Του Νίκου Παρασκευόπουλου*
Το vetting ήλθε στο προσκήνιο με αφορμή τα παλιά αμαρτήματα που αποκαλύφθηκαν με τον πρόσφατο ανασχηματισμό. Το γκουγκλάρισμα πληροφορεί: Η λέξη αφορά μια διαδικασία ελέγχου, όπως αυτή στην οποία υποβάλλονται τα άλογα από κτηνίατρο (veterinarian, vet) για να φανεί αν είναι ικανά για ιπποδρομίες.
Ένας στίβος είναι και η πολιτική. Δεν είναι άραγε χρήσιμο να γνωρίζει ένας Πρωθυπουργός που ορίζει Υπουργούς ή ένας εργοδότης που επιλέγει προσωπικό, αν το παρελθόν των υποψηφίων κρύβει ατασθαλίες που θα μπορούσαν να αποβούν ουσιαστικά ή επικοινωνιακά βαρίδια; Βαρίδια, που να δημιουργούν την εντύπωση ότι δήθεν ολόκληρο το κόμμα, σύστημα κλπ χαρακτηρίζεται από διαφθορά, ενώ αυτό καθόλου δα δεν θα συμβαίνει; Ιδίως λοιπόν στις ΗΠΑ έχουν εμφανιστεί επιχειρήσεις που προσφέρουν την απαιτούμενη υπηρεσία ελέγχου. Όχι, δεν θα αιφνιδιάζεται πλέον ο επικεφαλής!
Χρήσιμο λοιπόν το vetting, περισσότερη συζήτηση περί αυτού περιττεύει.
Αυτό όμως που αποσιωπάται ενώ δεν θάπρεπε είναι η αντιπαροχή: Το κόστος αυτής της οργανωμένης πληροφόρησης σε δικαιώματα και ελευθερίες για το σύνολο των πολιτών. Θα δημιουργηθεί άραγε ένα ιδιωτικό «ποινικό μητρώο» όπου θα καταχωρούνται,κατά το δοκούν των συλλεκτών, «λαδιές» και σκάνδαλα; Ποιοι κύκλοι ακριβώς θα παρακολουθούν; Ποιοι κύκλοι θα παρακολουθούνται; Μόνο πολιτικοί, ή και επιχειρηματίες, δημοσιογράφοι έως και οποιοιδήποτε υποψήφιοι για δουλειά; Πόσα είδη σκανδάλων θα επιτηρούνται; Μόνο οικονομικά και σεξουαλικές παρενοχλήσεις, ή ίσως και το ντύσιμο και οι πολιτικές ταυτότητες και εκφράσεις και οι συντροφικές σχέσεις(βλ. και υστερόγραφο);
Στο δημόσιο Ποινικό Μητρώο έχουμε τουλάχιστον τη σιγουριά πως ό,τι καταχωρίζεται είναι δημόσια πιστοποιημένο από τη δικαιοσύνη. Στο φακέλωμα του vetting, ποιος θα κρίνει; Ποιος και πώς θα συλλέγει πληροφορίες, θα «αιχμαλωτίζει» και θα ανεβοκατεβάζει πολιτικά ή άλλα καίρια στελέχη; Αυτή η αιχμαλωσία, με τη βοήθεια μέσων μαζικής ενημέρωσης ή κοινωνικής δικτύωσης που έχουν τη δύναμη να ελέγχουν τη διάδοση των πληροφοριών, δεν θα φθάσει να ελέγχει και τα κόμματα, τη δημοκρατία, την οικονομία;
Η Σοσάνα Ζούμποφ έχει περιγράψει στο βιβλίο της (Η εποχή του κατασκοπευτικού καπιταλισμού. Ο αγώνας για ένα ανθρώπινο μέλλον στο μεταίχμιο της νέας εξουσίας, μτφρ. Γ. Μπέτσου, έκδ. Καστανιώτη 2019) το νέο κίνδυνο με τον πιο γλαφυρό και τεκμηριωμένο τρόπο: Όποιος συλλέγει πληροφορίες και επεξεργάζεται προφίλ, μπορεί κιόλας να χειραγωγεί. Ή αλλιώς, να αιχμαλωτίζει. Aρχαιοπρεπώς, φοβού τους Δαναούς (τεχνοκράτες) και δώρα (vetting) φέροντας.
Υστερόγραφο: Πρόσφατα σε τηλεοπτική συζήτηση με νομικά θέματα περί τα Τέμπη, πρώην Υπουργός (ο κ. Καιρίδης) αντί επιχειρήματος τόνισε «η καθηγήτρια κ. Ι. Καμτσίδου που τα λέει αυτά είναι σύζυγος του πρώην Υπουργού Ν. Παρασκευόπουλου». Ποιο vetting να του θύμισε το αμάρτημα αυτό της γυναικός μου;
*ομ. καθηγητής ΑΠΘ