Το 1951 η Αφροαμερικανίδα Ενριέτα Λακς, μητέρα πέντε παιδιών, πέθανε από καρκίνο του τραχήλου της μήτρας σε ηλικία μόλις 31 ετών, στο νοσοκομείο Τζονς Χόπκινς της Βαλτιμόρης. Οι γιατροί, στην προσπάθειά τους να τη σώσουν, συνέλεξαν κύτταρα του όγκου και τα έστειλαν σε έναν ερευνητή, χωρίς εκείνη να γνωρίζει το παραμικρό.
Ο ερευνητής διαπίστωσε γρήγορα ότι τα αποκαλούμενα κύτταρα HeLa (από τα αρχικά γράμματα του ονόματός της) είχαν πρωτοφανείς ιδιότητες: μπορούσαν να καλλιεργηθούν στο εργαστήριο και πολλαπλασιάζονταν επ’ άπειρον, δηλαδή ήταν “αθάνατα”. Χάρη σε αυτά τα κύτταρα, εργαστήρια απ’ όλον τον κόσμο κατάφεραν να παρασκευάσουν εμβόλια (όπως αυτό της πολιομυελίτιδας) και να προτείνουν θεραπείες για τον καρκίνο αλλά και ορισμένες τεχνικές κλωνοποίησης, ενός κλάδου που αποφέρει δισεκατομμύρια δολάρια.
Για τα «αθάνατα κύτταρα» όπως αποκαλούνται , η οικογένεια της Χενριέτα Λακς δεν γνώριζε τίποτα μέχρι τη δεκαετία του 1970. Οι απόγονοί της αντιλήφθηκαν τι συνέβαινε χάρη στη δουλειά της Ρεμπέκα Σκλουτ, η οποία το 2010 κυκλοφόρησε το μπεστ-σέλερ βιβλίο «Η αθάνατη ζωή της Ενριέτα Λακς».
«Εδώ και 70 χρόνια χρησιμοποιούν τα κύτταρά της και η οικογένεια Λακς δεν αποζημιώθηκε ποτέ για αυτήν την κλοπή», είπε η εγγονή της, η Κίμπερλι Λακς, το 2021, όταν η οικογένεια ανακοίνωσε ότι θα στρεφόταν εναντίον των εργαστηρίων Thermo Fisher Scientific γιατί αποκόμισαν όφελος εμπορευόμενοι τα κύτταρα.
Εμπιστευτικοί οι όροι της συμφωνίας
Σήμερα ανακοινώθηκε ότι η οικογένεια της Λακς, κατέληξε σε συμφωνία με την Thermo Fisher, βάσει της οποίας παύουν οι δικαστικές διεκδικήσεις της εναντίον της εταιρείας βιοτεχνολογίας.
«Οι αντίδικοι είναι ικανοποιημένοι επειδή βρήκαν έναν τρόπο να επιλύσουν το θέμα εξωδικαστικά», ανέφεραν στην ανακοίνωσή τους οι δικηγόροι Μπεν Κραμπ και Κρις Σίγκερ, εξ ονόματος των απογόνων της Λακς. «Οι όροι της συμφωνίας θα παραμείνουν εμπιστευτικοί», διευκρίνισαν.
«Η συμβολή της στη σύγχρονη ιατρική άλλαξε τον κόσμο και έσωσε πολλές ζωές» έγραψε στην ανάρτησή του στην πλατφόρμα Χ ο Μπεν Κραμπ, ένας γνωστός δικηγόρος που αναλαμβάνει συνήθως υποθέσεις πολιτικών δικαιωμάτων και είχε εκπροσωπήσει και την οικογένεια του Τζορτζ Φλόιντ.
Η ιστορία της Henrietta Lacks και της κυτταρικής σειράς HeLa είναι μια περίπλοκη ιστορία ηθικής και δικαιωμάτων. Η Lacks δεν γνώριζε ότι τα κύτταρά της θα συλλέγονταν και χρησιμοποιούνταν για επιστημονική έρευνα και δεν έδωσε τη συγκατάθεσή της για τη χρήση τους. Ωστόσο, τα κύτταρά της έχουν βοηθήσει στην εξέλιξη της ιατρικής και έχουν σώσει εκατομμύρια ζωές.
Η ιστορία της Lacks έχει επίσης προωθήσει τη συζήτηση για τα ηθικά ζητήματα που προκύπτουν από τη χρήση ανθρώπινων κυττάρων για επιστημονική έρευνα. Είναι σημαντικό να τηρούνται οι κανόνες που προστατεύουν τα δικαιώματα των ατόμων των οποίων τα κύτταρα χρησιμοποιούνται για έρευνα και να διασφαλίζεται ότι η έρευνα αυτή γίνεται με τρόπο που είναι ηθικός και υπεύθυνος.
Πηγή: ΑΜΠΕ