Ιδιωτικοποιήσεις: Στη νεοφιλελεύθερη εποχή αυτή η λέξη είχε και έχει πολλά πρόσημα, ανάλογα ποιον θα ρωτήσεις. Για την κυρίαρχη τάξη αποτελεί ανώτερος σκοπός, μια αναβάθμιση στα κέρδη, τον έλεγχο και την λειτουργία των δομών.
Άλλοι τις εξισώνουν με εκσυγχρονισμό της κοινωνίας και της οικονομίας – αντίπαλο δέος της γραφειοκρατίας και ανικανότητας του δημοσίου, με επαγγελματικές ευκαιρίες για τους «ικανότερους» και υπηρεσίες για τους «αξιότερους». Για τη μεγάλη πλειοψηφία όμως αποτελούν από οικονομικό πονοκέφαλο μέχρι και καταδίκη. Έχουμε περάσει στο στάδιο που για τους περισσότερους δεν υπάρχει καμία αμφιβολία πως οι ιδιωτικοποιήσεις ισούνται με υποβάθμιση, αναξιοκρατία και κερδοσκοπία.
Το αφήγημα για εκσυγχρονισμό, αναβάθμιση και προσβασιμότητα δεν πείθει πλέον. Το παράδοξο είναι το εξής όμως: Αν ισχύουν τα παραπάνω, γιατί δεν «κουνιέται φύλλο», ειδικά σε μια εποχή που πρόσφατα είδαμε τις έσχατες συνέπειες τους (Τέμπη) και θα δούμε γρήγορα περισσότερες (πανεπιστήμια, σύστημα υγείας, νερό); Η απάντηση όπως πάντα θα βρεθεί στις τσέπες μας.
Η ιδιωτικοποίηση όλων των δημόσιων δομών στην Ελλάδα είναι ένα έργο το οποίο έχει ξεκινήσει πριν από τουλάχιστον τρεις δεκαετίες.
Για το σύστημα υγείας είναι η αργή και σταδιακή υποβάθμιση του, η ανικανότητα της γραφειοκρατίας που σπάρθηκε από τις κυβερνήσεις και διογκώθηκε σε τερατώδης διαστάσεις, νομοσχέδια που όλο έκοβαν από την χρηματοδότηση και τις υποδομές του και τεράστια χτυπήματα στο εργατικό δυναμικό του με μείωση μισθών, αδυναμία επαγγελματικής ανέλιξης και εξευτελιστικές συνθήκες εργασίας, συν την όλο και μεγαλύτερη υποβάθμιση της ασφάλισης των πολιτών σε δημόσιους φορείς. Αυτή η σταδιακή και θορυβώδης παρακμή του συστήματος υγείας βοηθάει όχι μόνο στον αργό αλλά σταθερό σχεδιασμό του κεφαλαίου ως προς την ολική ιδιωτικοποίηση του αλλά και στην δικαιολόγηση της καθώς εμφυτεύει την ιδέα της αναξιοπιστίας και της απονομιμοποίησης του δημόσιου κομματιού του. Οι μόνοι λόγοι που οι περισσότεροι βασίζονται στο δημόσιο σύστημα υγείας είναι διότι η φτώχεια δεν τους επιτρέπει ούτε να σκεφτούν τον ιδιωτικό τομέα και λόγω του γεγονότος ότι η μεγαλύτερη επίθεση στην δημόσια ασφάλιση δεν έχει έρθει ακόμα.
