Χρόνης Διαμαντόπουλος Η σχεδόν πλήρης γεωπολιτική και στρατιωτική σύγκρουση ΗΠΑ με Ρωσία και Κίνα, και η στήριξη της σύγκρουσης αυτης από την ΕΕ, δεν φαίνεται να οδηγεί σε παγκόσμιο θρίαμβο του ‘ΕυρωΑτλαντικού’ άξονα αλλά μάλλον σε οικονομικούς και πολιτικούς τριγμούς. Τριγμούς, που οφείλονται στα μέτρα-‘αυτογκόλ’ που έβαλε η ΕΕ στην Ρωσία, κατά τους τελευταίους 5 μήνες, με αφορμή την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Του Κωνσταντίνου Βέργου
Τα μέτρα της ΕΕ έναντι της Ρωσίας, όπως η παράνομη δέσμευση των περιουσιακών στοιχείων της ίδιας της χώρας και η μείωση των αγορών φυσικού αερίου και πετρελαίου, οδήγησαν σε αλματώδη αύξηση του πληθωρισμού.
Ο πληθωρισμός εκτοξεύτηκε σε διψήφια επίπεδα λόγω κυρίως της διατάρραξης της προσφοράς και ζήτησης πετρελαίου και φυσικού αερίου. Από την άλλη πλευρά, η παράνομη δέσμευση των καταθέσεων της Ρωσίας σε ξένο συνάλλαγμα από δυτικές χώρες, υποχρέωσαν τη Ρωσία να ζητήσει την πληρωμή σε Ρούβλια, οδηγώντας σε πρωτοφανή ανατίμηση (κατ ουσία διπλασιασμό) του Ρωσικού Ρουβλιού που πλέον καθίσταται διεθνές νόμισμα αποθεματικής και συναλλακτικής αξίας. Η μεγαλύτερη απώλεια για την ΕΕ, όμως, είναι ότι χάνει ένα πολύτιμο σύμμαχο. Με την οικονομική επίθεση στη Ρωσία, η χώρα αυτή αντιμετωπίζει πλέον την ΕΕ όχι ως σύμμαχο και στρέφεται σε άλλους συμμάχους όπως Κίνα, Ινδία και Ιραν. Αυτό οδηγει σε δυνητικό χωρισμό της παγκόσμιας οικονομίας σε δύο τουλάχιστον νέες ζωνες επιρροής, την Ευρασιατική Ρωσίας-Κίνας και την Ευρατλαντική ΗΠΑ-ΕΕ-Βρετανίας με δραματικό αποτέλεσμα των νέων ζωνών την απώλεια ζωτικών αγορών κατανάλωσης και πρώτων υλών για τις εταιρίες με φυσική συνεπεια την πτώση των κερδών εταιριών με διεθνή παρουσία.
Ήδη ο δείκτης GDPnow στις ΗΠΑ προβλέπει η χωρα ότι εισέρχεται και τυπικά σε ύφεση, συγκεκριμένα πτώση του ΑΕΠ κατά -1,5%, ενώ θα είναι δύσκολο η Ευρωπαική Ενωση και η Βρετανία να εχουν ανάπτυξη όταν η Αμερικάνικη οικονομία, που είναι η παγκόσμια ατμομηχανή, βρίσκεται σε φάση επιβράδυνσης και κρίσης.
Καθώς η Δύση μπαίνει σε δύσκολη φαση πτώσης όλων των αξιών(ακίνητα, μετοχές, ομόλογα) έντονος είναι ο παγκόσμιος προβληματισμός και μοιραία έρχεται η πτωση των ισοτιμιών όλων των περιφερειακών νομισμάτων, με προσωρινή ενίσχυση του Αμερικανικού. Παρότι πτωχεύσεις περιφερειακών χωρων όπως Σρι λανκα, δείχνουν ότι οι επιπτώσεις για αδύναμες χώρες θα είναι τραγικές, λογω αύξησης επιτοκιακού κόστους, ακόμη και η ιδια η Ευρωπαϊκή Ενωση αντιμετωπίζει πρωτοφανή υποχώρηση του ίδιου του νομίσματός της, του ΕΥΡΩ έναντι του δολαρίου, πληρώνοντας το τίμημα αθρόων εισαγωγών ενεργειας από ΗΠΑ αντι Ρωσίας, που τροφοδότησε περαιτέρω τον πληθωρισμό στην ίδια την ΕΕ.
Οι παραπάνω οικονομικές εξελίξεις οδηγούν σε αδιέξοδα και αλυσιδωτές κρίσεις στην ίδια την καρδιά της Ευρώπης. Ήδη βλέπουμε αδυναμία άσκησης αυστηρής δημοσιονομικής πολιτικής από την Ιταλική κυβέρνηση, απειθαρχία έναντι της νέας Γαλλικής κυβέρνησης και κατάρρευση ακόμη και της Βρετανικής κυβέρνησης. Από την κρίση δεν φαίνεται να γλίτωσαν Εσθονια και Βουλγαρια, χώρες των οποίων η κυβέρνηση υποστήριξε με μανία τον όλοκληρωτικό πόλεμο’ κατά της Ρωσίας.
Ουσιαστικά πλέον η Ευρωπαϊκή Ενωση , και όχι μόνο, πληρώνει με μεγάλο πολιτικό και οικονομικό κόστος την πολεμικη τακτική, ενώ παράλληλα μειώνεται η σφαίρα επιρροής της ΕΕ και αναδεικνύονται νέοι κίνδυνοι. Η πρόσφατη, για παράδειγμα, ανακοίνωση της Γκαζπρομ, ότι αντιμετωπίζει πρωτοφανή καιρικά φαινόμενα που επηρεάζουν την προμήθεια ενέργειας στην ΕΕ, αποτελεί ένδειξη ότι ο οικονομικός πόλεμος που ξεκίνησε η ΕΕ, εχει πρωτοφανή αρνητική εξέλιξη. Η Ευρώπη ίσως έχει ελλείψεις σε καύσιμα το χειμώνα, με συνέπεια την πτώση παραγωγής. Στο επόμενο διάστημα επίσης θα είναι δύσκολο να αντιμετωπιστούν ταυτόχρονα πληθωρισμός και ύφεση της οικονομίας, διότι τα αντί υφεσιακά μέτρα προϋποθέτουν παροχή χρήματος στην αγορά. Συμπερασματικά, το περισσότερο πιθανό είναι ότι τα όποια περιθώρια άσκησης οικονομικής πολιτικής θα είναι ανεπαρκή, και μάλλον είμαστε σε μια φάση μεγάλων πολιτικών και οικονομικών αλλαγών που θα εμβαθύνουν σε βάθος χρόνου πριν διαφανεί ελπίδα.
*Ο Κωνσταντίνος Βέργος είναι Καθηγητής Χρηματοοικονομικών, Πανεπιστήμιο Πόρτσμουθ, Μεγάλη Βρετανία