NewsEdit Του Λευτέρη Κουσούλη
ΕΞΑΝΤΛΗΣΗ
– Η εξάντληση ενός θεσμικού πλέγματος εξουσίας σημαίνει ότι στέρεψαν οι πηγές της διακαίωσής του.
– Ένα κείμενο ως συμβολή στην κατανόηση. Αν έχετε διάθεση και χρόνο.
Συνήθως οι άνθρωποι καθυστερούν και αποφεύγουν να αποδεχθούν συνειδητά μια συνθήκη, ακόμη και αν την υποψιάζονται, ακόμη και αν η ένδον φωνή κραυγάζει μέσα τους. Αρνούμαστε. Κατά κανόνα κερδίζει η μετάθεση. Αργότερα και μετά. Η στάση είναι κατανοητή. Οι κοινωνίες δεν είναι έτοιμες για την αλλαγή, που ως ευθύνη θα προέκυπτε από την αποδοχή μιας συνθήκης. Ούτε τα άτομα ούτε οι κοινωνίες. Η μετάθεση, ως μηχανισμός διαρκούς αποφυγής, είναι η πρώτη επιλογή. Εύκολα κέρδισε στη σύγχρονη Ελλάδα. Η ανάγκη έγινε υπόσχεση, η αποφυγή της πράξης κανόνας. Η πολιτική αυτή μέθοδος βρήκε ευρύτερη αποδοχή. Έγινε τρόπος διακυβέρνησης.
Έτσι κύλησε ο χρόνος. Με αργά βήματα, με επιφυλάξεις πολλές και φιλοσοφία αυτοπροστασίας, αυτό που ονομάζουμε πολιτικό σύστημα ακολούθησε την εποχή, απέφυγε κάθε δοκιμασία αλλαγής και αλλαγής του, στάθηκε στην πλευρά αυτού που υπήρχε, απέφυγε κάθε σημαντική και καινοτόμα απόφαση για αυτό που η εποχή σε κίνηση απαιτούσε να υπάρξει. Οι εορτασμοί για τα 50 χρόνια της μεταπολίτευσης δεν άντεξαν να βάλλουν στη θεματολογία τους αυτή την πολιτική αδυναμία, που πέρα από τους εντυπωσιασμούς στις πλατείες, κράτησε τη χώρα σε μια μορφή καθυστέρησης και την οδήγησε σε μια συνολική θεσμική εξάντληση. Ζούμε αυτή την εξάντληση.
Η εξάντληση ενός θεσμικού πλέγματος σχέσεων εξουσίας σημαίνει ότι στέρεψαν οι πηγές της δικαίωσής του. Στέρεψε η πειστικότητα των επιχειρημάτων του. Η εμπιστοσύνη που γεννούσε και με τη σειρά της του έδινε ζωή υποχώρησε δραματικά και η καχυποψία, η αμφιβολία, η άρνηση και η εναντίωση πήρε το πάνω χέρι. Αυτή η ήττα είναι πάντα στον πυρήνα της ήττα της πολιτικής και του ορθού λόγου και της κριτικής σκέψης, που είναι όπλα της. Η καταγραφή των πολιτικών δυνάμεων, από τις επαναλαμβανόμενες δημοσκοπήσεις μετά τις Ευρωεκλογές, μας μιλάει για αυτήν την εξάντληση που βρίσκεται κάτω από τους αριθμούς, τον κάματο που συνοδεύει πολίτες και διεκδικητές της αντιπροσώπευσης. Το όριο είναι φανερό.
Η εξάντληση είναι πάντα μια εσωτερική φθορά. Μια αλλοίωση ως προς τα θεμελιώδη που έχουν εγκαταλειφθεί, αφού η υποστήριξή τους είναι ένας διαρκής αγώνας και η υπεράσπισή τους στην πράξη δοκιμασία, σύγκρουση και πολιτικός κίνδυνος. Η εξάντληση είναι μια παραίτηση. Η παραίτηση από αυτόν τον αγώνα, που είναι συστατικός της πολιτικής και ζωοποιεί το κοινωνικό και πολιτικό σώμα, το ενθαρρύνει, το προτρέπει και το εμψυχώνει στη στράτευση και στην αντοχή υπέρ της ελευθερίας του. Την παραίτηση ακολουθεί ο συμβιβασμός. Όσο πιο γενικός και γενικευμένος, τόσο ευρύτερα αποδεκτός. Παίρνει τη θέση του κανόνα, γίνεται οδηγός.
Μέσα στην καθοδική αυτή συνθήκη είναι πολλαπλάσια η απαιτούμενη δύναμη ανακοπής της. Στην διαδρομή δεν είδαμε τέτοιες απόπειρες. Λογικό η θεσμική αποσυναρμολόγηση να κερδίσει, η απόσταση των ανθρώπων από τη συλλογική πλευρά του εαυτού τους να μεγαλώσει, η αποστροφή στη σωτήρια πολιτική συμμετοχή να δυναμώσει, η άρνηση να ανεμίζει τις σημαίες της. Η μεγάλη κινητοποίηση της περασμένης Παρασκευής – δύο χρόνια μετά τα Τέμπη – είναι η έκφραση απόγνωσης, αγωνίας και ελπίδας, ελπίδας και βούλησης τα πράγματα να γίνουν διαφορετικά. Αν μια εποχή εξαντλείται μπροστά στα μάτια μας, μια νέα κυοφορείται. Η πραγματικότητα δυναμώνει την προτροπή του Πλάτωνα να γίνουμε διαλεκτικότεροι και ευρετικότεροι.