Ο Ντόναλντ Τραμπ υπέγραψε το εκτελεστικό διάταγμα που στοχεύει στην επιτάχυνση και επέκταση της εξόρυξης ορυκτών από τα βαθιά ύδατα, τόσο εντός των αμερικανικών χωρικών υδάτων όσο και σε διεθνείς περιοχές.
Το διάταγμα αυτό αποσκοπεί στην καθιέρωση των ΗΠΑ ως παγκόσμιου ηγέτη στην υπεύθυνη εξερεύνηση και αξιοποίηση κρίσιμων ορυκτών, όπως το κοβάλτιο, το νικέλιο, ο χαλκός και οι σπάνιες γαίες, που βρίσκονται στον βυθό της θάλασσας, ιδιαίτερα στη Ζώνη Clarion-Clipperton στον Ειρηνικό Ωκεανό.
Οι πρώτες ύλες αυτές είναι ζωτικής σημασίας για την αεροδιαστημική, την πράσινη τεχνολογία και την υγεία, ενώ η αμερικανική κυβέρνηση εκτιμά ότι η εξόρυξη στα βαθέα ύδατα θα μπορούσε να αυξήσει το ΑΕΠ της χώρας κατά 300 δισεκατομμύρια δολάρια σε διάστημα 10 ετών και να δημιουργήσει 100.000 θέσεις εργασίας.
Διεθνείς αντιδράσεις και κατηγορίες παραβίασης διεθνούς δικαίου
Ωστόσο, η κίνηση αυτή έχει προκαλέσει έντονες διεθνείς αντιδράσεις. Η Κίνα καταγγέλλει το διάταγμα ως παραβίαση του διεθνούς δικαίου, ειδικά διότι επιτρέπει την εξόρυξη σε περιοχές πέραν της εθνικής δικαιοδοσίας, παρακάμπτοντας τις μακροχρόνιες διαπραγματεύσεις στον ΟΗΕ για τη ρύθμιση της εξόρυξης σε διεθνή ύδατα. Ο εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών τόνισε ότι η αμερικανική έγκριση βλάπτει τα συμφέροντα της διεθνούς κοινότητας, ενώ η Κίνα, που κυριαρχεί στην παραγωγή κρίσιμων μετάλλων όπως το κοβάλτιο και το λίθιο, εκφράζει ανησυχία για την αμερικανική προσπάθεια να ξεπεράσει την κινεζική επιρροή στους θαλάσσιους πόρους.
Παράλληλα, χώρες όπως η Ρωσία, η Νορβηγία και το Ηνωμένο Βασίλειο έχουν εκφράσει αντίθεση, υποστηρίζοντας μορατόριουμ στην εξόρυξη έως ότου διεξαχθούν περαιτέρω επιστημονικές μελέτες και καθοριστούν διεθνείς κανόνες. Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις προειδοποιούν για σοβαρές βλάβες στα ευαίσθητα οικοσυστήματα των βαθιών ωκεανών, καθώς η εξόρυξη μπορεί να επηρεάσει ολόκληρη τη στήλη νερού και τους οργανισμούς που εξαρτώνται από αυτήν. Ο Τζεφ Γουότερς από την Ocean Conservancy χαρακτήρισε την εξόρυξη στον βαθύ ωκεανό «εξαιρετικά επικίνδυνη πρακτική» με εκτεταμένες περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
Η θέση των εταιρειών εξόρυξης και οι περιβαλλοντικές ανησυχίες
Οι αμφιβολίες για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις αμφισβητούνται από εταιρείες όπως η The Metals Company (TMC), η οποία βρίσκεται σε συνομιλίες με την αμερικανική κυβέρνηση και ελπίζει να ξεκινήσει εμπορική εξόρυξη μέσα στο έτος. Η TMC υποστηρίζει ότι η βιομάζα στη ζώνη της αβύσσου (3.000-6.000 μέτρα βάθος) είναι πολύ χαμηλή, με περίπου 10 γραμμάρια ανά τετραγωνικό μέτρο, σε αντίθεση με τις περιοχές εξόρυξης σε τροπικά δάση όπου η βιομάζα ξεπερνά τα 30 κιλά ανά τετραγωνικό μέτρο.
Ένα από τα πιο σημαντικά στοιχεία αυτής της εξόρυξης είναι οι «πολυμεταλλικοί όζοι», δηλαδή ορυκτές συστάδες μεγέθους πατάτας που περιέχουν υψηλές συγκεντρώσεις μετάλλων όπως νικέλιο, κοβάλτιο, μαγγάνιο και χαλκό. Αυτοί οι όζοι σχηματίζονται σε βάθη πολλών χιλιομέτρων και απαιτούν εκατομμύρια χρόνια για να αναπτυχθούν. Εκτός από τη βιομηχανική τους αξία, οι πολυμεταλλικοί όζοι έχουν τη μοναδική ιδιότητα να παράγουν ηλεκτρική ενέργεια μέσω φυσικών διαδικασιών ηλεκτρόλυσης του θαλασσινού νερού, γεγονός που τους καθιστά σημαντικούς για την κατανόηση των ωκεανικών χημικών διεργασιών και της παραγωγής οξυγόνου σε σκοτεινά βάθη.

