ΧΑΡΗΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ Πολλά συμβαίνουν τελευταία, τόσα πολλά που για κάποιον ο οποίος έχει την πολυτέλεια να προσπαθεί συνεχώς να καταλάβει τι σημαίνουν, φαίνεται δύσκολο να βγάλει νόημα. Βρίσκομαι σε μια Ελλάδα λίγο πριν το τέλος μιας ακόμα τετραετίας η οποία ήταν χειρότερη από την προηγούμενη, αλλά δεν μπορώ παρά να σκέφτομαι πως η επόμενες θα είναι ακόμα χειρότερες.
Η αλήθεια είναι πως αν σκέφτεσαι συνεχώς τι γίνεται ή τι θα γίνει, μπορεί να τρελαθείς. Στην καλύτερη να προσπαθείς να ισορροπείς ανάμεσα στην παράδοξη αστειότητα και την τραγικότητα της κατάστασης στην οποία βρίσκεται ο όχι και τόσο μικρόκοσμος μας. Το «όχι και τόσο μικρόκοσμος μας» το λέω διότι καταλαβαίνω πως τα πράγματα δεν τελειώνουν ούτε στο προσωπικό, ούτε στο κοινωνικό, ούτε στο εγχώριο, ούτε στο ευρωπαϊκό επίπεδο. Τα προβλήματα της καθημερινότητας μας βρίσκουν ρίζες σε ένα παγκόσμιο πρόβλημα, ένα το οποίο απειλεί την ίδια την ύπαρξη.
Και επειδή ιδεολογικά δεν μπορώ να αναγάγω την γενικότερη αιτιότητα σε θεούς και δαίμονες, πρέπει να σκέφτομαι πως υπάρχει μια άλλη εξήγηση για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται η ύπαρξη μας. Ίσως σε μια εξήγηση που παραπέμπει όσο πιο κοντά γίνεται σε μια επιστημονικά ορθή αλλά ταυτόχρονα δεν παύει να είναι ξεκάθαρα ιδεαλιστική.
Τι και αν είναι όλα προδιαγεγραμμένα;
Επικίνδυνο ερώτημα για κάποιον που πιστεύει στην αλλαγή, την ελευθερία, την πρόοδο και την εξέλιξη και ακόμα πιο επικίνδυνο αν εδραιωθεί παρεξηγημένα για όλους μας. Παρ΄ όλα αυτά με αυτό ακριβώς το ερώτημα πρέπει να «παίξουμε» για να φανεί το αν είμαστε ικανοί να το διαψεύσουμε στην πράξη.
Το ερώτημα προκύπτει από την ιδέα πως η ύπαρξη, από το Big Bang, μέχρι σήμερα, μέχρι και το τέλος της είναι μια τεράστια εξίσωση η οποία έχει πολλούς άγνωστους αριθμούς που καταλήγουν σε ένα άγνωστο αποτέλεσμα. Φυσικά εδώ χρησιμοποιώ έναν συμβολισμό ενώ η θεωρητική φυσική έχει δουλέψει μαθηματικά με αυτή την ιδέα στην ιστορία της πολλές φορές. Αν λοιπόν αποδεχτούμε πως αυτή η ιδέα στέκει τότε θα οδηγηθούμε στο συμπέρασμα πως ότι και να γίνει το αποτέλεσμα θα είναι ένα. Βέβαια εδώ θα πρέπει να ειδικεύσουμε στον πλανήτη μας και την ανθρωπότητα αφού το δικό της μέλλον είναι αυτό που μας αφορά.
Ειδικότερα λοιπόν μπορούμε να πούμε πως υπάρχει το αναπόφευκτο σε ότι και αν κάνουμε και πως οι περιστασιακές μας πράξεις και υπάρξεις ενώ παίζουν ρόλο στο πως θα καταλήξουν τα πράγματα δεν μπορούμε ακριβώς να καθορίσουμε ποιες θα είναι αυτές που θα το κάνουν και εδώ είναι που μπαίνει το στοιχείο της τύχης. Τύχη όχι όπως εννοούμε την μοίρα, αλλά ως προς το ότι δεν μπορούμε να γνωρίζουμε το μέλλον και την σχέση δράσης – αντίδρασης που θα φέρουν τα γεγονότα.
Ανέφερα πως το αποτέλεσμα είναι άγνωστο, παρ’ όλα αυτά για μένα υπάρχουν δύο υποθέσεις για το ποιο θα είναι όταν μιλάμε για το μέλλον της ανθρωπότητας. Η μια υπόθεση είναι αυτή της προσπάθειας για την Ουτοπία. Σε αυτό το σενάριο η ανάγκη έχει στρέψει την πλειοψηφία της ανθρωπότητας να ξεπεράσει τις αντιφάσεις της, να αποτινάξει τα δεσμά και του δέσμιους της που αποτελούν το 1% και οδηγείται σταθερά (αλλά ποτέ σε μια ευθεία, καθώς είναι αποδεδειγμένα αδύνατο) στην εξέλιξη και την αναβάθμιση της και των γενεών που θα την διαδεχθούν. Η άλλη υπόθεση είναι η καθοδική (αλλά εξίσου μη ευθύγραμμη) πορεία προς την Δυστοπία. Σε αυτό το σενάριο η εξελικτική φύση της ανθρωπότητας έχει εκφυλιστεί και ξεχαστεί, η αποκτήνωση και ο κανιβαλισμός είναι τα μόνα τα οποία γνωρίζουμε και αφού ο πολιτισμός μας θα έχει καταστραφεί, σειρά θα πάρει και το είδος μας. Η αλήθεια είναι πως και τα δύο σενάρια είναι εξίσου πιθανά.
Είναι τελικά στο χέρι μας;
Όσο υπάρχουν άγνωστοι αριθμοί στην εξίσωση όπως και άγνωστο αποτέλεσμα ο αγώνας για την ελευθερία και την εξέλιξη μας είναι μονόδρομος. Η σωτηρία μας είναι όσο στο χέρι μας όσο και ο όλεθρος μας. Δεν θα είναι όμως ακριβώς επιλογή μας. Θα είναι μια αναμέτρηση συσχετισμών, μια αναμέτρηση με την ανάγκη της επιβίωσης και της εκπλήρωσης της φύσης μας. Η αλήθεια είναι όμως πως δεν έχουμε πολύ χρόνο ακόμα μέχρι να δούμε που θα καταλήξει. Ζούμε σε μεταβατικές εποχές, όπου το παλιό πεθαίνει, τα εργαλεία του παρελθόντος δοκιμάζονται και γεννιέται η ανάγκη για νέα στρατηγική. Κάποιοι θα βρουν τον δρόμο πιο γρήγορα ενώ άλλοι θα χρειαστούν βοήθεια. Η ιστορία έχει μερικά μεγάλα κεφάλαια ακόμη, το πόσα θα είναι αυτά θα το δούμε στη συνέχεια.
Το βαθύ σκοτάδι είναι λίγο πριν το ξημέρωμα, αλλά ο ήλιος δεν θα περιμένει να αρπάξουμε την θέση μας κάτω από αυτόν.
Συντάκτης: Χάρης Παναγόπουλος (IkarosAsteras)
Διαβάστε ακόμα: