NewsEdit Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ανακοίνωσε σχέδιο για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας και των στρατιωτικών ικανοτήτων της Ευρώπης ύψους έως και 800 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Η πρόεδρος της Κομισιόν προτείνει την χαλάρωση των δημοσιονομικών κανόνων για την προώθηση των επενδύσεων στον τομέα της Αμυνας. «Αυτό θα επιτρέψει στα κράτη μέλη να αυξήσουν σημαντικά τις αμυντικές τους δαπάνες χωρίς την ενεργοποίηση της διαδικασίας υπερβάλλοντος ελλείμματος», εξήγησε. Η Ευρωπαϊκή Ενωση προτείνει στα κράτη μέλη μεγαλύτερο δημοσιονομικό χώρο για αμυντικές επενδύσεις, 150 δισεκατομμύρια ευρώ υπό μορφήν δανείων στην διάθεση κάθε κράτους μέλους για τις επενδύσεις αυτές, καθώς και την ενεργοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων, εξήγησε η πρόεδρος της Κομισιόν.
Το σχέδιο για τον «επανοπλισμό της Ευρώπης» θα επιτρέψει την «άμεση» χορήγηση βοήθειας στην Ουκρανία, είπε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Τα πέντε σημεία που περιλαμβάνει το σχέδιο
Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα Φον Ντερ Λαιεν παρουσίασε το σχέδιο παρουσιάσει το σχέδιο για την ενίσχυση των αμυντικών δαπανών της ΕΕ με το όνομα «ReArm Europe». Όπως είπε η ίδια στην παρουσίαση «ζούμε στους πιο σημαντικούς και επικίνδυνους καιρούς. Δεν χρειάζεται να περιγράψω τη σοβαρή φύση των απειλών που αντιμετωπίζουμε. Το πραγματικό ερώτημα που έχουμε μπροστά μας είναι αν η Ευρώπη είναι έτοιμη να δράσει τόσο αποφασιστικά όσο επιβάλλει η κατάσταση. Και αν η Ευρώπη είναι έτοιμη και ικανή να δράσει με την ταχύτητα και τη φιλοδοξία που απαιτείται».
Η ίδια αναφέρθηκε στις συναντήσεις των τελευταίων εβδομάδων – με πιο πρόσφατη την προχθεσινή στο Λονδίνο – με την απάντηση όπως είπε από τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες να είναι «ηχηρή όσο και σαφής». Πιο συγκεκριμένα, η Πρόεδρος της Κομισιόν τόνισε ότι «βρισκόμαστε σε μια εποχή επανεξοπλισμού. Και η Ευρώπη είναι έτοιμη να αυξήσει μαζικά τις αμυντικές της δαπάνες. Τόσο για να ανταποκριθεί στη βραχυπρόθεσμη επείγουσα ανάγκη να δράσει και να υποστηρίξει την Ουκρανία, όσο και για να αντιμετωπίσει τη μακροπρόθεσμη ανάγκη να αναλάβει πολύ μεγαλύτερη ευθύνη για τη δική μας ευρωπαϊκή ασφάλεια. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο έγραψα σήμερα μια επιστολή προς τους ηγέτες ενόψει του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Πέμπτης. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο βρισκόμαστε σήμερα εδώ μαζί». Όπως εξήγησε η ίδια, η επιστολή προς τους ηγέτες αποτελεί το σύνολο προτάσεων που επικεντρώνεται στο «πώς να χρησιμοποιήσουμε όλους τους χρηματοδοτικούς μοχλούς που έχουμε στη διάθεσή μας – προκειμένου να βοηθήσουμε τα κράτη μέλη να αυξήσουν γρήγορα και σημαντικά τις δαπάνες για τις αμυντικές ικανότητες. Επείγοντα τώρα, αλλά και σε μεγαλύτερο χρονικό διάστημα κατά τη διάρκεια αυτής της δεκαετίας.Η πρόταση αυτή αποτελείται από πέντε μέρη».
