NewsEdit Φτάσαμε σε αυτό το χρονικό σημείο όπου πλέον η φράση «πρόωρες εκλογές» έχει αρχίσει να χάνει το νόημά της. Βρισκόμαστε αισίως στο τελευταίο εξάμηνο της διακυβέρνησης της ΝΔ, κατά τη διάρκεια της οποίας αυξήθηκαν οι ανισότητες, πληγώθηκε ανεπανόρθωτα το κράτος Δικαίου και διογκώθηκε το αίσθημα της αδικίας που βιώνει η μεγάλη πλειοψηφία της κοινωνίας.
Του Κώστα Πουλάκη
Λίγες μέρες πριν φύγει το 2022 μας βρίσκει εντός μιας πολυεπίπεδης κρίσης τόσο στο επίπεδο της οικονομίας, λόγω της ακρίβειας και της ενεργειακής κρίσης, όσο και σε πολιτειακό επίπεδο, λόγω του σκανδάλου των παρακολουθήσεων και των φαινομένων διαφθοράς και διαπλοκής. Γι’ αυτή την κρίση υπεύθυνη είναι αποκλειστικά η κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη που αφήνει ανεξέλεγκτη την αισχροκέρδεια των λίγων και ισχυρών και που προσπαθεί να κάνει τα πάντα για να συγκαλύψει το σκάνδαλο των παρακολουθήσεων και τα φαινόμενα τύπου Πάτση.
Το μοναδικό επιχείρημα που επικαλείται σταθερά το τελευταίο διάστημα η κυβέρνηση, ειδικά από τότε που έχει ξεκινήσει η επιταχυνόμενη φθορά της, συμπυκνώνεται στη φράση «ναι αλλά οι δημοσκοπήσεις άλλα δείχνουν». Πάμε, λοιπόν, να δούμε αν αυτό το επιχείρημα της κυβέρνησης έχει βάση.
Την προηγούμενη εβδομάδα δημοσιεύθηκαν οι εξαμηνιαίες τάσεις του Δεκεμβρίου της MRB, που πραγματοποιούνται με την μέθοδο της συλλογής των στοιχείων με κάλπη, όπου έδειξαν τη διαφορά μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ και ΝΔ στις 5,4 ποσοστιαίες μονάδες, στη χαμηλότερη της τιμή κατά τη διάρκεια της τετραετίας, όταν πέρσι την ίδια χρονική περίοδο, από την ίδια εταιρεία και με την ίδια μεθοδολογία, ήταν στις 10,1 ποσοστιαίες μονάδες.
Σε αυτό το σημείο δεν θα επιχειρήσω να αναλύσω τα γενικά ευρήματα της έρευνας, άλλωστε οι 12ες Τάσεις του Ινστιτούτου Νίκος Πουλαντζάςεςοι 12ες Τάσεις του Ινστιτούτου Νίκος Πουλαντζάς, στων οποίων τη συγγραφή και ανάλυση συμμετέχω σε συνεργασία με την Διευθύντρια του Ινστιτούτου Δανάη Κολτσίδα, δημοσιεύτηκαν πρόσφατα και έχουν κατά την γνώμη μου μια πλήρη επιστημονική ανάλυση για το σύνολο των δημοσιευμένων ερευνών του τελευταίου τετραμήνου. Θα έχει όμως ξεχωριστό ενδιαφέρον να προσπαθήσουμε να αναλύσουμε τη στάση όσων δήλωσαν αναποφάσιστοι στην συγκεκριμένη έρευνα της MRB ώστε να σκιαγραφήσουμε λίγο καλύτερα την πολιτική τους σκέψη και τους προβληματισμούς τους για την καθημερινότητα που βιώνουν.
Πρώτη παρατήρηση. Αρκετές εταιρείες δημοσκοπήσεων δεν αρκούνται απλά στη δημοσίευση της πρόθεσης ψήφου, αλλά επιμένουν να παρουσιάζουν και την εκτίμηση τους. Ποια είναι όμως η διαφορά της πρόθεσης ψήφου με την εκτίμηση ψήφου; Στην εκτίμηση της ψήφου οι εταιρείες μοιράζουν αυθαίρετα και αναλογικά σε όλα τα κόμματα όσους ψηφοφόρους δηλώνουν αναποφάσιστοι. Πρακτικά οι εταιρείες αποφασίζουν με αντιεπιστημονικό τρόπο γι’ αυτούς χωρίς αυτούς. Η πλειοψηφία των ΜΜΕ όμως αρέσκεται στην προβολή της εκτίμησης ψήφου και εστιάζει σ’ αυτήν, καθώς εξυπηρετεί τις πολιτικές τους προτιμήσεις.
