους Ευρωπαίους συμμάχους, εγείροντας ερωτήματα για την επόμενη ημέρα.
Η σχέση μεταξύ του Ντόναλντ Τραμπ και του Βολοντίμιρ Ζελένσκι ήταν αρκετά κακή και πριν από τον καβγά στο Οβάλ Γραφείο αναλύει το BBC. Ο πρόεδρος Τραμπ τον είχε ήδη αποκαλέσει δικτάτορα και είπε ότι η Ουκρανία ξεκίνησε τον πόλεμο – κάτι που είναι ψέμα. Τώρα η συμμαχία ΗΠΑ – Ουκρανίας που καλλιεργήθηκε από τον Τζο Μπάιντεν είναι κομμάτια. Η δημόσια κατάρρευση σηματοδοτεί επίσης μια μεγάλη κρίση που διαφαίνεται μεταξύ των ευρωπαϊκών μελών του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ.
Θα υπάρξουν πολύ περισσότερες αμφιβολίες και ερωτήματα σχετικά με τη δέσμευση των ΗΠΑ για την ευρωπαϊκή ασφάλεια εκτός Ουκρανίας. Η μεγαλύτερη είναι κατά πόσον ο πρόεδρος Τραμπ θα τηρήσει την υπόσχεση που έδωσε ο προκάτοχός του Χάρι Τρούμαν το 1949 να αντιμετωπίσει μια επίθεση εναντίον ενός συμμάχου του ΝΑΤΟ ως επίθεση εναντίον της Αμερικής.
Αυτές οι ανησυχίες βασίζονται σε αυτό που φαίνεται να είναι η αποφασιστικότητα του Τραμπ να αποκαταστήσει μια ισχυρή σχέση με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν.
Έχει ασκήσει μεγάλη πίεση στην Ουκρανία, ενώ προσφέρει στον Πούτιν μεγάλες παραχωρήσεις – που θα πρέπει να γίνουν από τους Ουκρανούς.
Η ασφάλεια της Ουκρανίας έρχεται σε κακή δεύτερη μοίρα – και οι Ευρωπαίοι ανησυχούν ότι είναι και η δική τους.
Η άρνηση του προέδρου Ζελένσκι να κάνει αυτές τις παραχωρήσεις έχει εξοργίσει τον Τραμπ.
Δεν είναι μόνο η συμφωνία για τα ορυκτά που αρνήθηκε να υπογράψει. Οι Ουκρανοί πιστεύουν ότι βρίσκονται σε έναν πόλεμο για την εθνική τους επιβίωση – και ότι ο Πούτιν θα αθετήσει κάθε υπόσχεση για τον τερματισμό του πολέμου αν δεν αποτραπεί.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο Ζελένσκι ζήτησε επανειλημμένα αμερικανικές εγγυήσεις ασφαλείας.
Η συνάντηση αναζωπυρώθηκε σε φωνές μετά από παρέμβαση του αντιπροέδρου Ντι Βανς.
Υπάρχουν τώρα υποψίες ότι ο δημόσιος καβγάς ήταν – σύμφωνα με τα λόγια ενός διπλωματικού παρατηρητή – μια σχεδιασμένη πολιτική ληστεία: είτε για να αναγκάσουν τον Ζελένσκι να κάνει τις εντολές της Αμερικής, είτε για να επισπεύσουν μια κρίση που θα τους επέτρεπε να τον κατηγορήσουν για ό,τι συμβεί στη συνέχεια.
Αν ο Τραμπ ακολουθήσει τη διακοπή των συνομιλιών με το πάγωμα της στρατιωτικής βοήθειας, η Ουκρανία θα συνεχίσει να πολεμά. Τα ερωτήματα είναι πόσο αποτελεσματικά και για πόσο καιρό.
Η πίεση θα διπλασιαστεί στους Ευρωπαίους συμμάχους της για να αναλάβουν την ευθύνη.
Πάντως, το τεταμένο κλίμα που επικράτησε στη συνάντηση του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ με τον Ουκρανό ομόλογο του Βολοντίμιρ Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο κάνει το γύρο του διαδικτύου και του κόσμου.
«Θα πρέπει να είσαι ευγνώμων», είπε ο Τραμπ θυμωμένος στον Ζελένσκι. «Παίζεις με έναν Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο». «’Η θα κάνεις συμφωνία, ή είσαι εκτός», «Ήταν πολύ ασεβείς οι δηλώσεις σου», δήλωσε μεταξύ άλλων ο Αμερικανός πρόεδρος, εμφανώςεκνευρισμένος, στον Ουκρανό ομόλογό του που καθόταν δίπλα του.
«Δείξε λίγη εκτίμηση»
Ο αντιπρόεδρος Τζέι Ντι Βάνς, που ήταν, επίσης, παρών στη συνάντηση είπε στον «Είπες ευχαριστώ έστω μία φορά ;» με τον Ζελένσκι να απαντά «Έχω ευχαριστήσει τις ΗΠΑ πολλές φορές». «Πήγες στην Πενσιλβανία στη συγκέντρωση της άλλης πλευράς. Δείξε λίγη εκτίμηση στις ΗΠΑ και τον πρόεδρο που προσπαθεί να σώσει τη χώρα σου».
