NewsEdit Ο ισπανοπερουβιανός συγγραφέας, δοκιμιογράφος, δημοσιογράφος και πολιτικός Μάριο Βάργκας Γιόσα, ένας από τους κορυφαίους λογοτέχνες του ισπανόφωνου κόσμου και τιμημένος με το Νόμπελ Λογοτεχνίας το 2010, πέθανε χθες Κυριακή σε ηλικία 89 ετών στη Λίμα του Περού, όπου ζούσε τα τελευταία χρόνια έχοντας αποσυρθεί από τη δημόσια ζωή, ανακοίνωσε η οικογένειά του μέσω ανάρτησης στο X (Twitter).
«Με βαθιά θλίψη ανακοινώνουμε ότι ο πατέρας μας, ο Μάριο Βάργκας Γιόσα, πέθανε ειρηνικά σήμερα στη Λίμα, έχοντας πλάι του την οικογένειά του», ανέφερε ο μεγαλύτερος γιος του, ο Άλβαρο, σε μήνυμα που συνυπέγραψαν τα αδέλφια του, Γκονσάλο και Μοργκάνα, και το οποίο αναρτήθηκε στις 19:23 (τοπική ώρα· 03:23 ώρα Ελλάδας).
Τους τελευταίους μήνες είχαν ενταθεί οι φήμες για επιδείνωση της υγείας του διάσημου συγγραφέα, ο οποίος είχε νοσηλευθεί δύο φορές το 2023 λόγω επιπλοκών από COVID-19 και πνευμονίας. Ήδη από τον Οκτώβριο, ο γιος του Άλβαρο είχε δηλώσει ότι «βρίσκεται στην αυγή των 90 του χρόνων, ηλικία στην οποία πρέπει να μειώσει λιγάκι την ένταση των δραστηριοτήτων του», αποφεύγοντας ωστόσο να υπεισέλθει σε λεπτομέρειες.
Από το Περού στο παγκόσμιο λογοτεχνικό στερέωμα
Ο Μάριο Βάργκας Γιόσα γεννήθηκε στις 28 Μαρτίου 1936 στο Αρεκίπα του Περού. Παιδί οικογένειας της μεσαίας τάξης, έζησε δύσκολα παιδικά χρόνια λόγω της απουσίας του πατέρα του και μετακόμισε αρκετές φορές σε διάφορες πόλεις του Περού και της Βολιβίας. Η επιστροφή του πατέρα του στη ζωή του, σε εφηβική ηλικία, υπήρξε ένα τραυματικό γεγονός που επηρέασε βαθιά την προσωπική του κοσμοθεωρία και τη θεματολογία των έργων του.
Η λογοτεχνική του πορεία απογειώθηκε το 1963 με το μυθιστόρημα «Η Πόλη και τα Σκυλιά» (La ciudad y los perros), που του χάρισε διεθνή αναγνώριση, ανοίγοντας τον δρόμο για μια εντυπωσιακή σειρά από μυθιστορήματα, δοκίμια και θεατρικά έργα.
Ο πρωταγωνιστής του λατινοαμερικανικού «Boom»
Μαζί με τον Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, τον Χούλιο Κορτάσαρ και τον Κάρλος Φουέντες, αποτέλεσε βασικό εκπρόσωπο του λατινοαμερικανικού «Boom», ενός λογοτεχνικού κινήματος που τη δεκαετία του 1960 και του 1970 μεταμόρφωσε την παγκόσμια λογοτεχνία, εισάγοντας νέες αφηγηματικές φόρμες, πολυφωνικό λόγο και πολιτική αλληγορία.
Η φιλία του με τον Γκαρσία Μάρκες υπήρξε θρυλική, αλλά και θυελλώδης: διακόπηκε το 1976 ύστερα από μια περίφημη προσωπική διαφωνία που έμεινε άλυτη μέχρι τον θάνατο του Κολομβιανού συγγραφέα.
Λογοτεχνία, πολιτική και ιδεολογικές μετατοπίσεις
Πέρα από τη λογοτεχνία, ο Βάργκας Γιόσα υπήρξε πολιτικά ενεργός. Ξεκίνησε με μαρξιστικές απόψεις, αλλά η απογοήτευσή του από τα απολυταρχικά καθεστώτα —ιδίως μετά την Κουβανική Επανάσταση— τον οδήγησε σε έναν ιδιότυπο φιλελευθερισμό με έμφαση στα ατομικά δικαιώματα, την ελευθερία του λόγου και τη δημοκρατία.
