NewsEdit Ο υπέρλαμπρος σταρ της δεκαετίας του ’90 αναφωνούσε «τώρα αρχίζουν τα δύσκολα» και αναρωτιόταν μεγαλόφωνα «για πες μου τι κάνουμε».
Του Γιάννη Κωνσταντινίδη,
Αναπληρωτή Καθηγητή Πανεπιστημίου Μακεδονίας
Ο αντίστοιχης λάμψης νέος αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ δεν εκφράζει μεγαλόφωνα τις ίδιες αγωνίες, πλην όμως αυτές είναι μπροστά του από την επομένη κιόλας μέρα της νίκης του και σαφέστατα χρήζουν σχεδίου αντιμετώπισης. Και αυτό γιατί η ανάληψη της θέσης του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης συνεπάγεται τη διεύρυνση των ακροατηρίων του. Πλέον δεν είναι μόνο οι πιστοί ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ που τον παρακολουθούν και τον αξιολογούν, αλλά ένα πλήθος διαφορετικών ακροατηρίων που μάλιστα δεν είχαν ουσιαστικά βρεθεί στον δρόμο του έως τώρα: αντίπαλα κόμματα, ξένες ηγεσίες, εκτός ΣΥΡΙΖΑ ψηφοφόρους, οργανωμένες εκτός κομμάτων μορφές της πολιτικής δράσης. Ακροατήρια με διαφορετικές ατζέντες και διαφορετικές απαιτήσεις. Είναι εφικτό να τα αντιμετωπίσει;
Ας πάρουμε αυτά τα κοινά ένα-ένα. Ποιο είναι το σημείο που πρέπει να προσέξει έναντι των αντιπάλων του στον κομματικό ανταγωνισμό, δηλαδή τη ΝΔ ή το ΠΑΣΟΚ; Είναι ήδη φανερό ότι ΝΔ και ΠΑΣΟΚ επιχειρούν να τον εμφανίσουν ως έναν πολιτικά άπειρο, αν όχι ρηχό, που κατάφερε να επικρατήσει με μοναδικό όπλο την επικοινωνία.
Σε αυτήν την κριτική, η απάντησή του μπορεί να είναι μόνο η κατάκτηση ενός σχετικά υψηλού επιπέδου γνώσεων για την ελληνική πολιτική πραγματικότητα ώστε να πείσει για την ευθυκρισία του, δηλαδή τη δυνατότητά του να κάνει πολιτικές προτάσεις λαμβάνοντας υπόψη το τυπικό και το άτυπο θεσμικό πλαίσιο της χώρας. Ένας τέτοιος στόχος απαιτεί την ουσιαστική επαφή του με τις συνθήκες λειτουργίας των δημόσιων υπηρεσιών και με τις συνθήκες εργασίας και διαβίωσης του μέσου πολίτη της χώρας, επαφή η οποία θα πρέπει να μένει ανέγγιχτη από ευρήματα της επικοινωνίας.
Οι ξένοι συνομιλητές του νέου αρχηγού του ΣΥΡΙΖΑ δεν θα συγχωρέσουν -για να μην πούμε ότι θα επιχειρήσουν να εκμεταλλευθούν- τυχόν γλωσσικά ή εννοιολογικά ολισθήματα, όπως αυτό που καταγράφηκε στη δήλωσή του για τα κατεχόμενα εδάφη της Κύπρου. Μπορεί η λέξη που ατυχώς χρησιμοποίησε στην επίμαχη δήλωση ο νέος αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ να περιγράφει με απόλυτη ακρίβεια την κυρίαρχη θέση στη διεθνή σκηνή για την κατάσταση στην Κύπρο, όμως αυτό δε σημαίνει ότι μπορεί να χρησιμοποιείται από την ελληνική πλευρά. Η πλέον υποχρεωτική έκθεσή του σε διμερείς επαφές ή σε ευρωπαϊκές συναντήσεις επιβάλλει την αποσαφήνιση τυχόν εννοιολογικών ασαφειών που ίσως δικαιολογούνταν σε έναν άπειρο υποψήφιο, όχι όμως σε έναν διεκδικητή της πρωθυπουργίας.
