Για τους Ουκρανούς, το ερώτημα αν η Ρωσία θα σαμποτάρει τον πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια τον μεγαλύτερο της Ευρώπης, στη νότια Ουκρανία, είναι εδώ και καιρό το “πότε” και όχι το “αν”.
Aφότου η Ρωσία ξεκίνησε την εισβολή της στην Ουκρανία σε πλήρη κλίμακα, δυτικοί σχολιαστές, σύμβουλοι πολιτικής και ηγέτες έχουν αναδείξει το ενδεχόμενο πυρηνικού πολέμου, κυρίως για να επιχειρηματολογήσουν κατά του εφοδιασμού των Ουκρανών με όπλα από φόβο μήπως προκαλέσουν τη Ρωσία. Αλλά αυτή η προσέγγιση θα μπορούσε να γυρίσει μπούμερανγκ, οδηγώντας μας πιο κοντά στην πυρηνική καταστροφή, αναφέρει η Τζέιντ ΜακΓκλιν, αρθρογράφος στον Guardian.
Μηνύματα πανικού
Την περασμένη εβδομάδα, Ουκρανοί πολίτες και αξιωματούχοι έλαβαν μηνύματα πανικού στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, καθώς αυξάνονται οι φόβοι για μια πιθανή επίθεση.
Οι ρωσικές πρεσβείες και ο εκπρόσωπος του Βλαντίμιρ Πούτιν αναπτύσσουν ρητορική παραπληροφόρησης υπονοώντας ότι η Ουκρανία, η οποία υπέφερε από το πυρηνικό ατύχημα στο Τσέρνομπιλ, θα μπορούσε σκόπιμα να εξαπολύσει ραδιενεργό τρόμο στον ίδιο της το λαό. Αν και μη πειστική, η ρητορική αυτή ήταν μια ανατριχιαστική και δυσοίωνη υπενθύμιση προηγούμενων εκστρατειών παραπληροφόρησης του Κρεμλίνου μετά από ρωσικές φρικαλεότητες: τις δηλητηριάσεις Σκριπάλ, τη σφαγή της Μπούτσα, την κατάρριψη του επιβατικού αεροσκάφους MH17 και την καταστροφή του φράγματος της Καχόβκα.
Eλλείψει ενός σαφούς, συντονισμένου σχεδίου για την αντιμετώπιση των κλιμακούμενων πυρηνικών απειλών της Ρωσίας, οι δυτικοί ηγέτες μας έφεραν πιο κοντά στην πυρηνική καταστροφή που προσπαθούν να αποφύγουν.
Τα σενάρια
Ακόμη και η χρήση ενός τακτικού πυρηνικού όπλου, που θα είχε ως αποτέλεσμα μια μικρότερη έκρηξη, θα ήταν καταστροφή για την Ουκρανία.
Η εστίαση στο πυρηνικό οπλοστάσιο της Ρωσίας ωστόσο αποσπά την προσοχή από πιο άμεσες απειλές, δηλαδή από την πιθανολογούμενη τοποθέτηση εκρηκτικών γύρω από τον πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια, οποίος τελεί υπό κατοχή από τις ρωσικές ένοπλες δυνάμεις από τον Μάρτιο του 2022. Η Ρωσία έχει συγκεντρώσει στρατιωτικό προσωπικό και εξοπλισμό εντός της εγκατάστασης, ενώ υπάρχουν αναφορές ότι τα παιδιά και οι οικογένειες των ουκρανών χειριστών που έχουν αναγκαστεί να εργαστούν κρατούνται όμηροι στη Ρωσία, αφού απομακρύνθηκαν από την περιοχή του εργοστασίου με το πρόσχημα της “εκκένωσης”. Στο πλαίσιο των συνεχιζόμενων ρωσικών εγκλημάτων πολέμου στην Ουκρανία, ο φόβος ότι το Κρεμλίνο προετοιμάζει μια πράξη πυρηνικής τρομοκρατίας δεν είναι καθόλου παράλογος.
Το πότε θα μπορούσε να συμβεί αυτό ή το πώς θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί παραμένει ασαφές.
Ορισμένοι εμπειρογνώμονες εκτιμούν ότι είναι πιθανό η Ρωσία να ανατινάξει ένα μικρό τμήμα του εργοστασίου, όπως έναν ψυχόμενο αντιδραστήρα, για να στείλει μήνυμα του τι είναι ικανή να κάνει ή για να επιβραδύνει την ουκρανική αντεπίθεση. Αυτό θα ήταν απίθανο να οδηγήσει σε διαρροή ραδιενέργειας – αλλά υπάρχουν και πολύ πιο επικίνδυνα σενάρια. Μια ισχυρότερη έκρηξη θα μπορούσε να προκαλέσει βλάβη στο προστατευτικό κέλυφος ενός αντιδραστήρα, εξαπλώνοντας την ακτινοβολία περίπου 350 μίλια από το σημείο της έκρηξης και δημιουργώντας μεγαλύτερη ζημιά.
Προσκόμματα
Ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας ( ΙΑΕΑ) εργάστηκε υπό δύσκολες συνθήκες για να διασφαλίσει την ασφάλεια του εργοστασίου, αλλά έχει χάσει την εμπιστοσύνη πολλών Ουκρανών.
Κατά την τελευταία επιθεώρησή της, η ΙΑΕΑ επέμεινε ότι το εργοστάσιο είναι ασφαλές, ωστόσο ζήτησε περαιτέρω πρόσβαση, καθώς δεν της επετράπη να δει τμήματα του χώρου όπου ουκρανοί αξιωματούχοι ισχυρίζονται ότι έχουν τοποθετηθεί νάρκες.