Για τις μεταφορές και τους δρόμους ήταν όσο εύκολο όσο ο κατακερματισμός τους και το ξεπούλημα σε γελοία χαμηλές τιμές σε ιδιώτες εργολάβους ή με ΣΔΙΤ (Hellenic Train, ΟΣΕ, ΚΤΕΛ, Αττική Οδός, Μετρό). Το ίδιο και για την ενέργεια (ΔΕΗ)
Για την Παιδεία τα πράγματα είναι λίγο πιο σύνθετα. Νομοσχέδια για υποχρηματοδοτήσεις και ξεπουλήματα υπήρξαν και θα υπάρξουν ακόμα περισσότερα αλλά αυτά λειτουργούν ως «ταφόπλακες» και όχι ως λόγοι που το σύστημα Παιδείας θα ιδιωτικοποιηθεί. Το πρόβλημα βρίσκει ρίζες στην κατάσταση της κοινωνίας. Εδώ και δεκαετίες η πρόσβαση στην εκπαίδευση γίνεται όλο και πιο δύσκολη, η ίδια είναι ακόμα δημόσια και υποχρεωτική μέχρι ένα σημείο, αλλά δεν αναφέρομαι τόσο στα καταστατικά με τους μαθητές των σχολείων αλλά περισσότερο στην λειτουργία τους. Ο κατακερματισμός και η υποβάθμιση της μόρφωσης έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη ιδιωτικών δομών οι οποίες γρήγορα πήραν τον ρόλο της εξειδικευμένης και στοχευμένης μελέτης των περισσότερων παιδιών στην χώρα. Τα παιδιά των οποίων οι οικογένειες δεν μπορούν να υποστηρίξουν κάποια μορφή φροντιστηρίου είναι καταδικασμένα να αποτύχουν στην εκπαίδευση με μεγαλύτερες πιθανότητες να την παρατήσουν εντελώς και από ανάγκη να καταταχθούν γρήγορα στο φθηνό εργατικό δυναμικό της χώρας. Η επιλογή του ΕΠΑΛ στάθηκε ως ευκαιρία για τα πιο χτυπημένα νοικοκυριά να στείλουν τα παιδιά τους τουλάχιστον να εξειδικευτούν (με μεγάλους περιορισμούς) στον χειρωνακτικό τομέα της αγοράς εργασίας. Αυτό είναι το καλύτερο σενάριο φυσικά αφού τα ΕΠΑΛ αποτελούνται στην πλειοψηφία τους από κοινωνικά και οικονομικά στιγματισμένους μαθητές των οποίων οι ανάγκες τους ωθούν πιο γρήγορα στην αγορά εργασίας απ’ ότι η εκπαιδευτική διαδικασία. Κάπως έτσι καθιστάς την φοιτητική κοινότητα μειοψηφία της ελληνικής νεολαίας, της οποίας η ταυτότητα δεν είναι καν ενιαία καθώς πλέον είναι προνόμιο να είναι κάποιος απλά φοιτητής με την έννοια που είχε αυτή η ιδιότητα πριν από δεκαετίες. Το πιο πιθανό είναι ένας φοιτητής να είναι και εργαζόμενος, με την δεύτερη ιδιότητα του να είναι πιο σημαντική καθώς έχει να κάνει με την άμεση επιβίωση του. Έτσι αχρηστεύεις πλήρως την ακαδημαϊκή εκπαίδευση δημιουργώντας μια οικονομία που δεν έχει επαγγελματικές δομές για την αφομοίωση επιστημόνων. Και αφού έχεις καταστήσει την εκπαίδευση έτσι και αλλιώς σε προνόμιο των λίγων γιατί και να μην την ιδιωτικοποιήσεις πλήρως;
Η κοινωνία τα γνωρίζει τα παραπάνω ή τουλάχιστον τις συνέπειες τους αλλά δεν αντιδράει. Αυτό είναι το παράδοξο στο οποίο στοιχηματίζουν οι μεγάλοι…
Οι ιδιωτικοποιήσεις επειδή ακριβώς δεν συμβαίνουν από τη μία μέρα στην άλλη, έχουν πολύ χρόνο να ζυμωθούν μέσα στην κοινωνία πριν γίνουν και όταν εν τέλει μπει και το νομοσχέδιο «ταφόπλακα» θα πρέπει να πάρουν χρόνο για να κατασταλάξουν. Στην αρχή λοιπόν θα πρέπει να δημιουργηθεί ένα κοινωνικό παράδοξο το οποίο θα καταστείλει τις μάζες μέσω των ίδιων των πορτοφολιών τους.