Δεύτερη παρατήρηση. Ιστορικά οι αναποφάσιστοι παίζουν πολύ μεγάλο ρόλο στο τελικό αποτέλεσμα των εκλογών, γεγονός που έχει αποδειχθεί σε πολλές εκλογικές διαδικασίες κυρίως την τελευταία δεκαετία. Η σταθερή μελέτη των exit polls τα τελευταία είκοσι χρόνια μας δείχνει ότι το 25% των πολιτών αποφασίζουν για την τελική τους πολιτική επιλογή μετά την επίσημη έναρξη της προεκλογικής περιόδου, για να μην αναφέρουμε το 8% των πολιτών που αποφασίζουν κυριολεκτικά πάνω από την κάλπη. Με αυτά τα στοιχεία γίνεται ακόμα πιο έντονα αντιληπτό το πόσο αυθαίρετη και λανθασμένη είναι η επιλογή όσων εταιρειών δημοσκοπήσεων επιμένουν να μοιράζουν αναλογικά αυτούς που στην ερώτηση «τι θα ψηφίσετε, αν την επόμενη Κυριακή έχουμε εκλογές» δηλώνουν ακόμα «αναποφάσιστοι».
Τρίτη παρατήρηση. Την ίδια στιγμή οι ίδιοι ερωτώμενοι, που δηλώνουν αναποφάσιστοι σχετικά με την πρόθεση ψήφου, σε ένα πλήθος άλλων ερωτήσεων, τις λεγόμενες ποιοτικές, δίνουν τις περισσότερες φορές πιο σαφείς απαντήσεις. Με βάση αυτές τις απαντήσεις τους θα προσπαθήσουμε να ερευνήσουμε λίγο πιο βαθιά τις διαθέσεις τους και τις σκέψεις απέναντι στο πολιτικό σύστημα.
Με βάση λοιπόν την τελευταία δημοσίευση των τάσεων του Δεκεμβρίου της MRB ας προσπαθήσουμε να κάνουμε μια ενδελεχή μελέτη των αναποφάσιστων, όχι με σκοπό φυσικά να τους κατατάξουμε εμείς σε έναν συγκεκριμένο πολιτικό φορέα αλλά για να αντιληφθούμε καλύτερα και σε βάθος την πολιτική και ιδεολογική τους ταυτότητα. Στη συγκεκριμένη έρευνα της MRB το ποσοστό των αναποφάσιστων είναι στο 15% και εμείς προσπαθήσαμε μέσα από 38 ερωτήσεις να αναλύσουμε τη στάση τους.
Αναφορικά με τα ζητήματα της ακρίβειας και της οικονομίας γενικότερα, που επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό την τελική απόφαση των ψηφοφόρων, παρατηρούμε μια έντονα κριτική στάση των αναποφάσιστων απέναντι στις πολιτικές της κυβέρνησης της ΝΔ. Ενδεικτικά το 76% των αναποφάσιστων πιστεύουν ότι οι επόμενοι μήνες θα είναι ακόμα πιο δύσκολοι, ενώ αντίστοιχα το 83,5% θεωρεί ότι τα μέτρα της κυβέρνησης για την αντιμετώπιση της ακρίβειας δεν επαρκούν και δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες τους. Στην ίδια κατεύθυνση το 81% των αναποφάσιστων απαντά πως «έχουμε ξεπεράσει το επίπεδο της ακρίβειας και έχουμε πλέον σοβαρά φαινόμενα αισχροκέρδειας και κερδοσκοπίας». Παράλληλα το 69% και το 82% αντίστοιχα, κρίνουν αρνητικά τα μέτρα που έχει πάρει η κυβέρνηση για την οικονομία και το ενεργειακό κόστος. Τέλος, το 90% χαρακτηρίζει αναποτελεσματικό το καλάθι του νοικοκυριού.
Σχετικά με τα υπόλοιπα ζητήματα της επικαιρότητας το 76,5% των αναποφάσιστων πιστεύουν ότι οι υποκλοπές είναι πολύ σοβαρό θέμα, ενώ την ίδια στιγμή το 80% πιστεύουν ότι η κυβέρνηση της ΝΔ δεν έχει πάρει τα απαραίτητα μέτρα για την προστασία της 1ης κατοικίας. Παρά τη συστηματική προσπάθεια της κυβέρνησης και κάποιων ΜΜΕ να υποβαθμίσουν το σκάνδαλο των υποκλοπών, οι πολίτες που δηλώνουν σήμερα αναποφάσιστοι φαίνεται να έχουν διαφορετική γνώμη.
Ας εξετάσουμε τώρα κάποιες ερωτήσεις αναφορικά με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά αυτών των εκλογών που θα γίνουν για πρώτη φορά, μετά τη μεταπολίτευση, με το σύστημα της απλής αναλογικής.
