NewsEdit Ως πολιτική συνέχεια του απρόσμενου εκλογικού αποτελέσματος του Μαΐου 1958, όταν η ΕΔΑ αναδείχθηκε αξιωματική αντιπολίτευση, οι κάλπες του Οκτωβρίου 1961 διακρίνονται από πολλά και ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, βασικό εκ των οποίων ήταν μια διττή προσπάθεια του αστικού κράτους ν’ αποτινάξει από πάνω του τη «ντροπή» του 1958.
Η επιχείρηση περιορισμού της εκλογικής επιρροής της ΕΔΑ σε πολιτικό επίπεδο στηρίχθηκε στην εμφάνιση της Ένωσης Κέντρου ως ενιαίου κόμματος σαφούς αστικής προέλευσης, λίγες μόλις εβδομάδες πριν από τη διεξαγωγή των εκλογών. Είχε τότε διαγνωσθεί ότι μία από τις αιτίες του αποτελέσματος του 1958, ήταν όχι μόνο η πολυδιάσπαση του κέντρου, αλλά και η κούραση των φιλελεύθερων ψηφοφόρων από τις συνεχείς διεργασίες και παλινωδίες μεταξύ των κορυφαίων προσωπικοτήτων του χώρου. Έτσι, υπό τις ευλογίες της Ουάσινγκτον, αλλά εν γνώσει και υπό την «έγκριση» του Καραμανλή, στις 19 Σεπτεμβρίου 1961 ανακοινώθηκε η ίδρυση της Ένωσης Κέντρου. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι η τελευταία φορά που το κέντρο είχε κατέλθει ενωμένο σε εκλογές ήταν τον Ιανουάριο του 1936, υπό τον διάδοχο του Ελευθερίου Βενιζέλου, Θεμιστοκλή Σοφούλη.
Σύμφωνα με το σκεπτικό, η Ένωση Κέντρου θα λειτουργούσε στις εκλογές του 1961 ως σοβαρή εναλλακτική λύση για όσους ψήφισαν το 1958 την ΕΔΑ κυρίως βάσει αντι-καραμανλικών και γενικότερα αντι-δεξιών κριτηρίων, χωρίς όμως να είναι οπαδοί της Αριστεράς. Με αυτόν τον τρόπο θα αποφεύγετο το απευκταίο σενάριο μιας διπολικής αναμέτρησης Αριστεράς – Δεξιάς, λίγα χρόνια μετά τη λήξη του Εμφυλίου Πολέμου.
Δεν αρκούσε όμως μόνο αυτό. Ήδη από τα τέλη του 1958 είχαν ενεργοποιηθεί τα αντανακλαστικά του σκληρού μετεμφυλιακού κράτους, με στόχο την εκπόνηση σχεδίων για την αντιμετώπιση μιας πιθανής σύγκρουσης οπαδών της Αριστεράς με τις αστικές δυνάμεις. Το λεγόμενο «Σχέδιο Περικλής» εξέταζε όλα τα πιθανά σενάρια μιας αναμέτρησης «Γαλάζιων – Κίτρινων», παρουσιάζοντας παραλλήλως και τους τρόπους πιθανής δράσης και καταστολής. Επρόκειτο για την αναθεωρημένη μορφή ενός σχεδίου του 1955, του αρχηγού της ΚΥΠ Αλέξανδρου Νάτσινα, στο επίκεντρο του οποίου είχαν τεθεί πλέον και οι μέθοδοι μείωσης του εκλογικού ποσοστού της ΕΔΑ.
Καθώς προχωρούσε ο προεκλογικός αγώνας, σε όλη την Ελλάδα και ιδιαίτερα στην ύπαιθρο, είχε αρχίσει να μεγεθύνεται ένα κύμα βίας και τρομοκρατίας από όργανα της Αστυνομίας, αξιωματικούς των ΤΕΑ και παρακρατικούς. Υποψήφιοι βουλευτές και οπαδοί της Αριστεράς ξυλοκοπούνταν, ενώ τα γραφεία της ΕΔΑ στις μεγάλες πόλεις ήταν μονίμως περικυκλωμένα από άνδρες της Ασφάλειας, οι οποίοι παρεμπόδιζαν τη διανομή προεκλογικού υλικού του κόμματος. Καταγράφηκαν ακόμα και περιπτώσεις όπου χωροφύλακες και άλλοι αξιωματούχοι εκφώνησαν ομιλίες στις κεντρικές πλατείες χωριών, απειλώντας ότι αν εμφανιστούν στην περιοχή υποψήφιοι της Αριστεράς «θα καεί» ο τόπος.
Δύο εβδομάδες πριν από τις εκλογές, στις 13 Οκτωβρίου 1961, σε προεκλογική συγκέντρωση της ΕΔΑ στο Αιγάλεω πραγματοποιήθηκε επίθεση παρακρατικών -με την ανοχή των παρευρισκόμενων αστυνομικών- κατά τη διάρκεια της οποίας τραυματίστηκε σοβαρά ο 80χρονος πρώην υπουργός και υποψήφιος με το κόμμα Περικλής Αργυρόπουλος. Εκεί, ξυλοκοπήθηκε και ο πρώην βουλευτής της ΕΔΑ και ιστορικό στέλεχος της Αριστεράς Σταύρος Ηλιόπουλος. Στις 26 Οκτωβρίου χωροφύλακας στον Επτάλοφο Θεσσαλονίκης πυροβόλησε δύο νεαρά στελέχη της ΕΔΑ που κολλούσαν αφίσες του κόμματος. Ο ένας εκ των δύο πέθανε λίγες ώρες αργότερα.
Τόσο την ημέρα διεξαγωγής των εκλογών, όσο και την προηγούμενη, παρακρατικοί «εξαφανίζουν» εκλογικούς αντιπροσώπους και πολίτες ξυλοκοπούνται, ώστε να παραδειγματιστούν και οι υπόλοιποι. Το μήνυμα είναι ότι «ψήφος στην κάλπη της ΕΔΑ συνεπάγεται κυρώσεις».
Μέσα σε αυτό το κλίμα βίας και τρομοκρατίας, οι εκλογές διεξήχθησαν στις 29 Οκτωβρίου. Στις μεγάλες πόλεις όλα έδειχναν να κυλούν φυσιολογικά. Στην επαρχία, όμως, είχε κυριαρχήσει ο νόμος του ισχυρού. Η ΕΡΕ έλαβε 50,81%, η Ένωση Κέντρου 33,66% και η ΕΔΑ 14,63%. Σε σχέση με το 1958 η ΕΡΕ αύξησε το ποσοστό της κατά περίπου 9 μονάδες, το Κέντρο -αν υπολογίσει κανείς τη συνολική επιρροή των κομμάτων του φιλελεύθερου χώρου στις εκλογές του 1958- παρουσίασε αύξηση ψήφων μόλις 2,04%, ενώ η ΕΔΑ έχασε το 42% της δύναμης της.
Ο Καραμανλής αιτιολόγησε την άνοδο της ΕΡΕ ως αποτέλεσμα του ευνοϊκού κλίματος που είχε δημιουργηθεί για την κυβέρνηση λόγω της σύνδεσης με την Κοινή Αγορά, το κλείσιμο του Κυπριακού και την ισχυροποίηση της διεθνούς θέσης της χώρας. Λίγες μέρες μετά, άρχισαν να έρχονται στη δημοσιότητα και ορισμένα από τα κρούσματα της νοθείας: 117 εκλογείς ψήφισαν σε εκλογικό κέντρο της Νέας Φιλαδέλφειας χωρίς να είναι ούτε δημότες, ούτε κάτοικοι της περιοχής. Οι διευθύνσεις τους αντιστοιχούσαν σε άκτιστα οικόπεδα. Το ίδιο συνέβη με 583 ψηφοφόρους στο Αιγάλεω. 206 χωροφύλακες εμφανίζονταν να κατοικούν στην οδό Ρηγίλλης 18, ενώ 487 συνάδελφοί τους έλαβαν παρανόμως εκλογικά βιβλιάρια στη Θεσσαλονίκη.