Η παρασκευή της φανουρόπιτας την παραμονή της γιορτής του Αγίου Φανουρίου, στις 27 Αυγούστου, είναι μια παράδοση που προέρχεται από τη Μικρά Ασία.
Αρχικά η συνταγή της φανουρόπιτας περιλάμβανε 7 υλικά, αν και ορισμένοι έχουν προσθέσει και 9, κάτι που θεωρείται απαραίτητο για την “αποτελεσματικότητα” της πίτας. Ο αριθμός 7 έχει μεγάλη συμβολική αξία στην χριστιανική λατρεία: 7 είναι οι σάλπιγγες των αγγέλων, 7 οι ημέρες της Δημιουργίας, και 7 τα μυστήρια της εκκλησίας (βάπτισμα, χρίσμα, θεία ευχαριστία, ιεροσύνη, εξομολόγηση, ιερό ευχέλαιο και γάμος).
Τα Υλικά που θα χρειαστούμε:
1 κούπα σπορέλαιο
3 κούπες αλεύρι (που φουσκώνει μόνο του)
1 κούπα ζάχαρη
1 κούπα φυσικό χυμό πορτοκάλι
1 κουταλάκι γλυκού σόδα
1/2 κούπα καρύδι κομμένο μέτριο
1/2 κούπα σταφίδα ξανθή
1/2 κουταλάκι γλυκού γαρίφαλο
3/4 κουταλάκι γλυκού κανέλα
Πριν ξεκινήσετε την εκτέλεση
Διαλύουμε τη σόδα μέσα στον χυμό πορτοκάλι
Αν έχουμε ήδη τη σταφίδα στο ψυγείο τότε πρέπει να τη βάλετε 4 ώρες σε νερό για να φουσκώσει. Αν την πάρετε φρέσκια τη χρησιμοποιείτε απευθείας.
Εκτέλεση
Χτυπάμε το λάδι μαζί με τη ζάχαρη μέχρι να λιώσει όσο περισσότερο γίνεται η ζάχαρη. Σε αυτό το μείγμα ρίχνουμε το πορτοκάλι που έχουμε διαλύσει τη σόδα. Συνεχίζουμε το χτύπημα για 3-4 λεπτά. (Σε αυτότο στάδιο χρησιμοποιούμε μίξερ)
Σε ένα μπολ έχουμε βάλει το αλεύρι μαζί με το γαρίφαλο, την κανέλα, το καρύδι και τη σταφίδα (την οποία έχουμε στεγνώσει ταμποναριστά για να μην σβολιάσει το αλεύρι όταν τη ρίξουμε).
Ανακατεύουμε με αναδευτήρα ή με κουτάλι το μείγμα. Δεν χρειάζεται να ξαναχρησιμοποιήσυμε το μίξερ.
Έχουμε λαδώσει ελάχιστα το ταψί ( 28 νούμερο), γιατί ήδη το μείγμα μας έχει όσο λάδι χρειάζεται για να μην κολλήσει και απλώνουμε το μείγμα.
Βάζουμε το ταψί σε προθερμασμένο φούρνο στους 160-170 βαθμούς, ανάλογα τον φούρνο(ψήνεται και σε αντίσταση και σε αέρα) για 40-60 λεπτά.
Αφήνουμε τη φανουρόπιτα να κρυώσει και μετά την κόβουμε.
Έτσι, στις 27 Αυγούστου που τιμάται ο Άγιος Φανούριος, συνηθίζεται οι νοικοκυρές να φτιάχνουν φανουρόπιτες, τις οποίες μοιράζουν στη γειτονιά αφού ευλογηθούν πρώτα από την εκκλησία. Με το πέρασμα των χρόνων, καθιερώθηκε να φτιάχνουμε φανουρόπιτα για να βρούμε κάτι που χάσαμε. Πολλοί, εξάλλου, συνδέουν αυτή την ιδιότητα του Αγίου Φανουρίου και της πίτας με το όνομα του Αγίου, που προκύπτει από το ρήμα «φαίνω» που σημαίνει αποκαλύπτω. Τη δύναμη που αποδίδεται στην πίτα έρχονται να ενισχύσουν και τα υλικά της, τα οποία είναι πάντοτε 7 ή 9, καθώς οι συγκεκριμένοι αριθμοί ανήκουν στους λεγόμενους ιερούς αριθμούς ήδη από την εποχή των Πυθαγορείων.