Πιο συγκεκριμένα:
«Το πρώτο μέρος αυτού του σχεδίου ReArm Europe είναι η απελευθέρωση της χρήσης της δημόσιας χρηματοδότησης στην άμυνα σε εθνικό επίπεδο. Τα κράτη μέλη είναι έτοιμα να επενδύσουν περισσότερο στην ασφάλειά τους, εάν έχουν το δημοσιονομικό περιθώριο. Και πρέπει να τους δώσουμε τη δυνατότητα να το πράξουν. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο θα προτείνουμε σύντομα την ενεργοποίηση της εθνικής ρήτρας διαφυγής του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Θα επιτρέψει στα κράτη μέλη να αυξήσουν σημαντικά τις αμυντικές τους δαπάνες χωρίς να ενεργοποιήσουν τη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος. Για παράδειγμα: Εάν τα κράτη μέλη αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες κατά 1,5% του ΑΕΠ κατά μέσο όρο, αυτό θα μπορούσε να δημιουργήσει δημοσιονομικό χώρο κοντά στα 650 δισ. ευρώ για μια περίοδο τεσσάρων ετών.
Η δεύτερη πρόταση θα είναι ένα νέο μέσο. Θα παρέχει δάνεια ύψους 150 δισ. ευρώ στα κράτη μέλη για αμυντικές επενδύσεις. Πρόκειται βασικά για καλύτερες δαπάνες – και για κοινές δαπάνες. Μιλάμε για πανευρωπαϊκούς τομείς ικανοτήτων. Για παράδειγμα: αεράμυνα και πυραυλική άμυνα, συστήματα πυροβολικού, πύραυλοι και πυρομαχικά, μη επανδρωμένα αεροσκάφη και συστήματα κατά των μη επανδρωμένων αεροσκαφών- αλλά και για την αντιμετώπιση άλλων αναγκών, από τον κυβερνοχώρο μέχρι τη στρατιωτική κινητικότητα για παράδειγμα. Θα βοηθήσει τα κράτη μέλη να συγκεντρώσουν τη ζήτηση και να αγοράζουν από κοινού. Φυσικά, με αυτόν τον εξοπλισμό, τα κράτη μέλη μπορούν να εντείνουν μαζικά την υποστήριξή τους προς την Ουκρανία. Άμεσος στρατιωτικός εξοπλισμός για την Ουκρανία. Αυτή η προσέγγιση της κοινής προμήθειας θα μειώσει επίσης το κόστος, θα μειώσει τον κατακερματισμό θα αυξήσει τη διαλειτουργικότητα και θα ενισχύσει την αμυντική βιομηχανική μας βάση. Και μπορεί να είναι προς όφελος της Ουκρανίας, όπως μόλις περιέγραψα. Αυτή είναι λοιπόν η στιγμή της Ευρώπης και πρέπει να την αξιοποιήσουμε.
Το τρίτο σημείο είναι η χρήση της ισχύος του προϋπολογισμού της ΕΕ. Μπορούμε να κάνουμε πολλά στον τομέα αυτό βραχυπρόθεσμα για να κατευθύνουμε περισσότερα κονδύλια προς επενδύσεις που σχετίζονται με την άμυνα. Γι’ αυτό μπορώ να ανακοινώσω ότι θα προτείνουμε πρόσθετες δυνατότητες και κίνητρα για τα κράτη μέλη, ώστε να αποφασίσουν, αν θέλουν να χρησιμοποιήσουν προγράμματα της πολιτικής συνοχής, να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες.
Οι δύο τελευταίοι τομείς δράσης αποσκοπούν στην κινητοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων με την επιτάχυνση της Ένωσης Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων και μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων.»
Στην ολοκλήρωση τους σχεδίου, η Ούρσουλα Φον Ντερ Λαιεν δήλωσε ότι «Η Ευρώπη είναι έτοιμη να αναλάβει τις ευθύνες της. Το ReArm Europe θα μπορούσε να κινητοποιήσει σχεδόν 800 δισεκατομμύρια ευρώ για μια ασφαλή και ανθεκτική Ευρώπη. Θα συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε στενά με τους εταίρους μας στο ΝΑΤΟ. Αυτή είναι μια στιγμή για την Ευρώπη. Και είμαστε έτοιμοι να αναλάβουμε δράς».
Politico: Ανησυχία Ευρωπαίων ηγετών για το σχέδιο της Φον ντερ Λάιεν
«Μια έκτακτη συνάντηση των ηγετών της ΕΕ την Πέμπτη για να σχεδιάσουν πώς να ενισχύσουν την ασφάλεια της Ευρώπης, με φόντο την επικείμενη στρατιωτική απεμπλοκή του Ντόναλντ Τραμπ από την ήπειρο, θα μπορούσε να είναι μια ευκαιρία για επίδειξη ενότητας. Ωστόσο, αντί αυτού διαφαίνεται μια αρπαγή ισχύος», αναφέρει σε ανάλυσή του το Politico.
