NewsEdit Το να είναι κάποιος σήμερα influencer στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και πολύ περισσότερο να βιοπορίζεται απ’ αυτό, μοιάζει σαν κάτι λαμπερό και ενδιαφέρον. Όμως οι σκοτεινές πλευρές, όπως περίοδοι χωρίς καθόλου εισόδημα, εργασιακή εξουθένωση, αβεβαιότητα και άλλα πολλά είναι καλά κρυμμένες.
Σύμφωνα με δημοσκόπηση του 2019, τα παιδιά θα προτιμούσαν να γίνουν YouTubers παρά αστροναύτες. Το εύρημα αυτό έγινε πρωτοσέλιδο και ειπώθηκαν πολλά για τα «σημερινά παιδιά». Ωστόσο, δεν αποτελεί έκπληξη πως οι νέοι -που φτάνουν έως και 1,3 εκατ. στις ΗΠΑ – θέλουν να κερδίζουν τα προς το ζην από τη δημιουργία περιεχομένου για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Το 2021, υπολογίστηκε πως η παγκόσμια αγορά των influencers* ανέρχεται σε 13,8 δισεκατομμύρια δολάρια. Η αξία influencers όπως η Zoella και η Deliciously Ella ανέρχεται γύρω στα 4,7 και 2,5 εκατ. λίρες αντίστοιχα.
Περίπου 300.000 άτομα ηλικίας 18 έως 26 ετών ήδη χρησιμοποιούν τη δημιουργία περιεχομένου ως τη μόνη πηγή εισοδήματός τους. Ο τρόπος ζωής που διαφημίζεται στα σόσιαλ μίντια είναι δελεαστικός. Αποτελεί, όμως, βιώσιμη επαγγελματική επιλογή το επάγγελμα του influencer; Πίσω από την αστραφτερή εικόνα βρίσκονται αβέβαια εισοδήματα, ανισότητες στις αμοιβές με βάση το φύλο, τη φυλή, θέματα αναπηρίας και ψυχικής υγείας. Στην έρευνα για influencers που γράφουν για ταξίδια και δημιουργούς περιεχομένου, βλέπουμε τις συγκεκριμένες συνιστώσες, που θα πρέπει να λάβουν υπόψη οι νέοι που επιθυμούν να γίνουν influencers.
Οι επιτυχημένοι influencers είναι οι πρώτοι που θα ισχυριστούν πως όλοι μπορούν να τα καταφέρουν σε αυτόν τον τομέα. Ωστόσο, κριτική ασκήθηκε στη Μόλι-Μέι Χαγκ -influencer και πρώην παίκτρια ριάλιτι σόου- επειδή είπε πως όλοι «έχουν τις ίδιες 24 ώρες τη μέρα» στην πραγματικότητα, λίγοι είναι εκείνοι που τα καταφέρνουν οικονομικά.
Η ειδικός στην οικονομική διάσταση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης Μπρουκ Έριν Ντάφι ερευνά τις καριέρες των bloggers** μόδας, των vloggers*** ομορφιάς και των σχεδιαστών. Στο βιβλίο της «(Not) Getting Paid to Do What You Love», αποκάλυψε το χάσμα μεταξύ εκείνων που έχουν προσοδοφόρες καριέρες ως influencer και όλους τους άλλους. Για τους περισσότερους, το πάθος τους για τη δημιουργία περιεχομένου συχνά καταλήγει αμισθί εργασία για μεγάλα brands.
Η Επιτροπή Ψηφιακών Μέσων, Πολιτισμού, Μέσων Ενημέρωσης και Αθλημάτων της Βουλής στο Ηνωμένο Βασίλειο, σε έκθεσή της τον Απρίλιο του 2022, ανέδειξε την ανισότητα στις αμοιβές ως το κύριο ζήτημα στον κλάδο των influencers. Οι διαφορές λόγω φύλου, φυλής ή αναπηρίας είναι μεγάλες.
Η έκθεση της Επιτροπής αναφερόταν σε έρευνα του 2020 του ομίλου MSL, μιας πολυεθνικής εταιρείας διεθνών σχέσεων. Σύμφωνα με αυτή, η διαφορά στις αμοιβές μεταξύ λευκών και μαύρων influencers ανέρχεται σε 35%.
Η Αντεσούα Αζάβι, επικεφαλής του τμήματος Ταλέντων και Συνεργασιών της AGM Talent, δημιούργησε έναν λογαριασμό στο Instagram με την ονομασία Influencer Pay Gap, με στόχο να καταδείξει αυτές τις ανισότητες. Πρόκειται για μια πλατφόρμα όπου οι influencers μοιράζονται ανώνυμα ιστορίες των εμπειριών τους από συνεργασίες με διάφορα brands. Εκτός από τον παράγοντα της φυλής, αναδείχθηκαν και ανισότητες στις αμοιβές που βίωσαν influencers με αναπηρία και influencers που ανήκουν στην LGBTQ+ κοινότητα.
