NewsEdit Μετά την πρόταση του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ για την εκλογή του προέδρου και των μελών της Κεντρικής Επιτροπής του κόμματος από τα μέλη του και, στη συνέχεια, την έγκριση της πρότασης αυτής από το Συνέδριο, έχουν γραφτεί πολλά άρθρα για το τι ακριβώς είναι σήμερα το κόμμα αυτό. Χαρακτηριστικά και πολύ ενδιαφέροντα είναι τα άρθρα των Κύρκου Δοξιάδη και Χρήστου Λάσκου που δημοσιεύτηκαν στο φύλλο της 19.4.22 στην «Εφημερίδα των Συντακτών».
Οσοι ισχυρίζονται ότι ο σημερινός ΣΥΡΙΖΑ είναι το κόμμα της Αριστεράς που ήταν πριν αρχίσουν να αυξάνονται τα ποσοστά του στο εκλογικό σώμα απλώς εθελοτυφλούν. Στο κόμμα αυτό έχουν επέλθει πολύ μεγάλες (τεκτονικές θα έλεγε κανείς) αλλαγές τα τελευταία δώδεκα χρόνια. Η κρίσιμη χρονιά ήταν, φυσικά, οι διπλές εκλογές του 2015.
Στην προεκλογική περίοδο και των δύο αυτών αναμετρήσεων, αλλά και εκείνων πριν από τις εκλογές του 2015, το κύριο -για να μην πω το αποκλειστικό- βάρος της προεκλογικής εκστρατείας ανά τη χώρα έπεσε στους ώμους του προέδρου του, ενώ ο ρόλος, ακόμα και των προβεβλημένων στελεχών του κόμματος, ήταν δευτερεύων, ενώ οι κομματικές οργανώσεις μετατράπηκαν σε εκλογικό μηχανισμό. Αυτό ακριβώς συνέβαινε στο ΠΑΣΟΚ με τον ιδρυτή του μέχρι την παραίτησή του λόγω της βαριάς ασθένειάς του.
Και στις δύο εκλογικές αναμετρήσεις του 2015 ο ΣΥΡΙΖΑ δεν πέτυχε αυτοδυναμία. Συνήψε συμμαχία με τους ΑΝ.ΕΛΛ., ένα ακροδεξιό κόμμα. Στη διάρκεια των 4,5 ετών διακυβέρνησης της χώρας από τη συγκυβέρνηση αυτή, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ και πρωθυπουργός, προκειμένου το κόμμα και ο ίδιος να διατηρηθούν στην εξουσία –χωρίς να ζητήσει τη γνώμη του κόμματός του–, έκανε παραχωρήσεις στον πρόεδρο των ΑΝ.ΕΛΛ. και υπουργό Αμυνας εις βάρος των αρχών και των βασικών θέσεων του κόμματος. Γενικότερα στη διάρκεια των ετών αυτών το κόμμα υπολειτουργούσε ενώ στελέχη του διορίστηκαν από τον πρωθυπουργό σε καίριες θέσεις.
Ο αρχηγικός χαρακτήρας του κόμματος, στην πλήρη έκφανσή του, αναδείχτηκε στην επιλογή των προσώπων που αποτέλεσαν το πρώτο Υπουργικό Συμβούλιο. Η επιλογή αυτή ήταν αποκλειστικά δική του και ο ίδιος επωμίστηκε τις συνέπειες των επιλογών του. Αυτό φάνηκε στην επιλογή του υπουργού Οικονομικών και τη σύμφωνη γνώμη του στις προτάσεις του και την πολιτική του στις διαπραγματεύσεις με την Ε.Ε. μετά το δημοψήφισμα, οι οποίες κατέληξαν στη δραματική «κωλοτούμπα», την αντικατάσταση του υπουργού και την επώδυνη για τον λαό υπογραφή και εφαρμογή του τρίτου μνημονίου.
Στη διάρκεια των 4,5 ετών διακυβέρνησης της χώρας από ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛΛ., ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ δέχτηκε σωρηδόν πρώην στελέχη του ΠΑΣΟΚ, μερικά από τα οποία ανέλαβαν σημαντικές θέσεις. Η μαζική, όμως, ενσωμάτωση των στελεχών αυτών άλλαξε τις όποιες ισορροπίες στο κόμμα, ενισχύοντας τον αρχηγικό του χαρακτήρα και διαμορφώνοντας μια ομάδα στους κόλπους του, τους λεγόμενους «προεδρικούς».
Και έτσι φτάσαμε στην πρόταση του προέδρου (και όχι της Κεντρικής Επιτροπής) για την εκλογή προέδρου και Κεντρικής Επιτροπής από τα μέλη του κόμματος. Η πρόταση συζητήθηκε στο Συνέδριο του κόμματος και παρά την ισχυρή και τεκμηριωμένη αντίδραση σ’ αυτήν την πρόταση από μια σημαντική μερίδα των συνέδρων εγκρίθηκε από το Συνέδριο, χάρη στην πλειοψηφούσα ομάδα των «προεδρικών». Με την απόφασή του αυτή το Συνέδριο επικύρωσε αυτό που είχε ήδη συντελεστεί με την ανάληψη της εξουσίας από τον ΣΥΡΙΖΑ, δηλαδή τον αρχηγικό χαρακτήρα του κόμματος.
Υπάρχουν, όμως, δύο βασικά ερωτήματα στην υλοποίηση της απόφασης αυτής:
Το πρώτο ερώτημα είναι τι νόημα έχει η εκλογή προέδρου από τα μέλη του κόμματος όταν μοναδικός υποψήφιος θα είναι ο σημερινός πρόεδρός του, ο οποίος δεν αμφισβητείται από κανέναν και πολύ περισσότερο από εκείνους που θα προσέλθουν στις κάλπες. Μήπως για να παρουσιαστεί ένας μεγάλος αριθμός μελών, πολλά από τα οποία θα είναι τυπικά και όχι ενεργά μέλη του; Και εν τέλει τι ουσιαστικό νόημα θα έχει ο αριθμός αυτός;
Το δεύτερο ερώτημα αφορά το επιχείρημα ότι με την εκλογή των μελών της Κεντρικής Επιτροπής από τα μέλη του κόμματος θα αποφευχθεί η εκλογή τους από Συνέδριο, στο οποίο οι υπάρχουσες ομαδοποιήσεις προωθούν συγκεκριμένα μέλη τους για εκλογή στην Κεντρική Επιτροπή. Ποιος, όμως, μπορεί να αποκλείσει ότι δεν θα υπάρξουν ανάλογες ομαδοποιήσεις στις εκλογές μελών της Κεντρικής Επιτροπές στις διάφορες περιφέρειες της χώρας και δεν θα υπάρξουν «προεδρικοί», όπως υπήρξαν στο Συνέδριο του κόμματος και υπερψήφισαν την πρόταση του προέδρου;
Τελικά πιστεύω ότι όλη αυτή η διαδικασία, αντί να αποδυναμώσει τον αρχικό χαρακτήρα του ΣΥΡΙΖΑ, θα τον ενισχύσει και παγιώσει. Το αν αυτό θα συμβάλει ή όχι στην ενίσχυση της απήχησής του στον λαό θα φανεί στις εκλογές, όποτε αυτές προκηρυχθούν, πρόωρα ή στο τέλος της τετραετίας.
*Πρώην αντιπρόεδρος της Βουλής, υπουργός και καθηγητής της ΑΣΟΕΕ
Πρώτη δημοσίευση στην Εφ.Συν.