NewsEdit Καθώς το συμβόλαιο μελλοντικής εκπλήρωσης κακάο για τις παραδόσεις Μαΐου εκτινάχθηκαν στο ιστορικό υψηλό των 10.080 $ ανά μετρικό τόνο την Τρίτη, οι μεγάλες εταιρείες σοκολάτας χρησιμοποιούν στρατηγικές αντιστάθμισης κινδύνου για να διαχειριστούν την αστάθεια των τιμών και να αποφύγουν τη μετακύλιση υψηλότερων τιμών στους καταναλωτές. Την ίδια στιγμή η Δυτική Αφρική αντιμετωπίζει συστημικά ζητήματα που έχουν οδηγήσει σε ιστορικό έλλειμμα εφοδιασμού χωρίς εύκολες λύσεις.
Οι τιμές κακάο έχουν αυξηθεί περισσότερο από 250% το τελευταίο έτος, υπερδιπλάσιο από το ρεκόρ που είχε κάνει πριν από 46 χρόνια
Αρχικά, τα προβλήματα του κακάο είχαν τις ρίζες τους στα θεμελιώδη στοιχεία, που προκλήθηκαν σε μεγάλο βαθμό από μια σειρά προβλημάτων στις καλλιέργειες στη Δυτική Αφρική, την περιοχή που συνήθως παράγει περίπου το 75% της παγκόσμιας προσφοράς. Ένας συνδυασμός γήρανσης δέντρων, ασθενειών και κακοκαιρίας προκάλεσε το μεγαλύτερο έλλειμμα που παρατηρήθηκε στην αγορά κακάο εδώ και περισσότερες από έξι δεκαετίες.
Το αποτέλεσμα ήταν ένα εκρηκτικό ράλι τιμών που εκτίναξε το κακάο στα 6.000 δολάρια ο μετρικός τόνος τον Φεβρουάριο από 2.500 δολάρια πριν από ένα χρόνο, ξεπερνώντας το ρεκόρ του 1977. Αντιμετωπίζοντας ένα τεράστιο έλλειμμα, η αγορά έστειλε τις τιμές αρκετά υψηλότερα, ώστε να περιορίσει την κατανάλωση και να αποκαταστήσει την ισορροπία προσφοράς και ζήτησης. Αν και σε ονομαστικούς όρους οι τιμές του κακάο βρίσκονται σε επίπεδα ρεκόρ, σε πραγματικούς όρους – προσαρμοσμένες στον πληθωρισμό – οι τιμές παραμένουν κάτω από τα ύψη της δεκαετίας του 1970. Το υψηλό ρεκόρ που σημειώθηκε τότε ισούται με περίπου 27.000 δολάρια ο τόνος σε σημερινά χρήματα.
Τι φταίει όμως και το κακάο ξαφνικά έγινε είδος πολυτελείας;
Οι καιρικές συνθήκες και οι ασθένειες έχουν επηρεάσει την παραγωγή στη Δυτική Αφρική, η οποία αποτελεί τον μεγαλύτερο «παίχτη» στον συγκεκριμένο τομέα με το 70% της παγκόσμιας συγκομιδής να παράγεται εκεί.
Οι δύο μεγαλύτεροι παραγωγοί, η Ακτή Ελεφαντοστού και η Γκάνα «γεύονται» τα συνεπακόλουθα της κλιματικής αλλαγής, με τον συνδυασμό των βροχοπτώσεων και της των υψηλών θερμοκρασιών να έχουν συρρικνώσει την παραγωγή!
Χαρακτηριστικό είναι πως στα τέλη του περασμένου έτους, η ισχυρή βροχόπτωση και η εξάπλωση της νόσου του μαύρου λοβού στις δύο χώρες επηρέασαν τη γεωργία, σύμφωνα με έκθεση του Νοεμβρίου από τον Διεθνή Οργανισμό Κακάο. Μάλιστα, οι κακές οδικές συνθήκες δυσκόλεψαν επίσης τη μεταφορά των διαθέσιμων κόκκων στο λιμάνι, σύμφωνα με την έκθεση.
Ιστορικό έλλειμμα
Η αγορά κακάο θα παρουσιάσει μεγάλο έλλειμμα το 2024 για τρίτη διαδοχική σεζόν, το πιο παρατεταμένο έλλειμμα στη σύγχρονη ιστορία
Έκτοτε, ωστόσο, οι τιμές αυξήθηκαν κατακόρυφα, σημειώνοντας νέα ύψη σχεδόν καθημερινά. Ομολογουμένως, το έλλειμμα του κακάο είναι τόσο μεγάλο -τρία συνεχόμενα χρόνια ελλείψεων και πιθανώς έρχεται και τέταρτο- που απαιτούνται υψηλές τιμές για να περιοριστεί ουσιαστικά η κατανάλωση. Ωστόσο, οι τελευταίες εβδομάδες με καθημερινά υψηλά ιστορικά έχουν να κάνουν περισσότερο με οικονομικούς παράγοντες παρά με θεμελιώδη στοιχεία.
