Newsroom Team Τα ηφαίστεια δημιουργούν πολλές φορές νέα νησιά ή βυθίζουν άλλα. Έτσι, όταν ένα νέο νησί δημιουργήθηκε στο νότιο Ειρηνικό το 2015, οι επιστήμονες είδαν μία μοναδική ευκαιρία έρευνας, όχι μόνο στους τομείς της γεωλογίας και ηφαιστειολογίας, αλλά και στης βιολογίας. Το νέο νησί ήταν η ευκαιρία μας να μάθουμε πώς ένα νέο οικοσύστημα ξεκινά από το μηδέν, με την αρχή να κάνουν τα μικρόβια πριν εμφανιστούν φυτά και ζώα.
Δυστυχώς το νησί Hunga Tonga-Hunga Ha’apai εξαφανίστηκε όπως εμφανίστηκε – μετά από ακόμα μία ηφαιστειακή έκρηξη – το 2022, ωστόσο κατά τα επτά χρόνια ύπαρξής του, αποκάλυψε πολύ ενδιαφέροντα μυστικά.
Οι ερευνητές βρέθηκαν μπροστά σε μία κοινότητα μικροβίων που δεν είχαν δει ξανά. Μικρόβια τα οποία μεταβόλιζαν το θείο και τα ατμοσφαιρικά αέρια, παρόμοια με οργανισμούς που ζουν κοντά σε θερμές πηγές ή σε θερμικούς πίδακες στα βάθη των ωκεανών.
Δεν είδαμε αυτό που περιμέναμε. Περιμέναμε οργανισμούς που βρίσκεις μετά από υποχώρηση παγετώνων ή κυανοβακτήρια, πιο συνηθισμένα είδη αποικιστών. Αλλά αντιθέτως βρήκαμε μία μοναδική ομάδα βακτηρίων τα οποία μεταβολίζουν θείο.
Οι ερευνητές πήραν δείγματα εδάφους από 32 σημεία στο νησί και μελέτησαν το DNA. Τα φυτά αποίκισαν το νησί σχετικά γρήγορα μετά την εμφάνισή του, μάλλον χάρη στους σπόρους που περιέχουν τα περιττώματα των πουλιών. Στις άγονες περιοχές γύρω από την καλντέρα του ηφαιστείου, βρήκαν βακτήρια και αρχαία σε όλα τα δείγματα, αν και τα μικρόβια είχαν μικρότερη ποικιλία από αυτά που βρέθηκαν κοντά στα φυτά.
Τα ευρήματα ήταν ενδιαφέροντα επειδή δε συμφωνούσαν με την προέλευση των μικροβίων από τον ωκεανό ή τα περιττώματα των πουλιών και οι ερευνητές υποπτεύθηκαν πως προέρχονται από το βυθό.
Ένας από τους λόγους που πιστεύουμε πως βλέπουμε αυτά τα μοναδικά μικρόβια, είναι επειδή οι ιδιότητές τους ταιριάζουν με τις ηφαιστειακές εκρήξεις. Πολύ θείο και υδρόθειο, το οποίο τροφοδοτεί το μοναδικό είδος που βρήκαμε. Τα μικρόβια ήταν σχεδόν ίδια με αυτά που βρίσκουμε στο υδροπίδακες, θερμές πηγές όπως το Yellowstone και άλλα ηφαιστειακά συστήματα. Η καλύτερη εκτίμησή μας είναι πως τα μικρόβια προήλθαν από αυτόν τον τύπο πηγών.
Το ηφαίστειο όταν εξερράγη τον Ιανουάριο του 2022, παρήγαγε την πιο καταστροφική έκρηξη του 21ου αιώνα, με την υψηλότερη στήλη καπνού και στάχτης που έχει καταγραφεί στην ιστορία.
Αυτού του τύπου οι ηφαιστειακές εκρήξεις συμβαίνουν σε όλο τον κόσμο, αλλά συνήθως δεν παράγουν νησιά. Είχαμε μία απίστευτα μοναδική ευκαιρία. Κανείς δεν είχε μελετήσει διεξοδικά τους μικροοργανισμούς σε ένα τέτοιου είδους νησί και σε τόσο πρώιμο στάδιο. Φυσικά είμαστε απογοητευμένοι που εξαφανίστηκε το νησί, αλλά τώρα έχουμε πολλά δεδομένα για το τι συμβαίνει όταν σχηματίζεται ένα νησί. Οπότε όταν εμφανιστεί κάποιο άλλο, θα πάμε και θα συλλέξουμε περισσότερα δεδομένα. Θα έχουμε ένα σχέδιο για το πώς να το μελετήσουμε.
Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο mBio.