Το 60% όσων δηλώνουν αναποφάσιστοι θέλουν κυβέρνηση από τις πρώτες εκλογές, ενώ το 55% είναι υπέρ των κυβερνήσεων συνεργασίας όταν μόνο το 18% δηλώνει υπέρ των μονοκομματικών κυβερνήσεων. Τα παραπάνω δείχνουν ότι η θέση του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ για προοδευτική κυβέρνηση συνεργασίας κυριαρχεί στις προτιμήσεις των αναποφάσιστων πολιτών έναντι της πάγιας θέσης του κ. Μητσοτάκη για επαναληπτικές εκλογές μέχρι να βγει αυτοδύναμη κυβέρνηση, μια θέση που επί της ουσίας ενισχύει την αστάθεια.
Σε αυτό το σημείο να τονίσουμε ότι τo 40% των αναποφάσιστων προκρίνουν το κεντρικό σύνθημα του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ «Δικαιοσύνη παντού» έναντι του συνθήματος της κυβέρνησης περί δήθεν «σταθερότητας» που λαμβάνει το 20%.
Τελευταίο στοιχείο αλλά ίσως σημαντικότερο απ’ όλα: το 79% όσων δηλώνουν αναποφάσιστοι κρίνουν αρνητικά την κυβέρνηση της ΝΔ ως προς την αντιμετώπιση των θεμάτων της χώρας συνολικά. Αυτό μας δείχνει ότι το ποτήρι της απογοήτευσης και της αγανάκτηση των πολίτων γεμίζει από τις συνέπειες της κυβερνητικής πολιτικής και είναι έτοιμο να ξεχειλίσει.
Όλα τα παραπάνω δεδομένα αναδεικνύουν την ξεκάθαρη απογοήτευση των αναποφάσιστων ψηφοφόρων από την κυβερνητική πολιτική, γεγονός που ισχυροποιεί την άποψη ότι η κυβέρνηση δεν έχει να λαμβάνει σημαντικό μερίδιο από αυτή τη μεγάλη δεξαμενή ψηφοφόρων.
Το ότι οι αναποφάσιστοι φαίνεται να διακατέχονται από αντικυβερνητικά αισθήματα δεν αποδεικνύει αυτόματα τα φίλο-ΣΥΡΙΖΑ αισθήματα τους. Είναι γεγονός ότι μέσα από την ανάλυση όλων αυτών των ευρημάτων παρατηρείται μια σχετική προτίμηση των αναποφάσιστων προς τον ΣΥΡΙΖΑ, όμως τίποτα δεν μπορεί να θεωρηθεί δεδομένο.
Ο πολιτικός χρόνος θα είναι ακόμα πιο πυκνός το επόμενο διάστημα και το στοίχημα για τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ θα είναι να ολοκληρώσει τα βήματά, που ήδη έχει ξεκινήσει, ώστε να εμπνεύσει την πλειοψηφία αυτού του κόσμου με ένα θετικό αφήγημα και να καταφέρει να ικανοποιήσει το καθολικό αίτημα της κοινωνίας για δικαιοσύνη παντού. Οι συνθήκες έχουν ωριμάσει και πλέον η κοινωνία μπορεί να ακούσει καλύτερα και χωρίς προκαταλήψεις τις θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. για την επόμενη μέρα και κυρίως να συγκρίνει με νηφαλιότητα το χθες με το σήμερα. Αν καταφέρει ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ να πείσει τους πολίτες, που ακόμα αμφιταλαντεύονται, ότι υπάρχει ενναλακτικό και ρεαλιστικό σχέδιο που θα βελτιώσει τις ζωές των πολλών, τότε η προοπτική της πολιτικής αλλαγής δεν θα αργήσει να φανεί ακόμα και πριν από την επίσημη έναρξη της προεκλογικής περιόδου.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι οι παραπάνω τάσεις- «υπόγεια ρεύματα» που αναπτύσσονται στην κοινωνία, δείχνουν μια επιταχυνόμενη φθορά της κυβέρνησης και με δεδομένο ότι απέχουμε αρκετά ακόμα από την προεκλογική περίοδο, όπου εκεί τα διλήμματα μπαίνουν με ακόμα πιο εμφατικό τρόπο, φαίνεται να διαμορφώνονται σταδιακά στην κοινωνία συνθήκες ανατροπής των πολιτικών συσχετισμών.
Το παιχνίδι είναι ανοιχτό και μπορεί να μην χρειαστεί ούτε παράταση, ούτε πέναλτι – όπως στον τελικό του μουντιάλ- , ούτε η τεχνολογία του var για να δούμε την ανατροπή της αντιλαϊκής πολιτικής της κυβέρνησης.
* Ο Κώστας Πουλάκης είναι Μαθηματικός – Μέλος της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ
Πρώτη δημοσίευση ieidiseis.gr