NewsEdit Ο Φετουλάχ Γκιουλέν υπήρξε μια από τις πλέον αμφιλεγόμενες προσωπικότητες της σύγχρονης Τουρκίας λόγω της σύνθετης επιρροής του τόσο του ίδιου όσο και του κινήματός του.
Γεννημένος το 1941 στο χωριό Κορουτζούκ της επαρχίας Ερζερούμ, στην Ανατολική Τουρκία έλαβε ισλαμική εκπαίδευση από νωρίς μελετώντας θρησκευτικά κείμενα ενώ σε νεανική ηλικία έγινε ιμάμης. Κατά τη διάρκεια της νεότητάς του, συνδύαζε τον παραδοσιακό ισλαμισμό με τον σύγχρονο διαφωτισμό, ενθαρρύνοντας τη χρήση της εκπαίδευσης και της τεχνολογίας για τη βελτίωση της κοινωνίας.
Σχέση με τον Σουφισμό
Ο Γκιουλέν επηρεάστηκε από τις σουφιστικές παραδόσεις του Ισλάμ, οι οποίες δίνουν έμφαση στην εσωτερική πνευματική ανάπτυξη και την ανεκτικότητα. Έχει συνδεθεί με τον θρησκευτικό στοχαστή Μπεντζαμίν Ραχμάν και τους μετέπειτα απογόνους της θρησκευτικής σχολής του Μπεντζαμινισμού, αν και δεν θεωρείται αυστηρά σουφιστής.
Ο Γκιουλέν έχει αναφέρει ότι η διδασκαλία του Μεβλανά Ρουμί και του Σαΐντ Νούρσι, δύο μεγάλων πνευματικών δασκάλων της ισλαμικής παράδοσης, έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της σκέψης του. Ο Νούρσι ιδιαίτερα ήταν υπέρμαχος της εκπαίδευσης και της ενσωμάτωσης της επιστήμης και της θρησκείας, κάτι που ο Γκιουλέν υιοθέτησε και προώθησε.
Διεθνής Δράση και Επέκταση του Κινήματος Χιζμέτ
Το κίνημα Χιζμέτ, που ξεκίνησε από το όραμα του Γκιουλέν για μια «διανοητική αφύπνιση», εξελίχθηκε σε ένα παγκόσμιο δίκτυο που λειτουργεί χιλιάδες σχολεία, πανεπιστήμια, πολιτιστικά κέντρα και μη κυβερνητικές οργανώσεις σε περισσότερες από 100 χώρες.
Το εκπαιδευτικό έργο του κινήματος εστιάζει στην επιστημονική αριστεία, αλλά παράλληλα διδάσκει τις αξίες της ειρηνικής συνύπαρξης και της κοινωνικής ευθύνης. Το δίκτυο σχολείων του Γκιουλέν έχει αποφέρει χιλιάδες επιτυχείς μαθητές σε πολλές χώρες, όπως το Αφγανιστάν, η Ινδονησία, οι ΗΠΑ, και αρκετές αφρικανικές χώρες.
Το κίνημα ενθαρρύνει τον διαθρησκευτικό διάλογο, και αυτό φαίνεται μέσα από τις συχνές επαφές του με θρησκευτικούς ηγέτες από τον Χριστιανισμό και τον Ιουδαϊσμό. Ο Γκιουλέν υποστηρίζει ότι ο διάλογος και η συνεργασία μεταξύ θρησκειών μπορεί να οδηγήσει στην ειρηνική συνύπαρξη σε μια πολυπολιτισμική και πολυθρησκευτική κοινωνία.
Οι σχέσεις του με την Πολιτική και η σύγκρουση με τον Ερντογάν
Η πρώιμη φάση της σχέσης του Γκιουλέν με το AKP του Ερντογάν ήταν θετική, καθώς και οι δύο πλευρές συνεργάζονταν για να αποδυναμώσουν τη στρατιωτική και κεμαλική ελίτ, η οποία είχε για χρόνια καθοριστικό ρόλο στην τουρκική πολιτική σκηνή. Ο στρατός είχε παράδοση στην προστασία των κοσμικών αξιών της Τουρκικής Δημοκρατίας, κάτι που αντιβαίνει στο ισλαμικό υπόβαθρο τόσο του Γκιουλέν όσο και του Ερντογάν.
