NewsEdit Μετά την τροπολογία για το κόμμα Κασιδιάρη, και αν υποθέσουμε ότι τελικά αποφασίζεται η αποβολή των “Ελλήνων” από τις εκλογές τίθεται εύλογα το ερώτημα πού θα πάει αυτό το 4-5% των ψήφων του εν λόγω κόμματος;
Καταρχάς τα περί αντισυστημικής ψήφου που χρησιμοποιήθηκε στη δημόσια συζήτηση (δημοσκόποι, ακαδημαϊκοί, δημοσιογράφοι, αναλυτές κ.ά.) αφορά και το πλαίσιο της αγωνίας για το πού θα κατευθυνθεί η οργή και η θλίψη των πολιτών από την τραγωδία των Τεμπών κι όχι μόνο.
Αντισυστημικό δεν σημαίνει βέβαια κατ’ ανάγκη αντιδημοκρατικό. Μπορεί να είναι και αντιδημοκρατικό, αλλά μπορεί και εξόχως δημοκρατικό. Πολύ συχνά οι “συστημικές” κυβερνήσεις παραβιάζουν το Σύνταγμα, λειτουργούν αυταρχικά και εκτρέπονται σε αντιδημοκρατικές πρακτικές (pretador-επισυνδέσεις, ιδιωτικοποίηση υδάτων, υποθήκευση εθνικής δημόσιας περιουσίας κλπ).
Σύμφωνα με τις έρευνες χαρακτηρίζονται αντισυστημικά κόμματα μικρά κόμματα της αντιπολίτευσης που έχουν άλλη αντίληψη από τα τρία διαχειριστικά-συστημικά κόμματα (ΝΔ-ΣΥΡΙΖΑ-ΠΑΣΟΚ).
Πάμε τώρα να δούμε τι γίνεται με τους ψηφοφόρους του Κασιδιάρη:
Από την ανάλυση των ερευνών προκύπτει ότι οι εν λόγω ψηφοφόροι είναι κυρίως άνδρες, προερχόμενοι από την ηλικιακή ομάδα 30-44 και δευτερευόντως από την ομάδα 17-29. Αυτο-τοποθετούνται πολιτικά στη Δεξιά ή πουθενά. Πιθανώς είχαν ψηφίσει Χ.Α. στις προηγούμενες εκλογές. Αλλωστε, το «κόμμα Κασιδιάρη» είναι το διάδοχο σχήμα της Χ.Α., που στις δημοσκοπήσεις έχει χαθεί.
Πολιτικοί αναλυτές παρατηρούν ότι σταθερά σε όλη τη διάρκεια της μεταπολίτευσης, ο πολιτικός χώρος δεξιά της Ν.Δ. διαμορφώνεται σε ένα ποσοστό κοντά στο 7%. Συνήθως ένα κόμμα καταφέρνει να αυτονομηθεί και να κυριαρχήσει, παλαιότερα ήταν ο ΛΑΟΣ, τώρα στον χώρο αυτό κινείται η Ελληνική Λύση και μικρότερα κόμματα φυτοζωούν αρκετά κάτω από το όριο εισόδου στη Βουλή. Αυτό άλλαξε στις εκλογές του 2012 όταν η Χ.Α., κατάφερε να φτάσει στο 6,97%, ποσοστό που διατήρησε και στις επόμενες δύο εκλογικές αναμετρήσεις. Ενα μέρος αυτής της δυναμικής φαίνεται ότι εξακολουθεί να υπάρχει στο εκλογικό σώμα και έχει συγκεντρωθεί στο κόμμα Κασιδιάρη.
- Η αντισυστημική ψήφος δεν πηγαίνει προς τη ΝΔ χωρίς βέβαια αυτό να αποκλείει ότι ένα μικρό ποσοστό των ψηφοφόρων να κατευθυνθεί και στο κυβερνών κόμμα. Η διαπίστωση αυτή που προκύπτει και από την ανάλυση του κ. Δ. Μαύρου, ίσως εξηγεί και την πολιτική στάση των κομμάτων στη Βουλή.
Όσο μεγαλύτερα είναι τα ποσοστά των κομμάτων που μένουν εκτός Βουλής τόσο χαμηλότερος είναι ο πήχης της αυτοδυναμίας.
Έτσι, αν μπουν 7 κόμματα στη Βουλή, τα ποσοστά των κομμάτων εκτός Βουλής θα μειωθούν σημαντικά και ο πήχης της αυτοδυναμίας θα φθάσει ή και μπορεί να υπερβεί το 40%. Αντίθετα με 6 κόμματα στη Βουλή και ποσοστά των κομμάτων εκτός Βουλής περί το 8%, η αυτοδυναμία επιτυγχάνεται με περίπου 38%.