Οι «πολυμεταλλικοί όζοι» (ή πολυμεταλλικοί κονδύλοι) είναι συγκεντρώσεις μετάλλων που βρίσκονται στον πυθμένα των βαθιών ωκεανών. Αποτελούνται από διάφορα πολύτιμα μέταλλα όπως νικέλιο, κοβάλτιο, μαγγάνιο και χαλκό, τα οποία σχηματίζονται φυσικά σε μορφή οζιδίων ή κονδύλων πάνω στον ωκεάνιο πυθμένα.
Η σημασία τους έγκειται στο γεγονός ότι μπορούν να παράγουν ηλεκτρική ενέργεια μέσω μιας φυσικής διαδικασίας που μοιάζει με γεωμπαταρία. Αυτή η διαδικασία ονομάζεται ηλεκτρόλυση του θαλασσινού νερού, όπου αφαιρούνται ηλεκτρόνια από τα άτομα οξυγόνου του νερού, παράγοντας οξυγόνο και ηλεκτρική τάση. Μεμονωμένοι πολυμεταλλικοί όζοι μπορούν να παράγουν τάσεις έως και 0,95 βολτ, και όταν πολλοί οζίδια συνδέονται, η τάση αυτή αυξάνεται σημαντικά. Αυτή η ιδιότητα καθιστά τους πολυμεταλλικούς όζους μια φυσική πηγή ηλεκτρικής ενέργειας στον ωκεανό, που έχει σημαντικές επιπτώσεις στην κατανόηση των ωκεανικών χημικών διεργασιών και της παραγωγής οξυγόνου σε βάθη όπου η ηλιακή ενέργεια δεν φτάνει.
Επιπλέον, οι πολυμεταλλικοί όζοι θεωρούνται σημαντικοί ως πηγή κρίσιμων μετάλλων για τη βιομηχανία και την τεχνολογία, ειδικά σε περιόδους αυξημένης ζήτησης για υλικά που χρησιμοποιούνται σε μπαταρίες, ηλεκτρονικά και άλλες εφαρμογές υψηλής τεχνολογίας. Η εξόρυξή τους από τα βαθιά ύδατα αποτελεί αντικείμενο έντονων συζητήσεων λόγω των περιβαλλοντικών επιπτώσεων αλλά και της στρατηγικής σημασίας των μετάλλων αυτών.
Επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει ότι μετά από πειραματική εξόρυξη τη δεκαετία του ’70, ορισμένα μικρά πλάσματα επέστρεψαν στα ιζήματα, αλλά τα μεγαλύτερα ζώα δεν επανήλθαν, πιθανώς λόγω της αργής αναγέννησης των πολυμεταλλικών όζων που αποτελούν κρίσιμο υπόστρωμα για τη θαλάσσια ζωή.
Γεωπολιτικές και περιβαλλοντικές προκλήσεις
Η αμερικανική τακτική έχει δημιουργήσει ανησυχίες ότι θα οξύνει τις γεωπολιτικές εντάσεις για τον έλεγχο των κρίσιμων ορυκτών και των διεθνών υδάτων, οδηγώντας σε απροσδόκητες συμμαχίες χωρών που αντιτίθενται στις ΗΠΑ. Η Νορβηγία, για παράδειγμα, έχει ευθυγραμμιστεί με την Κίνα, την Ινδία και την Πολωνία για να αντιταχθεί στην αμερικανική πολιτική, υποστηρίζοντας την ανάγκη σεβασμού των διεθνών συμφωνιών.
Συνολικά, το διάταγμα Τραμπ για την εξόρυξη στα βαθιά ύδατα σηματοδοτεί μια σημαντική στροφή στην αμερικανική πολιτική για τους ωκεανούς, με μεγάλες οικονομικές φιλοδοξίες αλλά και σοβαρές περιβαλλοντικές και διεθνείς προκλήσεις.
- Ο καιρός το Σάββατο: Ισχυρές βροχές και καταιγίδες
- Διάταγμα Τραμπ για εξόρυξη στα βαθέα ύδατα: Περιβαλλοντικές ανησυχίες και η μάχη για τους πολυμεταλλικούς όζους
- Ουκρανία: ΗΠΑ και Ρωσία “τα βρίσκουν” παρά τις διαφωνίες Ζελένσκι και Ευρωπαίων
- Ένας γύρος και… τέλος: Οι αλλαγές στις αυτοδιοικητικές εκλογές που προωθεί η κυβέρνηση
- Διχασμένοι οι Τούρκοι σεισμολόγοι για τον «μεγάλο σεισμό» στον Μαρμαρά