Οι εθνικές πρωτεύουσες φοβούνται ότι η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν θα εκμεταλλευτεί αυτή την κρίση για να επεκτείνει την εξουσία που έχουν οι Βρυξέλλες σε νέους τομείς και να ενισχύσει την επιρροή της έναντι των εθνικών κυβερνήσεων.Unmute
Remaining Time -0:00Fullscreen
Κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19, περιθωριοποίησε χώρες για να αγοράσει εμβόλια για λογαριασμό τους, και κατά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, πρωταγωνίστησε στην επιβολή κυρώσεων στη Ρωσία και την παράδοση όπλων στο Κίεβο. Αυτή η συγκεντρωτική προσέγγιση της χάρισε το προσωνύμιο «Βασίλισσα Ούρσουλα».
Οι ηγέτες της ΕΕ δεν θέλουν να επαναληφθεί κάτι παρόμοιο σε ένα ευαίσθητο θέμα όπως οι αμυντικές δαπάνες.
«Η άμυνα εξακολουθεί να είναι σε μεγάλο βαθμό και εθνική ευθύνη», δήλωσε ανώτερος διπλωμάτης της ΕΕ.
Χώρες όπως η Πολωνία και η Φινλανδία ειδικότερα θέλουν να θωρακίσουν την άμυνα απέναντι σε αυτήν την «υπερβολή» της Επιτροπής.
«Η Πολωνία έχει μια σαφή ιδέα σχετικά με το ότι θέλει να το κάνει αυτό έξω από την Επιτροπή», δήλωσε ένας δεύτερος διπλωμάτης της ΕΕ από άλλη χώρα.
Οι εντάσεις θα κορυφωθούν κατά τη διάρκεια της έκτακτης συνόδου των ηγετών της ΕΕ στις 6 Μαρτίου, όπου η Φον ντερ Λάιεν δήλωσε ότι θα παρουσιάσει ένα «ολοκληρωμένο σχέδιο επανεξοπλισμού της Ευρώπης».
Προσχέδιο ηγετών στις Βρυξέλλες: «Δώστε δημοσιονομικό χώρο»
Εν όψει της συνόδου της Πέμπτης, το Politico κάνει λόγο για ένα προσχέδιο που έχουν ετοιμάσει κυβερνήσεις της ΕΕ. Σε αυτό, οι κυβερνήσεις προτρέπουν την Κομισιόν να δώσει στις χώρες περισσότερο δημοσιονομικό περιθώριο «χωρίς καθυστέρηση» και να προτείνει «πρόσθετες πηγές χρηματοδότησης» για την άμυνα «σε επίπεδο ΕΕ», συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας ανακατεύθυνσης κονδυλίων για περιφερειακή ανάπτυξη. Ζητούν από την εκτελεστική εξουσία της ΕΕ να «υποβάλει γρήγορα σχετικές προτάσεις».
Σύμφωνα με αυτό το έγγραφο, η Κομισιόν θα προσφέρει διαφορετικές «επιλογές χρηματοδότησης» σε επιστολή της προς τους ηγέτες της ΕΕ.
Η ρήτρα εθνικής διαφυγής
Άλλωστε αυτή την εβδομάδα, υπό τον φόβο μιας άμεσης απόσυρσης των ΗΠΑ από την Ευρώπη, η Φον ντερ Λάιεν αναμένεται να περιγράψει πώς σκοπεύει να χαλαρώσει τους κανόνες δαπανών της ΕΕ ώστε για να επιτρέψει στις χώρες να εξαιρέσουν αποτελεσματικά τις στρατιωτικές δαπάνες από τους κανόνες δημοσιονομικής πειθαρχίας των Βρυξελλών.
Οι χώρες της ΕΕ, ωστόσο, διχάζονται σχετικά με τα ψιλά γράμματα της «εθνικής ρήτρας διαφυγής» – ενός μηχανισμού έκτακτης ανάγκης που έχει σχεδιαστεί για να διευκολύνει την πίεση στις χώρες που αντιμετωπίζουν ξαφνική κατάσταση έκτακτης ανάγκης.