Εφόσον υπάρξει δικαστική απαγόρευση στην κάθοδο των «Ελλήνων», το ερώτημα παραμένει αν οι ψηφοφόροι τους θα μετακινηθούν κάπου αλλού στον λίγο χρόνο που θα μένει μέχρι τις εκλογές ή αν αποτελούν και προσωπικό κοινό του Ηλία Κασιδιάρη και δεν θα πάνε πουθενά.
Για την αξιωματική αντιπολίτευση, η κυβέρνηση έχει γίνει χορηγός της ακροδεξιάς. “Θα επιμείνουμε στο σωστό”, είπε ο Αλέξης Τσιπρας στην συνέντευξή του στο Star, μιλώντας για ερασιτεχνισμό και καλώντας την κυβέρνηση να ψηφίσει την δική του τροπολογία με την οποία όπως είπε, συμφώνησαν και έγκριτοι συνταγματολόγοι.
Στην έρευνα που έκανε το ινστιτούτο Eteron «ένας οιονεί «αντιδημοκρατικός» πυρήνας που υπερβαίνει το 10% είναι διακριτός στο εσωτερικό του ελληνικού πολιτικού συστήματος. Το επίκεντρο του τοποθετείται στο άκρο δεξιό τμήμα του πολιτικού φάσματος».
Μιλάμε για πάνω από ένα εκατομμύριο πολίτες.
Η έρευνα, χάρη στο πολύ μεγάλο δείγμα της, δεν περιορίζεται μόνο στις απαντήσεις του γενικού πληθυσμού, αλλά αναλύει τις στάσεις κατά κομματική προτίμηση, αναδεικνύοντας και άλλες πτυχές του ζητήματος, όπως: Ποια ιδεολογικά ρεύματα έχουν τη μεγαλύτερη απήχηση στην ελληνική κοινωνία; Με ποιες μεγάλες ιδεολογικές παρατάξεις και σε ποιο βαθμό ταυτίζονται οι ψηφοφόροι; Τι πιστεύουμε για τη δημοκρατία, τους θεσμούς, το Μνημόνιο, τις ιδιωτικοποιήσεις; Πώς τοποθετούμαστε αναλόγως της κομματικής προτίμησής μας;
Τα βασικά ευρήματα της ποσοτικής έρευνας έχουν ως εξής:
- Η δυσαρέσκεια για την ατομική οικονομική κατάσταση κυριαρχεί όπως και η οικονομική απαισιοδοξία.
- Η κοινοβουλευτική δημοκρατία εμφανίζει πολύ υψηλά ποσοστά αποδοχής καθώς το 83% των πολιτών συμφωνεί ότι αποτελεί το καλύτερο πολίτευμα (με το 13,3% να διαφωνεί). Τα υψηλότερα ποσοστά υιοθέτησης αυτής της άποψης προέρχονται από τους εκλογείς της ΝΔ (94%), του ΠΑΣΟΚ (94%), του ΣΥΡΙΖΑ (88,4%) και του ΜέΡΑ25 (87,3%). Τα χαμηλότερα συναντώνται μεταξύ των ψηφοφόρων της Ελληνικής Λύσης (67,7%), του ΚΚΕ (62,1%), και του Εθνικού Κόμματος-Έλληνες (54,8%).
- Η δυσαρέσκεια για τον τρόπο που λειτουργεί η σημερινή Ελληνική Δημοκρατία είναι επίσης πολύ υψηλή. Μόνο μια μειοψηφία (29,9%) είναι ικανοποιημένη από τον τρόπο που στην πράξη λειτουργεί η δημοκρατία στην Ελλάδα (το 69,7% εκφράζει δυσαρέσκεια).
- Το 78,6% των ερωτώμενων θεωρεί ότι η δημοκρατία θα ήταν καλύτερη «αν συμμετείχαν περισσότερο οι πολίτες μέσα από λαϊκές συνελεύσεις και δημοψηφίσματα».
- Χαμηλά ποσοστά εμπιστοσύνης συγκεντρώνουν όλοι οι βασικοί θεσμοί που συγκροτούν το ελληνικό πολιτικό σύστημα. Θίγει μάλιστα και θεσμούς πιο «ουδέτερους», όπως τη Δικαιοσύνη (την εμπιστεύονται λίγο ή καθόλου: 69%), την Προεδρία της Δημοκρατίας (63,7%) και τις Ανεξάρτητες Αρχές (65,1%) ή θεσμούς φύσει πλουραλιστικούς, όπως το Κοινοβούλιο (68,9%).
- Ένας οιονεί «αντιδημοκρατικός» πυρήνας που υπερβαίνει το 10% είναι διακριτός στο εσωτερικό του ελληνικού πολιτικού συστήματος. Το επίκεντρο του τοποθετείται στο άκρο δεξιό τμήμα του πολιτικού φάσματος.
- Η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ αποτελούν τους δύο κύριους συστημικούς πόλους στήριξης (παρότι συχνά μειοψηφικής) του πολιτικού συστήματος.
- Η μεγάλη πλειοψηφία του ελληνικού πληθυσμού παραμένει φιλοευρωπαϊκή. Περίπου δύο στους/στις τρεις ψηφοφόρους (64,9%) θεωρούν ότι η συνολική αποτίμηση από τη συμμετοχή της Ελλάδας στην Ε.Ε. είναι θετική, ενώ αρνητικά αποτιμά τη συμμετοχή της χώρας στο ευρωπαϊκό εγχείρημα το 32%.
- Το 69,4% τάσσεται υπέρ της παραμονής στο ευρώ, το 20,9% υπέρ της επιστροφής στη δραχμή και το 9,7% δεν εκφράζει γνώμη.
- Η άποψη επιστροφής στη δραχμή συγκροτεί πλειοψηφική τάση μόνο στο εσωτερικό των εκλογέων της Ελληνικής Λύσης (71,4%) και του Εθνικού Κόμματος – Έλληνες (57,8%).
- Αναφορικά με τις οικονομικές πολιτικές, το 64,5% των ερωτώμενων θεωρεί ότι το κράτος πρέπει να παρεμβαίνει περισσότερο στην ελληνική οικονομία και μόλις το 26,9% να θεωρεί ότι οι ιδιωτικές επιχειρήσεις αποτελούν τον κύριο τρόπο για να δημιουργηθούν καλύτερες συνθήκες οικονομικής ανάπτυξης.
- Το 62,7% των ερωτώμενων θεωρεί ότι οι αμυντικές δαπάνες θα πρέπει να μειωθούν ώστε να δοθεί μεγαλύτερο βάρος σε τομείς όπως η υγεία, η παιδεία και η κοινωνική ασφάλιση.
- Το 27,4% των πολιτών θεωρεί ότι οι αμυντικές δαπάνες θα πρέπει να αυξηθούν ώστε να προστατευθεί καλύτερα η εθνική ακεραιότητα.
- Το ιδεολογικό κέντρο βάρους της ελληνικής κοινωνίας τοποθετείται στην ευρύτερη Κεντροαριστερά/Αριστερά.
- Η πλειοψηφία των πολιτών θεωρεί ότι η διάκριση ανάμεσα στην Αριστερά και τη Δεξιά δεν ανταποκρίνεται στη σημερινή εποχή. Ωστόσο, η διαίρεση Αριστεράς και Δεξιάς δομεί σε σημαντικό βαθμό τις οικονομικές προτιμήσεις και τις πολιτισμικές επιλογές του πληθυσμού. Δεν διαμορφώνει, όμως, δύο «παρατάξεις» (ιδεολογικά οριζόμενες, όχι κομματικά) εσωτερικά συνεκτικές και με διακριτές ταυτότητες.
- Οι οπαδοί της Ελληνικής Λύσης και του Εθνικού Κόμματος-Έλληνες διαφοροποιούνται από το σύνολο των κομμάτων, τοποθετώντας εαυτούς, και με μεγάλη ευκρίνεια, εκτός της διαίρεσης Δεξιά-Αριστερά.
- Με κριτήριο τις απόψεις των εκλογέων, η Κεντροαριστερά/ Αριστερά είναι οργανωτικά – κομματικά περισσότερο διαιρεμένη από την Κεντροδεξιά/Δεξιά. Είναι, όμως, ιδεολογικά πιο συνεκτική.
- Στο εσωτερικό της Κεντροδεξιάς/Δεξιάς οι ιδεολογικές διαφορές ανάμεσα στη ΝΔ και στα κόμματα στα δεξιά της είναι εξόχως και καθοριστικά αποκλίνουσες.
- Το κόμμα της ΝΔ είναι ιδεολογικά πολυσυλλεκτικό. Αποτελεί το κατεξοχήν «κόμμα της Ευρώπης» (μαζί με το ΠΑΣΟΚ) στην ελληνική πολιτική σκηνή. Αποτελεί, επίσης, το κατεξοχήν κόμμα των οικονομικά «ικανοποιημένων» στο ελληνικό πολιτικό σύστημα – γεγονός που μειώνει την κοινωνική πολυσυλλεκτικότητά του. Συνιστά, πάντα σύμφωνα με τις απόψεις των σημερινών εκλογέων του, την κύρια έκφραση των νέο-φιλελεύθερων ιδεών στη χώρα, έκφραση που συνδυάζεται με ισχυρά στοιχεία πολιτισμικού συντηρητισμού.