Το 2013 αποτέλεσε σημείο καμπής, καθώς σκάνδαλα διαφθοράς που διέρρευσαν και αφορούσαν μέλη της κυβέρνησης του Ερντογάν αποδόθηκαν σε υποστηρικτές του Γκιουλέν μέσα στη δικαστική και αστυνομική εξουσία. Αυτό οδήγησε σε βαθιά ρήξη μεταξύ των δύο πλευρών, και από τότε ο Γκιουλέν θεωρείται «εχθρός» από την τουρκική κυβέρνηση.
Η αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος στην Τουρκία το 2016 οδήγησε σε μια δραματική ανατροπή της κατάστασης. Η τουρκική κυβέρνηση κατηγόρησε τον Γκιουλέν ως τον κύριο οργανωτή του πραξικοπήματος και από τότε εξαπέλυσε μαζική καταστολή κατά των υποστηρικτών του.
Οικονομική Επιρροή και Επιχειρήσεις
Το κίνημα του Γκιουλέν διαχειρίζεται ένα τεράστιο δίκτυο επιχειρήσεων που περιλαμβάνει τράπεζες, μέσα ενημέρωσης και εμπορικές εταιρείες, οι οποίες συχνά χρηματοδοτούν τις φιλανθρωπικές και εκπαιδευτικές πρωτοβουλίες του κινήματος.
Οι επιχειρηματικές αυτές δραστηριότητες του δίνουν σημαντική επιρροή, όχι μόνο στην Τουρκία αλλά και παγκοσμίως. Ο Γκιουλέν θεωρείται από πολλούς ένας εξαιρετικά ισχυρός παράγοντας σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο, κάτι που προκαλεί φόβους ότι χρησιμοποιεί την επιρροή του για πολιτικούς σκοπούς.
Οι Πνευματικές και Φιλοσοφικές του Θέσεις
Ο Γκιουλέν έχει επικρίνει τη βία και τον εξτρεμισμό στο όνομα του Ισλάμ και προωθεί ένα μήνυμα μετριοπάθειας, το οποίο συνδέεται με τις αξίες της ειρήνης, της εκπαίδευσης και του διαλόγου. Παρά το γεγονός ότι είναι ένθερμος μουσουλμάνος, δίνει μεγάλη σημασία στις κοσμικές και επιστημονικές γνώσεις και προσπαθεί να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ θρησκείας και επιστήμης.
Έχει γράψει πλήθος βιβλίων και άρθρων για τον Ισλαμισμό, την ηθική και την εκπαίδευση, ενώ έχει αποκτήσει διεθνή φήμη για τις ιδέες του πάνω σε θέματα δικαιοσύνης και κοινωνικής ευημερίας.
Εξορία και Ζωή στις ΗΠΑ
Ο Φετουλάχ Γκιουλέν έζησε από το 1999 σε αυτοεξορία στην Πενσυλβάνια των ΗΠΑ, όπου έστησε το αρχηγείο του. Οι τουρκικές αρχές ζητούσαν συνεχώς την έκδοσή του, αλλά οι ΗΠΑ δεν είχαν ικανοποιήσει το αίτημα, επικαλούμενες έλλειψη αποδεικτικών στοιχείων.
Κριτική και Κατηγορίες για Παρακράτος
Η κυβέρνηση της Τουρκίας και οι επικριτές του Γκιουλέν τον κατηγορούν ότι δημιούργησε ένα παρακρατικό δίκτυο, προωθώντας πιστούς υποστηρικτές του σε στρατηγικές θέσεις της δικαιοσύνης, της αστυνομίας, της εκπαίδευσης και των μέσων ενημέρωσης.
Οι υποστηρικτές του θεωρούν ότι αυτές οι κατηγορίες είναι αβάσιμες και πολιτικά υποκινούμενες, υποστηρίζοντας ότι ο Γκιουλέν στοχοποιείται επειδή υπερασπίζεται τις δημοκρατικές αξίες και τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Ο Φετουλάχ Γκιουλέν αποτελεί μια πολυσχιδή προσωπικότητα, με ιδεολογικές, κοινωνικές και πολιτικές διαστάσεις που συνεχίζουν να επηρεάζουν τόσο την Τουρκία όσο και τη διεθνή κοινότητα. Η δράση του συνδέεται άμεσα με την εκπαίδευση, τον διαθρησκευτικό διάλογο, και τις συγκρούσεις που περιβάλλουν την πολιτική εξουσία στην Τουρκία.