Η Επιτροπή εντόπισε και μια «διάχυτη έλλειψη εργασιακής στήριξης και προστασίας». Οι περισσότεροι influencers είναι ελεύθεροι επαγγελματίες, με συχνά άστατο εισόδημα και χωρίς την ασφάλεια που παρέχει μια μόνιμη απασχόληση, όπως επιδόματα ασθενείας και αδείας.
Οι κίνδυνοι της αυτοαπασχόλησης είναι μεγεθυμένοι στον κλάδο των influencers εξαιτίας της έλλειψης ρυθμιστικού πλαισίου και της μικρής διαφάνειας στις αμοιβές. Οι influencers συχνά αναγκάζονται να υπολογίζουν μόνοι τους την αξία του έργου τους και να καθορίζουν οι ίδιοι τις αμοιβές τους. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα συχνά να υποτιμούν τη δουλειά τους και πολλοί να καταλήγουν να εργάζονται αμισθί.
Στο έλεος των αλγόριθμων
Οι influencers βρίσκονται συχνά στο έλεος των αλγόριθμων – τα προγράμματα στο παρασκήνιο που ορίζουν ποιες αναρτήσεις εμφανίζονται και με ποια σειρά στους χρήστες. Οι πλατφόρμες δεν προσφέρουν αρκετές λεπτομέρειες για τους αλγόριθμούς τους. Ωστόσο, αυτοί είναι που, τελικά, καθορίζουν ποιος και τι αποκτά ορατότητα και επιρροή στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Στο έργο της με influencers του Instagram, η ειδικός στους αλγόριθμούς Κέλι Κότερ επισημαίνει πώς η επιδίωξη της επιρροής γίνεται ένα «παιχνίδι ορατότητας». Οι influencers αλληλεπιδρούν με την πλατφόρμα -και τον αλγόριθμό της- με τρόπους για τους οποίους ελπίζουν πως θα ανταμειφθούν με ορατότητα. Στην έρευνα βρήκα πως οι influencers μοιράζονται όλο και περισσότερες προσωπικές τους στιγμές, κάνοντας διαρκώς αναρτήσεις, σε μια προσπάθεια να μείνουν μέσα στα πράγματα.
Η απειλή της μη ορατότητας αποτελεί μόνιμη πηγή ανασφάλειας για τους influencers, οι οποίοι νιώθουν ότι πρέπει να τροφοδοτούν ασταμάτητα τις πλατφόρμες με περιεχόμενο. Εάν δεν το κάνουν, ίσως «τιμωρηθούν» από τον αλγόριθμο: μπορεί να «κρυφτούν» οι αναρτήσεις τους ή να εμφανίζονται χαμηλά στα αποτελέσματα αναζήτησης.
Ζητήματα ψυχικής υγείας
Η διαρκής ψηφιακή παρουσία οδηγεί σε ένα από τα πιο συνήθη προβλήματα στον κλάδο των influencers: σε θέματα ψυχικής υγείας. Οι influencers μπορούν να συνδέονται με τις πλατφόρμες και το κοινό τους οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας. Για πολλούς, τα όρια μεταξύ εργασίας και προσωπικής ζωής δεν είναι πια ξεκάθαρα. Σε συνδυασμό με τον φόβο της απώλειας ορατότητας, μπορεί να οδηγηθούν σε ατελείωτες ώρες εργασίας, με αποτέλεσμα να έρθουν αντιμέτωποι με ζητήματα ψυχικής υγείας, ακόμα και εργασιακής εξουθένωσης.
Επιπλέον, η ορατότητα στο διαδίκτυο θέτει τους δημιουργούς περιεχομένου σε αυξημένο κίνδυνο διαδικτυακής κακοποίησης -σε σχέση με την εμφάνισή τους ή με το τι αναρτούν (ή όχι)- ενώ δημιουργούνται και αρνητικές προσλήψεις ως προς το επάγγελμα αυτό.
Το ενδεχόμενο διαδικτυακής κακοποίησης μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα ψυχικής και σωματικής υγείας, μεταξύ των οποίων κατάθλιψη, άγχος, διαταραχή σωματικής δυσμορφίας και διαταραχές πρόσληψης τροφής.
Παρ’ όλο που το να γίνει κάποιος influencer φαντάζει δελεαστικό σε όλο και περισσότερους ανθρώπους, η σκοτεινή πλευρά του κλάδου πρέπει να γίνει ορατή και να βελτιωθεί μέσα από νομοθετικές ρυθμίσεις και αλλαγή της κουλτούρας που επικρατεί σε αυτόν τον τομέα.
_________________________________________________________
* Ιnfluencers: Είναι άνθρωποι οι οποίοι έχουν ένα τόσο μεγάλο κοινό που τους ακολουθεί στα social media, ώστε να χρεώνουν αρκετά υψηλές αμοιβές στις εταιρίες που ενδιαφέρονται να διαφημίσουν τα προϊόντα τους μέσα από τα κοινωνικά προφίλ τους.
**Βloggers: καταγράφουν στιγμές και γεγονότα υπό μορφή άρθρων
***Vloggers:καταγράφουν στιγμές και γεγονότα υπό μορφή βίντεο