- Αντίστοιχη, αν και μικρότερου εύρους, ιδεολογική πολυσυλλεκτικότητα χαρακτηρίζει το εκλογικό σώμα του ΣΥΡΙΖΑ. Στο εσωτερικό του υποεκπροσωπείται σημαντικά η ομάδα των οικονομικά ικανοποιημένων ενώ κυριαρχεί, σε βαθμό που εκπλήσσει, η ομάδα των οικονομικά δυσαρεστημένων.
- Ο ΣΥΡΙΖΑ συγκροτεί, τόσο, ιδεολογικά όσο και κοινωνιολογικά, ένα κλασικού τύπου αριστερό πολυσυλλεκτικό προφίλ, με ιδιαίτερα περιορισμένη, για μεγάλο κόμμα κυβερνητικής κλίσης, τη διείσδυσή του στις πιο εύπορες ομάδες του πληθυσμού. Εντυπωσιάζει, επίσης, για κόμμα κυβερνητικής κλίσης, η ισχυρή στήριξη των εκλογέων του σε θέματα πολιτισμικού φιλελευθερισμού.
- Το ΠΑΣΟΚ είναι ένα ενδιάμεσο και κοινωνιολογικά και ιδεολογικο-πολιτικά κόμμα. Ειδικά στα θέματα κοινωνικού κράτους κινείται περισσότερο προς τα αριστερά, ενώ στα θεσμικά θέματα είναι ελαφρώς πιο κοντά στη ΝΔ. Συνολικά, η ιδεολογική σύνθεση των σημερινών εκλογέων του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ είναι εναργώς πιο κεντροαριστερή από όσο δείχνουν οι συνήθεις δημοσκοπήσεις επικαιρότητας.
- Το ΜέΡΑ25 συνιστά, συνολικά, μια ιδεολογικά και πολιτικά πιο αριστερή εκδοχή του ΣΥΡΙΖΑ, όχι μια αντι-συστημική αριστερή δύναμη «ρήξης». Αποτελεί το κόμμα του πολιτισμικού φιλελευθερισμού στην Ελλάδα, καθώς οι θέσεις των εκλογέων του είναι πιο προωθημένες από τις αντίστοιχες του συνόλου των άλλων κομμάτων.
- Το εκλογικό σώμα του ΚΚΕ, με έμφαση στον Κομμουνισμό και στο Δημοκρατικό Σοσιαλισμό, δίνει την εικόνα ενός κόμματος με αποκρυσταλλωμένο κλασικό αριστερό προφίλ. Συνολικά, είναι ένα κόμμα μετριοπαθώς πολιτισμικά φιλελεύθερο. Εντυπωσιάζει το γεγονός ότι το συγκεκριμένο εκλογικό σώμα, παρότι συνολικά ευρωσκεπτικιστικό, εμφανίζεται τριχοτομημένο ως προς την επιλογή παραμονής ή εξόδου από το ευρώ.
- Η Ριζοσπαστική Δεξιά ή Άκρα Δεξιά δεν είναι ομοιογενής. Ο εθνικισμός, η αντι-μεταναστευτική τάση, ο γενικός αντι-συστημισμός, η μεγάλη δυσπιστία προς την Ε.Ε., ο ισχυρός πολιτισμικός συντηρητισμός αλλά και η παρουσία αντι-δημοκρατικών πυρήνων είναι στοιχεία που συναντώνται τόσο στο εκλογικό σώμα της Ελληνικής Λύσης όσο και σε εκείνο του Εθνικού Κόμματος-Έλληνες.
- Ωστόσο, οι ψηφοφόροι της Ελληνικής Λύσης επιδεικνύουν μεγάλη ιδεολογική διασπορά και εμφανή απουσία ιδεολογικής συνοχής. Αντιθέτως, το εκλογικό σώμα του Εθνικού Κόμματος-Έλληνες είναι πιο συμπαγές, ξεκάθαρα εθνικιστικό, περισσότερο πολιτισμικά συντηρητικό και πιο αντι-δημοκρατικό από εκείνο της Ελληνικής Λύσης.
- Το πρότυπο που χαρακτηρίζει το σύνολο των απαντήσεων που συνδέονται με τα θέματα πολιτισμικού φιλελευθερισμού/συντηρητισμού επιτρέπει την κατάταξη των εκλογέων των κομμάτων σε ένα νοητό οριζόντιο άξονα πολιτισμικού φιλελευθερισμού – συντηρητισμού σύμφωνα με την παρακάτω σειρά: ΜέΡΑ25, ΣΥΡΙΖΑ, ΚΚΕ, ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, Ελληνική Λύση, Εθνικό Κόμμα-Έλληνες.