Η αλήθεια είναι πως οι ιδιωτικοποιήσεις δεν είναι ιεραρχικά ίσες στα μυαλά των περισσότερων. Γενικά οι πιο μισητές είναι αυτές που επηρεάζουν τις τσέπες των νοικοκυριών άμεσα (ενέργεια, υγεία). Αν και τώρα με το αφήγημα του «αναπόφευκτου» παγκόσμιου πληθωρισμού λόγω του πολέμου στην Ουκρανία ο κόσμος έχει αποπροσανατολιστεί από τις πραγματικές αιτίες της ακρίβειας όπως η αισχροκέρδεια και ο παρασιτισμός στην ενέργεια και στα είδη πρώτης ανάγκης και σιγά σιγά μαθαίνει να προσαρμόζεται μέσω του όλο και μεγαλύτερου προσωπικού κοψίματος κατανάλωσης κυρίως βασικών αγαθών. Όσο αφορά την Παιδεία και ειδικότερα την τριτοβάθμια εκπαίδευση, το ζήτημα της ιδιωτικοποίησης της δεν φαίνεται να επηρεάζει άμεσα και να συγκινεί ουσιαστικά καμία άλλη κοινωνική ομάδα πέρα από τους φοιτητές και τους υποψήφιους φοιτητές στα λύκεια. Ίσα ίσα ο σχεδιασμός για την ιδιωτικοποίηση των πανεπιστημίων έρχεται φαινομενικά ως οικονομική διέξοδος για τα περισσότερα νοικοκυριά.
Για τον μέσο εργαζόμενο με οικογένεια βολεύει η ιδέα να στείλει το παιδί του να σπουδάσει ιδιωτικά καθώς σχολή, πτυχίο και εστίες θα έρχονται σε πακέτα αρχικά πολύ φθηνότερα από τα έξοδα των φροντιστηρίων χρόνια πριν τις πανελλήνιες και έπειτα τα νοίκια αν το παιδί χρειαστεί να πάει σε άλλη πόλη. Έτσι κι αλλιώς ήδη πολλοί είναι αυτοί που στέλνουν τα παιδιά τους σε κολλέγια και ΙΕΚ πολλές φορές και ως πρώτη λύση έναντι των πανελληνίων για δημόσιες σχολές. Το μόνο που χρειάζεται είναι λίγος χρόνος ακόμα για να εγκαθιδρυθεί αυτή η κατάσταση περεταίρω στην κοινωνία ώστε οι κινήσεις προς τα εκεί να βρουν όσο γίνεται λιγότερη αντίσταση. Φυσικά αυτό είναι μόνο το τυρί στην φάκα: Δεν θα αργήσει μέχρι να δούμε χρέη δεκάδων χιλιάδων που θα τα αποπληρώνουν οι φοιτητές για το υπόλοιπο της ζωής τους όπως στις μεγάλες καπιταλιστικές μητροπόλεις του κόσμου. Μόνο που εδώ δεν υπάρχουν δουλειές οι οποίες θα απορροφήσουν κάποιον, πέρα από τον δίσκο ή το ταμείο.
Κάπως έτσι η Ελλάδα θα μετατρέψει και τα εκπαιδευτικά ιδρύματα της σε ελίτ ξενοδοχεία για ξένους και ντόπιους οι οποίοι θα αγοράζουν πρωτοκλασσάτα πτυχία και μεταπτυχιακά και θα φεύγουν στο εξωτερικό να τα αξιοποιήσουν. Οι υπόλοιποι υποθέτω πως θα χρειαστεί να μάθουμε κολύμπι κρατώντας δίσκο με μοχίτο. Αν και τα μαθήματα μπορεί και αυτά να μας τα χρεώνουν...
Συντάκτης: Χάρης Παναγόπουλος (IkarosAsteras)