Η φον ντερ Λάιεν δήλωσε ότι ο μηχανισμός αυτός θα εφαρμοστεί «με ελεγχόμενο και υπό όρους τρόπο» για να αποτραπούν οι ανεξέλεγκτες δαπάνες από τις υπερχρεωμένες χώρες.
Όμως, δημοσιονομικά συντηρητικά κράτη όπως η Γερμανία και η Ολλανδία, και στρατιωτικά βαριά ονόματα όπως η Ελλάδα, θέλουν να περιορίσουν τη ρήτρα έκτακτης ανάγκης σε χώρες που ήδη δαπανούν πάνω από το 2% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος τους για την άμυνα, ως κίνητρο για τις υπόλοιπες να πετύχουν αυτόν τον στόχο.
Η ιδέα αυτή έχει εξοργίσει τα κράτη που υπολείπονται αυτού του στόχου, συμπεριλαμβανομένης της Ιταλίας και της Ισπανίας.
«Αυτό είναι παράλογο, διότι θα εμπόδιζε τις χώρες που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη να αυξήσουν τις δαπάνες τους να το πράξουν», δήλωσε ένας τρίτος ανώτερος διπλωμάτης της ΕΕ υπό τον όρο της ανωνυμίας.
Μια ξεχωριστή πρόταση που υπερασπίζεται η Πολωνία συνίσταται στην παροχή μεγαλύτερης ευελιξίας στις εθνικές πρωτεύουσες με τη διεύρυνση του ορισμού των αμυντικών δαπανών στους κανόνες της ΕΕ.
Ταμείο υπεράσπισης
Ωστόσο, η τροποποίηση των κανόνων της ΕΕ για τις δαπάνες δύσκολα θα ξεκλειδώσει την κλίμακα της χρηματοδότησης που απαιτείται για τη ριζική ενίσχυση των αμυντικών αναγκών του μπλοκ.
Το μεγαλύτερο ερώτημα που αντιμετωπίζουν οι κυβερνήσεις στο μέλλον είναι πώς θα δημιουργηθεί ένα κοινό ταμείο χρημάτων που θα στηρίξει τις μακροπρόθεσμες αμυντικές επενδύσεις.
Η φον ντερ Λάιεν πρότεινε πρόσφατα ένα εργαλείο της ΕΕ για την προμήθεια βασικών εξοπλιστικών προγραμμάτων, όπως πύραυλοι, μη επανδρωμένα αεροσκάφη και ολοκληρωμένη αεράμυνα.
Παρέλειψε, ωστόσο, να απαντήσει αν το εργαλείο θα πρέπει να χρηματοδοτηθεί από κοινό χρέος της ΕΕ – μια ιδέα που επίσης διχάζει τις κυβερνήσεις.
Κυβερνήσεις με υψηλό χρέος, όπως η Ιταλία και η Ισπανία, υποστηρίζουν την έκδοση κοινού χρέους της ΕΕ – το οποίο είναι ουσιαστικά δωρεάν χρήμα – για την άμυνα.
Μια άλλη ιδέα που διατυπώθηκε δημοσίως από τον Επίτροπο Οικονομίας Βάλντις Ντομπρόβσκις περιλαμβάνει την επαναχρησιμοποίηση 93 δισεκατομμυρίων ευρώ σε αχρησιμοποίητα δάνεια από το μετακοβιδικό πρόγραμμα της ΕΕ για τη χρηματοδότηση της άμυνας.
Αλλά για ορισμένες χώρες, όπως η Πολωνία, ένα ξεχωριστό ταμείο ή μια αναπτυξιακή τράπεζα εκτός του πλαισίου της ΕΕ θα ήταν μια πιο ελκυστική λύση.
Αυτές οι επιλογές θα επέτρεπαν σε χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και η Νορβηγία να συμμετάσχουν στις προσπάθειες του μπλοκ και μπορεί να είναι πιο εφικτές από οποιοδήποτε μέσο σε επίπεδο ΕΕ, το οποίο θα έπρεπε να εγκριθεί ομόφωνα από τις 27 κυβερνήσεις της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του ισχυρού ηγέτη της Ουγγαρίας, του φιλορώσου Βίκτορ Όρμπαν.
Πηγή: Politico