ΧΑΡΗΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ «Χαστούκι» στις Ελληνικές κυβερνήσεις αποτελεί η νέα έκθεση της Fenix όσο αφορά την παραβίαση των δικαιωμάτων των αιτούντων άσυλο.
Η έκθεση μεταξύ άλλων αναφέρει πως οι Ελληνικές κυβερνήσεις συστηματικά παραβιάζουν κανονισμούς και συνθήκες υπό την Ευρωπαϊκή Ένωση και τον ΟΗΕ ως προς τους πρόσφυγες και τους μετανάστες που έχουν βασανιστεί και ζητούν άσυλο στην Ελλάδα.
Αναλυτικά η έκθεση αναφέρει:
Τα βασανιστήρια απαγορεύονται βάσει του διεθνούς δικαίου, τόσο σε περιόδους ειρήνης όσο και σε περιόδους πολέμου. Ωστόσο, ένας τεράστιος αριθμός ανθρώπων υποβάλλεται σε βασανιστήρια παγκοσμίως. Παρά τις περιορισμένες επίσημες στατιστικές πληροφορίες για το πόσοι μετανάστες είναι θύματα βασανιστηρίων, το Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών της Ύπατης Αρμοστείας για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (OHCHR) εκτιμά ότι το 2017, μεταξύ 5 και 35% των προσφύγων είναι επιζώντες βασανιστηρίων. Με βάση τα δεδομένα αυτά, έχουν υιοθετηθεί πολλές πολιτικές και διαδικασίες για να διασφαλιστεί ότι οι τα θύματα βασανισμού θα έχουν πρόσβαση σε κατάλληλες υπηρεσίες και μηχανισμούς προστασίας.
Η Ελλάδα, ως κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων και της Απάνθρωπης ή Ταπεινωτικής Μεταχείρισης ή Τιμωρίας και άλλων διεθνών συμβάσεων και κράτος μέλος της ΕΕ, έχει υποχρέωση να διασφαλίζει ότι όλοι όσοι δηλώνουν ή παρουσιάζουν πως έχουν υποβληθεί σε βασανιστήρια (άρθρα 41, 67 και 77 του νόμου 4939/2022, άρθρο 18 της οδηγίας 2013/32/ΕΕ και άρθρο 14 της σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών κατά των βασανιστηρίων) και εάν ταυτοποιηθούν ως θύματα βασανισμού, αποκτούν πρόσβαση σε προγράμματα αποκατάστασης και άλλα θεμελιώδη δικαιώματα (άρθρο 14 της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών κατά των βασανιστηρίων).
Ωστόσο στην πράξη έχουν αναδειχθεί σοβαρές ελλείψεις στην αναγνώριση και την ταυτοποίηση των θυμάτων βασανισμού των αιτούντων ασύλου στην Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένης της περίπτωσης της Λέσβου. Έχουν παρατηρηθεί συστηματικές ελλείψεις στην αναγνώριση των σημαδιών βασανισμού, λόγω της χαμηλής ποιότητας των αξιολογήσεων, των βιαστικών διαδικασιών και της παράβλεψης περιστατικών βασανισμών εκτός της χώρας προέλευσης των αιτούντων.
Οι ελλείψεις που παρατηρήθηκαν κατά τη διαδικασία των αιτήσεων ασύλου αφήνουν τους αιτούντες άσυλο, οι οποίοι ανέφεραν ότι υπέστησαν ή παρουσίαζαν σημάδια βασανισμού, χωρίς πρόσβαση σε θεμελιώδη δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένης της πρόσβασης σε ειδικές συνθήκες υποδοχής και ειδικές διαδικαστικές εγγυήσεις στις ειδικές τους ανάγκες και πρόσβαση σε αποκατάσταση και επαρκή φροντίδα.
Η αποτυχία ταυτοποίησης έχει σοβαρές συνέπειες για τα θύματα βασανισμών και ισοδυναμεί με παραβιάσεις των θεμελιωδών δικαιωμάτων που ορίζονται από το διεθνές και ευρωπαϊκό δίκαιο. Η αποτυχία της Ελλάδας να αξιολογήσει και να εντοπίσει ευάλωτους αιτούντες άσυλο, να τους ταυτοποιήσει και να τους πιστοποιήσει έγκαιρα, συνιστά de facto άρνηση αποκατάστασης τους και στέρηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων τους σύμφωνα με το άρθρο 14 της Σύμβασης.
Επίσης η έλλειψη αποτελεσματικής φροντίδας των θυμάτων αυτών και του σεβασμού των ειδικών αναγκών τους, ιδιαίτερα η έλλειψη πρόσβασης σε εξειδικευμένη ιατρική περίθαλψη και επαρκή στέγαση, συνιστά ταπεινωτική μεταχείριση που απαξιώνει εντελώς την αναγνώριση της ανθρώπινης αξιοπρέπειάς τους, κατά παράβαση του άρθρου 16 της UNCAT.
Η Fenix καλεί την ελληνική κυβέρνηση να σεβαστεί τα δικαιώματα και τις εγγυήσεις που παρέχονται στους ευάλωτους αιτούντες άσυλο και να παράσχει κατάλληλες, σαφείς και αποτελεσματικές οδούς για τον εντοπισμό και την ταυτοποίηση τους. Η Fenix συνιστά επίσης στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ως θεματοφύλακα των συνθηκών της ΕΕ, να διασφαλίζει τη συμμόρφωση με το δίκαιο της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της οδηγίας για τις διαδικασίες ασύλου, της οδηγίας για τις συνθήκες υποδοχής, της οδηγίας επαναπατρισμού, της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και της Χάρτας των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ολόκληρη η έκθεση της Fenix ΕΔΩ