Newsroom Team Ο αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε σήμερα την υπογραφή εκτελεστικού διατάγματος για την επιβολή «αμοιβαίων» τελωνειακών δασμών, ανάλογων με αυτούς που επιβάλλουν οι εμπορικοί εταίροι των ΗΠΑ στα αμερικανικά προϊόντα.
«Σε λίγα λεπτά θα υπογράψω ένα ιστορικό εκτελεστικό διάταγμα για την επιβολή αμοιβαίων τελωνειακών δασμών σε (εισαγωγές από) χώρες από όλον τον κόσμο», είπε ο Τραμπ στην ομιλία του από τον Λευκό Οίκο. «Αμοιβαίοι σημαίνει πως ό,τι κάνουν σε εμάς, κάνουμε σε αυτούς. Είναι πολύ απλό, δεν θα μπορούσε να είναι πιο απλό», συμπλήρωσε ο πρόεδρος των ΗΠΑ, υπογραμμίζοντας πως είναι «μια από τις πιο σημαντικές ημέρες στην αμερικανική ιστορία».
Σε ό,τι αφορά την αυτοκινητοβιομηχανία, ο πρόεδρος Τραμπ ανακοίνωσε την επιβολή δασμών 25% σε όλα τα εισαγόμενα αυτοκίνητα και ανταλλακτικά.
Κλιμακώνοντας την επιθετική δασμολογική πολιτική του, ανακοίνωσε δασμούς 20% στις εισαγωγές από την Ευρωπαϊκή Ένωση και ακολούθως για τις εισαγωγές από τις παρακάτω χώρες: Κίνα (34%), Ινδία (26%), Νότια Κορέα (25%), Ιαπωνία (24%), Ηνωμένο Βασίλειο (10%), Βιετνάμ (46%), Ελβετία (31%), Καμπότζη (49%), Νότια Αφρική (30%), Ινδονησία (32%), Βραζιλία (10%), Σιγκαπούρη (10%). Για τις εισαγωγές από την Ταϊβάν, οι δασμοί θα είναι ύψους 32%.
Η «Ημέρα της Απελευθέρωσης», όπως την αποκαλεί ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, έφτασε, με τους πολίτες στις ΗΠΑ και σε όλο τον κόσμο να αναμένουν τις επίσημες αποφάσεις για την επιβολή δασμών στις εισαγωγές αγαθών από τους μεγαλύτερους εμπορικούς εταίρους της Αμερικής. Από τον Κήπο των Ρόδων του Λευκού Οίκου, ο Ντόναλντ Τραμπ ανακοινώνει το σχέδιό του για την επιβολή δασμών.
Όπως φαίνεται, τα εμπορικά μέτρα που προωθεί ο Τραμπ αναμένεται να έχουν σοβαρές συνέπειες για την οικονομία, τις μικρές επιχειρήσεις και τα οικονομικά των νοικοκυριών, προκαλώντας ανησυχία και αναταραχή, τόσο στις ΗΠΑ όσο και διεθνώς.
Ο Τραμπ μέχρι τώρα έχει ανακοινώσει τους εξής δασμούς:
- δασμός 25% σε όλα τα αυτοκίνητα που εισάγονται στις ΗΠΑ, με έναν παρόμοιο δασμό στα ανταλλακτικά αυτοκινήτων που αναμένεται να ακολουθήσει τον Μάιο,
- δασμός 25% σε όλες τις εισαγωγές από κάθε χώρα που αγοράζει πετρέλαιο ή φυσικό αέριο από τη Βενεζουέλα,
- δασμός 25% σε όλες τις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου στις ΗΠΑ,
- δασμός 10% σε όλες τις εισαγωγές από την Κίνα, ο οποίος αργότερα διπλασιάστηκε σε 20%,
- δασμοί 25% για το Μεξικό και τον Καναδά, οι οποίοι «πάγωσαν» για ένα μήνα και πρόκειται να επαναληφθούν αύριο.
Πώς θα αντιδράσει η Ευρωπαϊκή Ένωση
Η Ευρώπη αναμένεται να αντιδράσει δυναμικά, γράφει ο Guardian. Η ΕΕ έχει ήδη ανακοινώσει μια σειρά δασμών που σχεδιάζει να επιβάλει στις εισαγωγές των ΗΠΑ που στοχεύουν σε χάλυβα και αλουμίνιο σε είδος, καθώς και σε υφάσματα, δερμάτινα είδη, οικιακές συσκευές, οικιακά εργαλεία, πλαστικά και ξύλο.
Πηγές λένε ότι εξετάζει επίσης τις σκληροπυρηνικές επιλογές, συμπεριλαμβανομένων των δασμών στα έσοδα που παράγονται στην ΕΕ από μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας και μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Αυτό θα μπορούσε να θεωρηθεί ως άκρως προκλητικό και θα έθετε στο στόχαστρο τους συμμάχους του Τραμπ, όπως ο Έλον Μασκ και ο Τζεφ Μπέζος. Θα δοκιμάσει επίσης την ενότητα της ΕΕ, με την Ιρλανδία να αναμένεται να αντιταχθεί σε περισσότερα τιμωρητικά μέτρα λόγω της κυριαρχίας του αμερικανικού τεχνολογικού τομέα στο Δουβλίνο.
Η προτίμηση της ΕΕ είναι να διαπραγματευτεί, γι’ αυτό αποφάσισε να καθυστερήσει τα αντίμετρα για να ανοίξει χώρο για συνομιλίες. Ο Μάρος Σεφτσόβιτς, ο Ευρωπαίος επίτροπος για το εμπόριο και την οικονομική ασφάλεια, έχει ήδη συναντήσει τον υπουργό Εμπορίου των ΗΠΑ, Χάουαρντ Λούτνικ, και, παρόλο που ο Σεφτσόβιτς φέρεται να επέστρεψε στο σπίτι την περασμένη εβδομάδα «με άδεια χέρια», λειτουργεί το βιβλίο του Brexit, ελπίζοντας να οικοδομήσει μια προσωπική σχέση που θα παρέχει πίστωση στην τράπεζα όταν αρχίσουν τις συζητήσεις.
Γιατί να μην προχωρήσουμε σε άμεσες διαπραγματεύσεις
Ένας αξιωματούχος της ΕΕ είπε ότι δεν υπάρχει νόημα να διαπραγματευτούμε με τις ΗΠΑ σε αυτό το στάδιο, λέγοντας ότι θα ήταν σαν να διαφωνούμε για σάπια ψάρια.
«Δεν είναι πολύ παραγωγικό να ξεκινήσουμε τώρα τις διαπραγματεύσεις για την κατάργηση των δασμών», είπε ο αξιωματούχος. «Βάζεις ένα βρωμερό ψάρι στο τραπέζι και μετά ξεκινάς τις διαπραγματεύσεις για να αφαιρέσεις αυτό το βρωμερό ψάρι και μετά λες: «Ουάου, έχουμε ένα υπέροχο αποτέλεσμα: δεν υπάρχει βρωμερό ψάρι στο τραπέζι.» Αυτή δεν είναι μια πολύ παραγωγική συζήτηση».
Οι εμπειρογνώμονες του εμπορίου λένε επίσης ότι οι διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ θα περιλαμβάνουν τη συμφωνία μιας στρατηγικής μεταξύ 27 διαφορετικών κρατών μελών, κάτι που θα μπορούσε να είναι δύσκολο δεδομένης της πιθανότητας διασπάσεων μεταξύ των χωρών, καθώς τα κράτη της ΕΕ διαπραγματεύονται εμπορικές συμφωνίες ως ενιαίο μπλοκ.
Τι παιχνίδι παίζει ο Τραμπ;
Ο Τραμπ έχει εμμονή με τους δασμούς από τη δεκαετία του 1980, όταν τάχτηκε ενάντια στους Ιάπωνες που αγόρασαν πραγματικό restate στις ΗΠΑ, μια ανοιχτή οικονομία, αλλά με τους Αμερικανούς επενδυτές να μην μπορούν να ανταποδώσουν στο Τόκιο.
Στόχος του είναι να επαναβιομηχανοποιήσει τις ΗΠΑ και να επαναπατρίσει θέσεις εργασίας και φόρους που πιστεύει ότι οι αμερικανικές εταιρείες πρέπει να πληρώνουν στο εσωτερικό και όχι στο εξωτερικό. Ενώ επί του παρόντος με συντελεστή εταιρικού φόρου 21%, οι ΗΠΑ λειτουργούσαν για μεγάλο χρονικό διάστημα με συντελεστή εταιρικού φόρου 35%, ωθώντας ορισμένες από τις μεγαλύτερες εταιρείες τους να πιέσουν για χαμηλότερους φόρους.
Για να αναζωογονήσει την τοπική βιομηχανία, ο Τραμπ θέλει να συντομεύσει την αλυσίδα εφοδιασμού και να διασφαλίσει ότι περισσότερα εξαρτήματα κατασκευάζονται τοπικά.
Αποκαλυπτικά τα στοιχεία για το εμπόριο
Οι ΗΠΑ είναι ο μεγαλύτερος εισαγωγέας αγαθών στον κόσμο, αγοράζοντας προϊόντα αξίας 3 τρισεκατομμυρίων δολαρίων το 2023. Το μεγαλύτερο εμπορικό τους έλλειμμα είναι με την Κίνα, από όπου εισάγει 279 δισ. δολάρια περισσότερα από όσα εξάγει, ακολουθούμενη από την ΕΕ με 208 δισ. δολάρια.
Το εμπόριο ΕΕ-ΗΠΑ ανέρχεται σε 1,6 τρις ευρώ, αλλά μόνο τρεις χώρες – η Ιρλανδία, η Γερμανία και η Ιταλία – απολαμβάνουν πλεόνασμα στο εμπόριο αγαθών.
Το εμπορικό πλεόνασμα της Γερμανίας σε αγαθά ήταν 57 δισ. ευρώ το 2023, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία των ΗΠΑ. Το 2023, η Γερμανία πούλησε αγαθά αξίας 144 δισ. ευρώ στις ΗΠΑ, εκ των οποίων τα 22 δισ. ευρώ αφορούσαν αυτοκίνητα. Αντίθετα, οι ΗΠΑ πούλησαν αγαθά αξίας 87 δισ. ευρώ στη Γερμανία, συμπεριλαμβανομένων αυτοκινήτων αξίας 8,25 δισ. ευρώ.
Η Ιρλανδία έχει τη δεύτερη μεγαλύτερη εμπορική ανισορροπία, ένα πλεόνασμα 50 δισ. ευρώ που προκαλείται σε μεγάλο βαθμό από τις εξαγωγές φαρμακευτικών προϊόντων στις ΗΠΑ από μεγάλες πολυεθνικές των ΗΠΑ. Αλλά έχει επισημανθεί με συνέπεια από τον Τραμπ και θεωρείται ιδιαίτερα εκτεθειμένο.
Η Ιταλία έχει εμπορικό πλεόνασμα 41 δισ. ευρώ, πουλώντας αγαθά αξίας περίπου 65 δισ. ευρώ στις ΗΠΑ. Τα συσκευασμένα φάρμακα και τα αυτοκίνητα αντιπροσωπεύουν περίπου 5 δισ. ευρώ και 4,66 δισ. ευρώ του συνόλου των εξαγωγών αντίστοιχα.
Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει μια πιο ισορροπημένη σχέση με τις ΗΠΑ. Οι ΗΠΑ είναι η μεγαλύτερη αγορά μεμονωμένων εξαγωγών της Βρετανίας, αξίας 60,4 δισ. λιρών σε αγαθά το 2023, αντιπροσωπεύοντας το 15,3% του παγκόσμιου συνόλου. Το Ηνωμένο Βασίλειο εισήγαγε 57,9 δισ. £ σε αγαθά από τις ΗΠΑ.
Πώς αντιδρά η χρηματιστηριακή αγορά
Οι αμερικανικές αγορές είναι τρομοκρατημένες, με τον S&P 500 και τον Nasdaq να κλείνουν τις συναλλαγές τον Μάρτιο με τη χειρότερη επίδοσή τους τριμήνου από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022.
Η ΕΕ παρουσιάζεται ως ασφαλές καταφύγιο. «Πιστεύω ότι οι επενδυτές αυτή τη στιγμή επαναξιολογούν την ΕΕ και επενδύουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Νομίζω ότι υπάρχει μια αυξανόμενη εκτίμηση της αξίας της προβλεψιμότητας και της τάξης στην παγκόσμια σκηνή», δήλωσε ο Paschal Donohoe, υπουργός Οικονομικών της Ιρλανδίας.
Μέχρι στιγμής φέτος, ο πανευρωπαϊκός δείκτης Stoxx 600 έχει σημειώσει άνοδο 6,4%, ενώ ο αμερικανικός δείκτης S&P 500 έχει χάσει 5% και είχε το χειρότερο τρίμηνο από το 2022, σημειώνει η βρετανική εφημερίδα.
Yale: Πόσο θα κοστίσουν οι δασμοί Τραμπ στα αμερικανικά νοικοκυριά (γραφήματα)
Το δυνητικό σχέδιο του προέδρου Τραμπ για να επιβληθούν γενικοί δασμοί 20% σε όλες τις εισαγωγές θα μπορούσε να πιέσει τα νοικοκυριά, ιδίως εκείνα που βρίσκονται στο χαμηλότερο άκρο του εισοδηματικού φάσματος, σύμφωνα με ανάλυση του The Budget Lab στο Yale. Το Εργαστήριο Προϋπολογισμού στο Yale είναι ένα μη κομματικό ερευνητικό κέντρο πολιτικής αφιερωμένο στην παροχή εμπεριστατωμένης ανάλυσης των προτάσεων ομοσπονδιακής πολιτικής για την αμερικανική οικονομία.
Στην ανάλυση που δημοσίευσε το κέντρο πολιτικών ερευνών αυτή την εβδομάδα, η ομάδα διαπίστωσε ότι ένας δασμός 20% σε όλες τις εισαγωγές θα έφερνε το μέσο πραγματικό δασμολογικό συντελεστή των ΗΠΑ στο υψηλότερο επίπεδο από το 1872, όταν στοιβάζεται μαζί με τους άλλους δασμούς που έχουν τεθεί σε ισχύ τους τελευταίους μήνες.
Οι ερευνητές ανέφεραν ότι η πρόταση θα αύξανε τις τιμές κάπου μεταξύ 2,1% και 2,6%, ανάλογα με το πώς θα αντιδράσουν άλλες χώρες στους νέους δασμούς του Τραμπ και την αντίδραση της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ. «Αυτό ισοδυναμεί με απώλεια αγοραστικής δύναμης 3.400-4.200 δολαρίων ανά νοικοκυριό κατά μέσο όρο σε δολάρια του 2024», ανέφερε η ομάδα.
Οι επιπτώσεις στο πραγματικό ΑΕΠ
Η έκθεση έρχεται καθώς ο Τραμπ ετοιμάζεται να ανακοινώσει την Τετάρτη εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια σε νέους φόρους επί των εισαγωγών, όπως υπογραμμίζει το The Hill.
Ο πρόεδρος φέρεται να αποφασίζει ακόμη μεταξύ της επιβολής ενός ενιαίου ενιαίου δασμού σε όλες τις εισαγωγές, ενός ενιαίου φόρου στις εισαγωγές από ορισμένες χώρες ή προσαρμοσμένων φορολογικών συντελεστών εισαγωγών για άλλες χώρες.
Εάν ο Τραμπ επιλέξει έναν ενιαίο δασμό 20 τοις εκατό, το Εργαστήριο Προϋπολογισμού του Yale διαπίστωσε ότι θα μπορούσε να επιβραδύνει την οικονομική ανάπτυξη φέτος, προσαρμοσμένη στον πληθωρισμό, εκτιμώντας ότι η πραγματική αύξηση του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (πραγματικό ΑΕΠ) θα μπορούσε να είναι 0,9 έως 1,0 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερη φέτος.
Οι δασμοί θα κοστίσουν στην αμερικανική οικονομία από 90 έως 180 εκατ. δολάρια
«Μακροπρόθεσμα, η αμερικανική οικονομία θα συρρικνωθεί κατά 0,3-0,6%, που ισοδυναμεί με 90-180 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως σε δολάρια το 2024», ανέφερε η ανάλυση, ενώ σημείωσε ότι το παγκόσμιο ΑΕΠ θα μπορούσε επίσης να συρρικνωθεί μακροπρόθεσμα, αν και, όπως πρόσθεσε, «το ΑΕΠ της Κίνας είναι σε μεγάλο βαθμό αλώβητο».
Οι τιμές των τροφίμων θα μπορούσαν επίσης να αυξηθούν, διαπίστωσε η ανάλυση, καθώς και το κόστος των καλλιεργειών, των φρέσκων προϊόντων, του πετρελαίου, της βενζίνης και των τιμών των αυτοκινήτων.
«Για το μέσο καινούργιο αυτοκίνητο που θα πωλείται το 2024, αυτό θα ισοδυναμούσε με επιπλέον 3.700 δολάρια στην τιμή, με τα ξένα αυτοκίνητα και τα αυτοκίνητα με υψηλή περιεκτικότητα σε ξένα προϊόντα να είναι σχετικά πιο εκτεθειμένα», ανέφερε η ανάλυση.
Ποια τα κέρδη για την αμερικανική οικονομία
Η ενδεικτική πρόταση της επιβολής δασμών της τάξης του 20% αυξάνει τα έσοδα κατά 2,7-3,5 τρισεκατομμύρια δολάρια την περίοδο 2026-35 με συμβατικό υπολογισμό και 200-400 δισεκατομμύρια δολάρια λιγότερα, εάν ληφθούν υπόψη οι δυναμικές επιπτώσεις στα έσοδα.
Οι δασμοί είναι ένας τύπος φόρου που επιβάλλεται με τέτοιο τρόπο, ώστε ο φορολογικός συντελεστής να μειώνεται όσο αυξάνεται το ποσό που υπόκειται σε φορολόγηση. Οι απώλειες για τα νοικοκυριά με το μικρότερο διαθέσιμο εισόδημα, θα κυμαίνονταν μεταξύ 1.000-1.300 δολαρίων.
Τα είδη ένδυσης και τα ηλεκτρονικά είδη αναμένεται να επηρεαστούν δυσανάλογα. Τα φαρμακευτικά προϊόντα (πρώτος πίνακας) θα δουν αυξήσεις τιμών άνω του μέσου όρου. Αντίστοιχα, οι εισαγωγές μετάλλων (ειδικά αλουμινίου), τα αυτοκίνητα και όλα τα μηχανοκίνητα οχήματα, τα ανταλλακτικά και τα μηχανήματα θα υποστούν μεγάλες αυξήσεις.
Bloomberg: Το Ευρωπαϊκό σχέδιο αντιμετώπισης των δασμών Τραμπ
Η Ευρωπαϊκή Ένωση ετοιμάζει δέσμη πιθανών έκτακτων μέτρων για τη στήριξη τμημάτων της οικονομίας της που θα μπορούσαν να πληγούν από τους σαρωτικούς δασμούς του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, σύμφωνα με πηγές του Bloomberg που επικαλούνται ανωνυμία.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εργάζεται πάνω σε προτάσεις για άμεση οικονομική στήριξη, οι οποίες θα συνδυαστούν με σχέδια για την ενίσχυση των μεταρρυθμίσεων και της ανταγωνιστικότητας σε βασικούς τομείς, καθώς και για τη βελτίωση της λειτουργίας της ενιαίας αγοράς.
Ο Τραμπ αναμένεται να ανακοινώσει σειρά αμοιβαίων δασμών το βράδυ της Τετάρτης προκειμένου να αντιμετωπίσει θεωρούμενες άδικες εισφορές σε αμερικανικά αγαθά καθώς και μη δασμολογικούς φραγμούς, όπως οι εγχώριοι κανονισμοί και ο τρόπος με τον οποίο οι χώρες εισπράττουν φόρους, συμπεριλαμβανομένου του φόρου προστιθέμενης αξίας και των ψηφιακών εισφορών και κανονισμών. Η ΕΕ αντιτείνει ότι ο ΦΠΑ είναι δίκαιος φόρος που δεν κάνει διακρίσεις και ισχύει εξίσου για εγχώρια και εισαγόμενα αγαθά.
Οποιαδήποτε πιθανά μέτρα στήριξης της ΕΕ θα εξαρτηθούν από το τι θα ανακοινώσει η Ουάσιγκτον, σύμφωνα με τις πηγές.
Οι ΗΠΑ δεν έχουν αναφέρει το ακριβές εύρος των μέτρων ούτε το επίπεδο δασμών που θα εφαρμόσουν στην ΕΕ, αλλά Ευρωπαίοι αξιωματούχοι εκτιμούν ότι το ποσοστό θα μειωθεί μεταξύ 10% και 25%.
Ο Τραμπ έχει ήδη ανακοινώσει εισαγωγικούς δασμούς 25% στον χάλυβα και το αλουμίνιο, καθώς και σε αυτοκίνητα και ορισμένα ανταλλακτικά οχημάτων. Η ΕΕ ανακοίνωσε σειρά αντιμέτρων ύψους έως 26 δισ. ευρώ ως απάντηση στους δασμούς μετάλλων, τα οποία θα τεθούν σε ισχύ στα μέσα Απριλίου.
Ο Τραμπ είπε ότι θα επιβάλει επιπλέον τομεακούς δασμούς σε προϊόντα όπως ξυλεία, φάρμακα και ημιαγωγούς.
Σύμφωνα με ανάλυση του Bloomberg, μια γενική αύξηση δασμών κατά 25 ποσοστιαίες μονάδες θα μπορούσε να πλήξει περίπου το 70% των εμπορικών ροών της ΕΕ προς τις ΗΠΑ μεσοπρόθεσμα. Εάν οι εξαγωγείς της ΕΕ δεν καταφέρουν να βρουν νέες αγορές, θα μπορούσε να τεθεί σε κίνδυνο το 1,5% έως 2% του ΑΕΠ της ευρωζώνης.
Η ΕΕ δεν αναμένεται να ανταποκριθεί αμέσως στους νέους δασμούς, καθώς θα χρειαστεί χρόνο ώστε να αξιολογήσει πλήρως πού το πάει τελικά ο Τραμπ.
Ωστόσο, η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έχει δηλώσει ότι η ΕΕ «έχει πολλά χαρτιά», συμπεριλαμβανομένων των αντιποίνων απέναντι σε αμερικανικές εταιρείες υπηρεσιών και τεχνολογίας.
Η ΕΕ επεξεργάζεται, παράλληλα, σχέδιο διαπραγματεύσεων με τις ΗΠΑ κατά τομείς, που θα περιλαμβάνει μείωση δικών της δασμών, αμοιβαίες επενδύσεις, καθώς και χαλάρωση ορισμένων κανονισμών και προτύπων.