Και όπως συμβαίνει με όλα τα έθιμα, σε όλη την Ελλάδα υπάρχουν παραλλαγές της παράδοσης. Στην Κρήτη, την Κύπρο, τη Σκιάθο, τη Φλώρινα και άλλες περιοχές, η φανουρόπιτα φτιάχνεται για να βρουν οι ανύπαντρες κόρες γαμπρό. Άλλοι πιστεύουν ότι φέρνει καλοτυχία και φωτίζει τον δρόμο της ζωής του καθενός. Λέγεται ακόμη ότι ο Άγιος Φανούριος προστατεύει τους αγρότες φανερώνοντας τα κλεμμένα ζώα. Αν λοιπόν θέλετε να σας φανερώσει ο Άγιος Φανούριος ό,τι σημαντικό αναζητάτε φτιάξτε μια φανουρόπιτα, ευλογήστε την στην εκκλησία και αναμείνατε για τα αποτελέσματα!
Αν και η φανουρόπιτα δεν έχει πολλούς λάτρεις, κυρίως λόγω της υφής της, η οποία δεν είναι τόσο αφράτη και αέρινη όσο των κέικ, μπορεί να μετατραπεί σε ένα γευστικό και ικανοποιητικό γλυκό. Το μυστικό για να γίνει αφράτη είναι ο συνδυασμός μαγειρικής σόδας με ξύδι. Αυτή η συνδυασμένη δράση λειτουργεί αντίστοιχα με τη μαρέγκα και βοηθά την πίτα να φουσκώσει και να διατηρήσει το ύψος της.
Είναι σημαντικό να τοποθετήσουμε τις ζύμες που περιέχουν σόδα αμέσως σε προθερμασμένο φούρνο, καθώς η σόδα χάνει γρήγορα τη δράση της. Όταν η φανουρόπιτα κρυώσει, οι νοικοκυρές συνήθως τη πασπαλίζουν με ζάχαρη άχνη, στην οποία συνηθίζουν να χαράζουν το σημείο του σταυρού.
Κατά την παρασκευή της φανουρόπιτας συνηθίζεται μάλιστα να διαβάζεται η παρακάτω ευχή:
Κύριε Ιησού Χριστέ, ο Ουράνιος Άρτος,
ο της βρώσεως της μενούσης εις τον αιώνα
πλουσιοπάροχος χορηγός,
ο δοτήρ των αγαθών,
ο δέ Ηλιού τροφήν αγεώργητον πηγάσας,
η ελπίς των απηλπισμένων,
η βοήθεια των αβοηθήτων και σωτηρία των ψυχών ημών.
Ευλόγησον τα δώρα ταύτα
και τους ταύτα σοι προσκομίσαντας,
εις δόξαν σήν και τιμήν
του αγίου ενδόξου μεγαλομάρτυρος Φανουρίου.
Παράσχου δέ, αγαθέ,
τοις ευπρεπίσασι τους πλακούντας τούτους,
πάντα τά εγκόσμια καί υπερκόσμια αγαθά σου.
Εύφρανον αυτούς εν χαρά μετά του προσώπου σου,
δείξον αυτοίς οδούς προς σωτηρίαν.
Τα αιτήματα τών καρδιών αυτών καί πάσαν
τήν βουλήν αυτών ταχέως πλήρωσον,
οδηγών αυτούς προς εργασίαν τών εντολών σου,
ίνα διά παντός εν ευφροσύνη καί αγαλλιάσει
υμνώσι καί δοξάσωσι
το πάντιμον καί μεγαλοπρεπές όνομά σου,
πρεσβείαις της υπερευλογημένης Θεοτόκου,
του αγίου ένδοξου νεομάρτυρος Φανουρίου,
του Θαυματουργού, καί πάντων σου τών αγίων.
Αμήν.