Το 1990 ήταν υποψήφιος για την προεδρία του Περού με το κεντροδεξιό μέτωπο FREDEMO, χάνοντας στις εκλογές από τον Αλμπέρτο Φουχιμόρι. Το αποτέλεσμα αυτό τον οδήγησε να αποστασιοποιηθεί εντελώς από την ενεργή πολιτική, αλλά όχι από τη δημόσια σφαίρα, καθώς έκτοτε παρέμεινε ένας από τους πιο οξυδερκείς και ελεύθερους στοχαστές του ισπανόφωνου κόσμου.
Η διεθνής αναγνώριση και το Νόμπελ Λογοτεχνίας
Η Σουηδική Ακαδημία τού απένειμε το Νόμπελ Λογοτεχνίας το 2010, «για τη χαρτογράφηση των δομών της εξουσίας και τις ευφυείς αφηγηματικές του τεχνικές που ζωντανεύουν την αντίσταση, την ήττα και την απογοήτευση του ατόμου». Η διάκριση αυτή επισφράγισε μία καριέρα που ήδη από τα τέλη του 20ού αιώνα θεωρούνταν κλασική.
Ένας πολυγραφότατος διανοούμενος και ανατόμος της εποχής του
Εκτός από λογοτέχνης, υπήρξε αδιάκοπα και μαχητικός αρθρογράφος, δοκιμιογράφος και κοινωνικός σχολιαστής. Έγραψε για πολιτική, λογοτεχνία, κινηματογράφο, ακόμα και ποδόσφαιρο, διατηρώντας σταθερή παρουσία στις σελίδες διεθνών εφημερίδων όπως η El País, οι New York Times και το The Guardian.
Μια ζωή γεμάτη δημιουργία και δημόσια παρουσία
Τα τελευταία χρόνια της ζωής του, το όνομά του απασχόλησε και τη διεθνή κοσμική επικαιρότητα, λόγω της πολύκροτης σχέσης του με την Ισαμπέλ Πρέισλερ, ενώ μέχρι και τις αρχές του 2023, συνέχιζε να δημοσιεύει κείμενα και να πραγματοποιεί δημόσιες παρεμβάσεις.
Με τον θάνατό του κλείνει οριστικά ένα από τα πιο λαμπρά κεφάλαια της σύγχρονης λογοτεχνίας και της διανόησης του ισπανόφωνου κόσμου.
Βιογραφικό Timeline
- 1936: Γέννηση στο Αρεκίπα του Περού.
- 1959: Εγκαθίσταται στο Παρίσι, όπου εργάζεται ως δημοσιογράφος και συγγραφέας.
- 1963: Κυκλοφορεί το μυθιστόρημα Η Πόλη και τα Σκυλιά — διεθνής επιτυχία.
- 1966: Εκδίδει Το Πράσινο Σπίτι — κερδίζει το Βραβείο Rómulo Gallegos.
- 1977: Δημοσιεύει το μυθιστόρημα Η Συζήτηση στον Καθεδρικό Ναό, σημείο καμπής για τη λατινοαμερικανική πολιτική λογοτεχνία.
- 1981: Κυκλοφορεί Ο Πόλεμος του Τέλους του Κόσμου, εμπνευσμένο από πραγματικά γεγονότα της Βραζιλίας.
- 1990: Υποψήφιος πρόεδρος του Περού, ηττάται από τον Αλμπέρτο Φουχιμόρι.
- 1993: Αποκτά την ισπανική υπηκοότητα.
- 2000-2020: Συνεχίζει να εκδίδει δοκίμια, μυθιστορήματα και θεατρικά έργα.
- 2010: Βραβεύεται με το Νόμπελ Λογοτεχνίας.
- 2024: Εξασθενημένος από ασθένειες, αποσύρεται από τη δημόσια ζωή.
- 2025: Πεθαίνει στη Λίμα, σε ηλικία 89 ετών.
Επιλεγμένα Έργα
- La ciudad y los perros (Η Πόλη και τα Σκυλιά, 1963)
- La casa verde (Το Πράσινο Σπίτι, 1966)
- Conversación en La Catedral (Η Συζήτηση στον Καθεδρικό Ναό, 1969)
- Pantaleón y las visitadoras (Ο Πανταλέων και οι Επισκέπτριες, 1973)
- La tía Julia y el escribidor (Η Θεία Χούλια και ο Γραφιάς, 1977)
- La guerra del fin del mundo (Ο Πόλεμος του Τέλους του Κόσμου, 1981)
- El hablador (Ο Ομιλητής, 1987)
- La Fiesta del Chivo (Η Γιορτή του Τράγου, 2000)
- Travesuras de la niña mala (Η Κεραμιδόγατα, 2006)
- El sueño del celta (Το Όνειρο του Κέλτη, 2010)