Κατά τη διάρκεια της συνάντησης ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι ζήτησε από τον Ντόναλντ Τραμπ να μην κάνει «κανένα συμβιβασμό με έναν δολοφόνο», αναφερόμενος στον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν.
Ο Τραμπ είπε στον Ζελένσκι ότι οι στρατιώτες του είναι απίστευτα γενναίοι και ότι οι ΗΠΑ θέλουν να δουν ένα τέλος στις μάχες και τα χρήματα να χρησιμοποιηθούν «με διαφορετικούς τρόπους»,όπως για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας.
Οι Ευρωπαίοι στηρίζουν τον Ζελένσκι
Οι ευρωπαίοι σύμμαχοι της Ουκρανίας, που θα συνεδριάσουν αύριο Κυριακή στο Λονδίνο, στάθηκαν στο πλευρό του προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι ο οποίος εκδιώχθηκε χθες Παρασκευή από τον Λευκό Οίκο από έναν εξοργισμένο Ντόναλντ Τραμπ που του ζήτησε να συνάψει συμφωνία με τη Ρωσία, απειλώντας ότι σε διαφορετική περίπτωση οι ΗΠΑ θα πάψουν να στηρίζουν το Κίεβο.
Σοκαρισμένοι από τη χθεσινή αντιπαράθεση στο Οβάλ Γραφείο, που οδήγησε στην εσπευσμένη αποχώρηση του Ζελένσκι από τον Λευκό Οίκο χωρίς να υπογράψει τη συμφωνία για τα ορυκτά για την οποία είχε πάει, οι περισσότεροι Ευρωπαίοι ηγέτες έσπευσαν να υπερασπιστούν τον Ουκρανό πρόεδρο.
Περίπου 15 εξ αυτών θα συναντηθούν αύριο στο Λονδίνο για μια σύνοδο αφιερωμένη στην Ουκρανία και την ευρωπαϊκή ασφάλεια. Στη διάρκεια συνομιλίας του με τον Ζελένσκι, που είναι προσκεκλημένος στη σύνοδο του Λονδίνου, ο Βρετανός πρωθυπουργός τον διαβεβαίωσε για την «ακλόνητη υποστήριξή του».
Σύμφωνα με τη Ντάουνινγκ Στριτ, η σύνοδος αυτή θα αποτελέσει συνέχεια των συνομιλιών που πραγματοποιήθηκαν στο Παρίσι υπό τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν στις αρχές του μήνα και θα επικεντρωθεί «στην ενίσχυση της θέσης της Ουκρανίας σήμερα, περιλαμβανομένης της συνεχιζόμενης στρατιωτικής υποστήριξης (προς της χώρα) και της άσκησης αυξημένης οικονομικής πίεσης στη Ρωσία».
Οι συμμετέχοντες θα συζητήσουν επίσης «την ανάγκη η Ευρώπη να αναλάβει τον ρόλο της στον τομέα της άμυνας», μπροστά στον κίνδυνο να αρθεί η στρατιωτική και πυρηνική αμερικανική ομπρέλα.
Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν δήλωσε έτοιμος «να ξεκινήσει τις συζητήσεις» για το ενδεχόμενο η Ευρώπη να αποκτήσει στο μέλλον πυρηνικά αποτρεπτικά μέσα, έπειτα από αίτημα του μελλοντικού καγκελαρίου της Γερμανίας Φρίντριχ Μερτς.
Ο Μερτς έχει εκτιμήσει ότι είναι απαραίτητο η Ευρώπη να προετοιμαστεί «για το χειρότερο σενάριο»: οι ΗΠΑ να εγκαταλείψουν το ΝΑΤΟ. Επιθυμεί εξάλλου να συζητηθεί το ενδεχόμενο να επεκταθεί η βρετανική και γαλλική πυρηνική ομπρέλα σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Γαλλία και Βρετανία είναι οι δύο ευρωπαϊκές χώρες που διαθέτουν πυρηνικό όπλο.
Η Ουκρανία και η Ευρώπη παρακολουθούν με ανησυχία την προσέγγιση του Τραμπ με τον Ρώσο ομόλογό του Βλαντίμιρ Πούτιν. Οι δύο ηγέτες είχαν τηλεφωνική επικοινωνία στις 12 Φεβρουαρίου, ενώ Μόσχα και Ουάσινγκτον ξεκίνησαν – χωρίς να καλέσουν τους Ευρωπαίους ή το Κίεβο-διμερείς διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό του πολέμου για το ξέσπασμα του οποίου ο Αμερικανός πρόεδρος αρνείται να επιρρίψει τις ευθύνες στη Ρωσία.
Ευρωπαίοι ηγέτες θα συναντηθούν στο Λονδίνο την Κυριακή κατόπιν πρόσκλησης του βρετανού πρωθυπουργού Κιρ Στάρμερ, ο οποίος την Πέμπτη συναντήθηκε με τον Τραμπ στην Ουάσινγκτον. Είχε προηγηθεί η συνάντηση Μακρόν-Τραμπ τη Δευτέρα στον Λευκό Οίκο.
Σύνοδο κορυφής για την Ουκρανία έχει συγκαλέσει στις 6 Μαρτίου ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα.