NewsEdit Η ιστορία των δασμών στις Ηνωμένες Πολιτείες από τις αρχές του 20ού αιώνα είναι μια διαρκής εναλλαγή μεταξύ προστατευτισμού και ελεύθερου εμπορίου αντικατοπτρίζει τις οικονομικές και πολιτικές αλλαγές της χώρας αλλά και του συσχετισμού δυνάμεων μεταξύ Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικάνων.
Οι δασμοί υπήρξαν εργαλείο προστατευτισμού, ανάπτυξης, αλλά και διαχείρισης εμπορικών σχέσεων. Σε περιόδους οικονομικής κρίσης ή εσωτερικής πολιτικής πίεσης, οι ΗΠΑ τείνουν προς υψηλούς δασμούς ενώ σε περιόδους παγκόσμιας επέκτασης και οικονομικής σταθερότητας, προωθούν τη φιλελευθεροποίηση του εμπορίου.
Πρώιμος 20ός Αιώνας (1900–1930): Από τον Προστατευτισμό στη Μείωση των Δασμών
Στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα, οι ΗΠΑ είχαν υψηλούς προστατευτικούς δασμούς. Οι νόμοι McKinley Tariff (1890) και Dingley Tariff (1897) είχαν αυξήσει τους δασμούς για να προστατεύσουν την εγχώρια παραγωγή.
- Underwood Tariff (1913): Με την εκλογή του Woodrow Wilson, οι Δημοκρατικοί μείωσαν σημαντικά τους δασμούς, επιδιώκοντας χαμηλότερο κόστος ζωής και αύξηση του διεθνούς εμπορίου.
- Fordney-McCumber Tariff (1922): Μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι Ρεπουμπλικάνοι επέστρεψαν στον προστατευτισμό, αυξάνοντας ξανά τους δασμούς για να στηρίξουν τη βιομηχανία και τη γεωργία.
Μεγάλη Ύφεση (1929) και Smoot-Hawley Tariff (1930)
Η χρηματιστηριακή κατάρρευση του 1929 οδήγησε σε έντονες προστατευτικές πολιτικές:
Smoot-Hawley Tariff (1930): Ένας από τους πιο διαβόητους δασμούς στην ιστορία των ΗΠΑ. Αύξησε τους δασμούς σε πάνω από 20.000 προϊόντα, προκαλώντας διεθνείς αντιδράσεις και αντίποινα από άλλες χώρες. Πολλοί οικονομολόγοι θεωρούν ότι συνέβαλε στην επιδείνωση της Μεγάλης Ύφεσης.
Ο Καναδάς και πολλές ευρωπαϊκές χώρες αντέδρασαν άμεσα στον Smoot–Hawley Tariff Act (1930), επιβάλλοντας αντίποινα δασμών στις αμερικανικές εξαγωγές. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση του διεθνούς εμπορίου και την επιδείνωση της Μεγάλης Ύφεσης.
Αντίδραση του Καναδά
Ο Καναδάς ήταν ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος των ΗΠΑ εκείνη την εποχή και επηρεάστηκε έντονα από τους νέους δασμούς. Απάντησε αυξάνοντας τους δικούς του δασμούς σε 16 αμερικανικά προϊόντα, συμπεριλαμβανομένων αγροτικών προϊόντων, ξυλείας και μεταλλευμάτων. Αυτό προκάλεσε τεράστια μείωση των αμερικανικών εξαγωγών προς τον Καναδά—μέσα σε έναν χρόνο, το εμπόριο ΗΠΑ-Καναδά μειώθηκε κατά περίπου 50%.
Αντίδραση της Ευρώπης
Η Βρετανία δεν απάντησε άμεσα, αλλά λίγα χρόνια αργότερα δημιούργησε το “Imperial Preference System” (1932), το οποίο έδινε προτιμησιακή μεταχείριση στις αποικίες της και απέκλειε τις ΗΠΑ.
Γερμανία και Γαλλία επέβαλαν νέους δασμούς στα αμερικανικά προϊόντα, μειώνοντας δραστικά τις εισαγωγές τους από τις ΗΠΑ.
Η Ισπανία ανέβασε τους δασμούς στις αμερικανικές εξαγωγές κατά 40%. Η Ιταλία επέβαλε πρόσθετες ποσοστώσεις σε αμερικανικά προϊόντα.
Το παγκόσμιο εμπόριο κατέρρευσε, καθώς οι χώρες προσπαθούσαν να προστατεύσουν τις δικές τους οικονομίες. Οι αμερικανικές εξαγωγές έπεσαν κατά 61% μεταξύ 1929 και 1933. Η διεθνής οικονομία μπήκε σε βαθύτερη ύφεση. Πολλοί οικονομολόγοι θεωρούν σήμερα ότι ο Smoot–Hawley Tariff Act ήταν καταστροφικός για την παγκόσμια οικονομία και επιδείνωσε τη Μεγάλη Ύφεση.
Μεταπολεμική Περίοδος (1945–1980): Η Εποχή του Ελεύθερου Εμπορίου
Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι ΗΠΑ ηγήθηκαν της μείωσης των δασμών και της προώθησης της παγκόσμιας οικονομικής συνεργασίας:
- General Agreement on Tariffs and Trade (GATT, 1947): Η πρώτη μεγάλη πολυμερής συμφωνία που μείωσε τους δασμούς διεθνώς.
- Kennedy Round (1960s) & Tokyo Round (1970s): Συνεχείς διαπραγματεύσεις για περαιτέρω μειώσεις δασμών, θέτοντας τις βάσεις για τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (WTO).
1980s–2000s: Από τον Προστατευτισμό στις Διεθνείς Συμφωνίες
Η δεκαετία του 1980 χαρακτηρίστηκε από έναν συνδυασμό προστατευτισμού και σταδιακής απελευθέρωσης του εμπορίου:
- Πολιτικές Reagan (1980s): Αντί για κλασικούς δασμούς, οι ΗΠΑ υιοθέτησαν “εθελοντικούς περιορισμούς εισαγωγών”, όπως στις εισαγωγές ιαπωνικών αυτοκινήτων.
- NAFTA (1994): Η Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου Βόρειας Αμερικής (με Καναδά και Μεξικό) προκάλεσε μεικτές αντιδράσεις – ευνόησε τις μεγάλες εταιρείες, αλλά έβλαψε ορισμένους κλάδους στις ΗΠΑ.
- Permanent Normal Trade Relations (PNTR) με Κίνα (2000): Άνοιξε τον δρόμο για την ένταξη της Κίνας στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (WTO), μεταβάλλοντας το παγκόσμιο εμπόριο.
2010–Σήμερα: Επιστροφή στον Προστατευτισμό
Η άνοδος της Κίνας ως οικονομικής υπερδύναμης και η αποβιομηχάνιση των ΗΠΑ προκάλεσαν επιστροφή σε πιο προστατευτικές πολιτικές:
- Trump-era tariffs (2018–2020):
- Εμπορικός πόλεμος με την Κίνα: Δασμοί σε $250 δισ. κινεζικά αγαθά, με αντίποινα από την Κίνα.
- Δασμοί σε ατσάλι & αλουμίνιο (2018): 25% δασμός στις εισαγωγές από πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της ΕΕ.
- USMCA (2019): Αντικατάσταση της NAFTA με πιο προστατευτικές ρυθμίσεις για την αμερικανική αυτοκινητοβιομηχανία.
- Biden Administration (2021–σήμερα):
- Διατήρηση των δασμών του Trump στην Κίνα.
- Inflation Reduction Act (2022): Έμμεση προστασία της εγχώριας παραγωγής (π.χ. επιδοτήσεις για ηλεκτρικά οχήματα φτιαγμένα στις ΗΠΑ).
Συμπέρασμα
Η ιστορία των δασμών στις ΗΠΑ είναι μια διαρκής εναλλαγή μεταξύ προστατευτισμού και ελεύθερου εμπορίου. Η σύγκρουση μεταξύ προστασίας της αμερικανικής βιομηχανίας και παγκόσμιας οικονομικής ηγεμονίας παραμένει στο επίκεντρο της εμπορικής πολιτικής των ΗΠΑ, επηρεάζοντας τη διεθνή οικονομία.