Για να καταλάβει κάποιος τι συμβαίνει πρέπει να εξετάσει τα επιμέρους χαρακτηριστικά της αγοράς. Γιατί ορισμένοι traders εξακολουθούν να διατηρούν αρνητικές θέσεις –δηλαδή πτωτικά στοιχήματα– στα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης κακάο, παρόλο που κάθε θεμελιώδες στοιχείο έχει δείξει υψηλότερες τιμές εδώ και αρκετούς μήνες; Ο λόγος είναι η αντιστάθμιση. Οι traders κακάο που κατέχουν θέσεις long στη φυσική αγορά – κατέχοντας αποθέματα κόκκων κακάο ή ημιεπεξεργασμένα προϊόντα όπως το βούτυρο και η σκόνη κακάο – συνήθως αντισταθμίζουν αυτό με την αντίθετη θέση στις χρηματοοικονομικές αγορές.
Η αναστάτωση στις αγορές μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στις εταιρείες εμπορίας κακάο, ακόμη και κατάρρευση. Αυτό συνέβη στις ευρωπαϊκές αγορές ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου το 2022, αναγκάζοντας αρκετές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να προσφέρουν πιστωτικές γραμμές χρηματοδοτούμενες από τους φορολογούμενους στους traders για να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις περιθωρίου. Συνέβη επίσης στην αγορά βαμβακιού το 2008 και ξανά το 2011, προκαλώντας την κατάρρευση του ιστορικού εμπορικού οίκου Paul Reinhart.
Υπάρχει ακόμη ένα πρόβλημα. Επί του παρόντος, ορισμένοι έμποροι κακάο αντιμετωπίζουν αναντιστοιχία μεταξύ των φυσικών θέσεων long και των short οικονομικών τους θέσεων. Στην γλώσσα του κλάδου, είναι υπερβολικά αντισταθμισμένοι επειδή έχουν πωλήσει συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης αξίας μεγαλύτερης από ό,τι κατέχουν σε πραγματικά προϊόντα. Ο λόγος; Η αποτυχία των καλλιεργειών μείωσε τις παραδόσεις, με τους εμπόρους να εξασφαλίζουν λιγότερους κόκκους και ημιεπεξεργασμένα προϊόντα από αυτά που είχαν αρχικά συμφωνήσει. Οι μονάδες επεξεργασίας κακάο στην Ακτή Ελεφαντοστού και στην Γκάνα, για παράδειγμα, έχουν σταματήσει να λειτουργούν λόγω έλλειψης προμήθειας, αποτυγχάνοντας να παραδώσουν προϊόντα που έχουν ήδη πωλήσει. Εάν παραδοθούν, ορισμένοι από αυτούς τους κόκκους και τα προϊόντα αποστέλλονται αργότερα από το αναμενόμενο, επομένως ορισμένοι έμποροι έχουν τις οικονομικές αντισταθμίσεις τους που καλύπτουν λάθος μήνες. Όλες αυτές οι αναντιστοιχίες αναγκάζουν τους traders να επαναγοράζουν τα αντισταθμίσματά τους σε υψηλότερες τιμές.
Την πληρώνουν οι καταναλωτές
Όλα τα παραπάνω φυσικά θα τα… πληρώσουν οι καταναλωτές ενόψει και του Πάσχα, ενώ η κρίση αναμένεται να κρατήσει ψηλά το κόστος της σοκολάτας όλο το χρόνο.
Η ανοδική αγορά είναι σχεδόν αδύνατο να σταματήσει – μέχρι να σπάσει κάτι. Ας προετοιμαστούν λοιπόν οι καταναλωτές για την τρέχουσα αύξηση των τιμών κακάο που θα έχει ευρύτερες συνέπειες από το να ανεβάσει το κόστος του πασχαλινού αυγού.
Τα πασχαλινά αυγά γίνονται ήδη πιο ακριβά λόγω της περσινής αύξησης των τιμών και ορισμένοι κατασκευαστές περιορίζουν τα μεγέθη ράβδων ή προωθούν ποικιλίες με άλλα συστατικά για να μειώσουν τις επιπτώσεις της κρίσης.
«Η σοκολάτα μπορεί να είναι ακόμη πιο ακριβή το Πάσχα του 2025, εάν οι ασθένειες του κακάο και οι κακές καιρικές συνθήκες παρατείνουν το έλλειμμα εν μέσω υψηλών τιμών ζάχαρης», δήλωσε η αναλύτρια του Bloomberg Intelligence, Νταϊάνα Γκόμες
Με πληροφορίες από Bloomberg