Ως δυνητικός διεκδικητής της πρωθυπουργίας, ο Στέφανος Κασσελάκης θα απευθύνεται πλέον και σε ψηφοφόρους εκτός ΣΥΡΙΖΑ, σε ανθρώπους που κατά βάση αποστρέφονταν το παρελθόν και τις επιλογές του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και τον ίδιο τον Αλέξη Τσίπρα.
Ο νέος αρχηγός έχει ήδη κάνει εμφανή την πρόθεσή του να υπερβεί το κομματικό παρελθόν του ΣΥΡΙΖΑ, προβάλλοντας ως τεκμήριο της ικανότητάς του να το κάνει τη μέχρι σήμερα μη εμπλοκή του στο κόμμα. Ωστόσο, αυτό το επιχείρημα προσκρούει στην εμφανή στήριξή του από ομάδα στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ που προέρχονται από το «παλαιό ΠΑΣΟΚ» ή σε κάθε περίπτωση από στελέχη με βαριά -και συχνά αμφιλεγόμενα- ένσημα στην πολιτική. Προσκρούει επίσης και στη θετική κατά πώς φαίνεται στάση του Αλέξη Τσίπρα απέναντί του, στάση που καθιστά απαγορευτική τη ρήξη του Στέφανου Κασσελάκη με την πρώτη περίοδο διακυβέρνησης του Αλέξη Τσίπρα το 2015. Τα δύο σημεία σίγουρα θα δυσχεράνουν τον στόχο του νέου αρχηγού να εμφανιστεί ως νέος και άφθαρτος. Αυτό θα μπορούσε να μετριαστεί μόνο με την είσοδο στην ηγετική ομάδα σημαντικού αριθμού νέων προσώπων χωρίς παρελθόν στην πολιτική.
Στο πεδίο των πολιτικών θέσεων, ο νέος αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ έχει επιλέξει να εστιάσει σε θέματα του κοινωνικό-πολιτισμικού άξονα επί του οποίου μάλιστα δείχνει την πρόθεση να υπερασπιστεί ριζοσπαστικές θέσεις. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν ζητήματα όπως ο γάμος ομόφυλων ζευγαριών ή ο διαχωρισμός Εκκλησίας-Κράτους. Είναι πιθανό ότι αυτές οι θέσεις θα αποξενώσουν συντηρητικότερα τμήματα ψηφοφόρων, ακόμα και του ΣΥΡΙΖΑ, τα οποία είναι ανέτοιμα να αποδεχθούν τέτοιες πολιτικές προτάσεις. Παράλληλα, είναι πιθανό να τον φέρει σε αντιπαράθεση με οργανωμένες ομάδες διεκδίκησης τέτοιων αιτημάτων -δηλαδή με κινήματα- τα οποία θα αισθανθούν να κινδυνεύουν να χάσουν τη θεματική αρμοδιότητα από ένα κόμμα, δηλαδή από έναν απαξιωμένο ανταγωνιστή τους στη δημόσια σφαίρα. Η προσεκτική προσέγγιση της νέας ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ με τέτοιου τύπου ομάδες είναι μονόδρομος.
Ο Στέφανος Κασσελάκης βρίσκεται μετά βεβαιότητας μπροστά σε ένα σύνθετο πλέγμα εξωτερικών του κόμματός του ακροατηρίων, ενώ την ίδια στιγμή οι δυνάμεις στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ -η ηττημένη της αναμέτρησης για την ηγεσία, άλλοι πόλοι εσωκομματικής αντιπολίτευσης, ο πρώην πρόεδρος Αλέξης Τσίπρας, ακόμα και οι σημερινοί υποστηρικτές του- θα αναπροσαρμόζουν τις κινήσεις τους απέναντί του.
Οι ενέργειες και οι δηλώσεις του έναντι όλων αυτών των ακροατηρίων τους επόμενους μήνες θα πρέπει να είναι το αντικείμενο αξιολόγησής του. Οι φωτογραφίες και οι ακροβασίες του δεν αρκούν ως κριτήρια. Θα πρέπει να το γνωρίζει και ο ίδιος και οι βιαστικοί επικριτές του.