NewsEdit Οι Σύροι αντάρτες ανέφεραν αργά το βράδυ της Παρασκευής πως ελέγχουν την Νταράα (νότια), από όπου ξεκίνησε η εξέγερση του 2011 κατά του προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ. Πρόκειται για την τέταρτη πόλη στρατηγικής σημασίας όπου οι κυβερνητικές δυνάμεις χάνουν τον έλεγχο την τελευταία εβδομάδα.
Σύμφωνα με πηγές τις οποίες επικαλείται το πρακτορείο Reuters, οι αντάρτες κατέληξαν σε συμφωνία με τις κυβερνητικές δυνάμεις προκειμένου αυτές να αποχωρήσουν, παρέχοντας τους εγγυήσεις για ασφαλή διέλευση προς την πρωτεύουσα Δαμασκό, η οποία απέχει περίπου 100 χιλιόμετρα.
Σε βίντεο που δημοσιοποιήθηκαν σε πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης διακρίνονται αντάρτες που επέβαιναν σε μοτοσικλέτες να γίνονται δεκτοί με επευφημίες και πανηγυρικούς πυροβολισμούς σε κεντρικούς δρόμους της πόλης.
Μέχρι στιγμής δεν υπήρχε επίσημη αντίδραση από τον συριακό στρατό ή την κυβέρνηση Άσαντ, ενώ το Reuters υπογραμμίζει πως δεν είναι σε θέση να επαληθεύσει τον ισχυρισμό των ανταρτών.
Η κατάληψη της πόλης Νταράα, της οποίας ο πληθυσμός ξεπερνούσε τις 100.000 πριν από την έναρξη του εμφυλίου πολέμου (2011), είναι υψηλού συμβολισμού αφού θεωρείται λίκνο της εξέγερσης. Είναι η πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας, η οποία έχει περισσότερους από ένα εκατομμύριο κατοίκους, στα σύνορα με την Ιορδανία.
Είχε προηγηθεί η ανακοίνωση των ανταρτών ότι προωθήθηκαν στα περίχωρα της πόλης Χομς (κεντρικά). Εάν οι αντάρτες καταλάβουν τη Χομς θα αποκόψουν την πρωτεύουσα Δαμασκό από τα παράλια, όπου οι ρώσοι σύμμαχοι του Άσαντ έχουν ναυτική και αεροπορική βάση. «Οι δυνάμεις μας απελευθέρωσαν την τελευταία κοινότητα στα περίχωρα της πόλης Χομς και πλέον βρίσκονται προ των πυλών της», ανέφερε η τζιχαντιστική οργάνωση Χάγιατ Ταχρίρ αλ Σαμ (HTS) σε μήνυμά της στην πλατφόρμα Telegram.
Η συμμαχία των ανταρτών, της οποίας ηγούνται οι ισλαμιστές της HTS κάλεσαν εκ νέου τις δυνάμεις που παραμένουν πιστές στην κυβέρνηση του προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ να αυτομολήσουν.
Καθώς συνεχίζεται η προέλαση των ανταρτών, χιλιάδες κάτοικοι της Χομς εγκαταλείπουν εσπευσμένα την πόλη κατευθυνόμενοι προς την Λαττάκεια και την Ταρτούς.
Η εξαιρετικά ταχεία προέλαση που πραγματοποίησε ο συνασπισμός των ανταρτικών τζιχαντιστικών ομάδων έχει καταπλήξει όχι μόνο τους παρατηρητές και τις περιφερειακές δυνάμεις, αλλά – όπως φαίνεται- και το καθεστώς του Μπασάρ αλ Άσαντ. Η HTS σάρωσε πρώτα από το βορειοδυτικό προπύργιό της στο Χαλέπι, τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της χώρας, και στη συνέχεια πήρε την Χάμα, μια άλλη μεγάλη πόλη 80 μίλια νοτιότερα, στον στρατηγικό αυτοκινητόδρομο Μ5.
Ο αδύναμος Άσαντ
Σύμφωνα με την ανάλυση του Guardian, οι στρατιωτικές δυνάμεις του Άσαντ πρόβαλαν αμελητέα αντίσταση. Κακώς εκπαιδευμένοι αστυνομικοί έχουν τεθεί σε υπηρεσία, με προβλέψιμα αποτελέσματα. Λίγο πριν φτάσουν οι αντάρτες έξω από τη Χάμα, το υπουργείο Άμυνας της Συρίας χαρακτήρισε τις αμυντικές γραμμές της “απόρθητες”. Ο συριακός στρατός δήλωσε στη συνέχεια ότι αποσύρθηκε “για να διαφυλάξει τις ζωές των πολιτών”.
Ωστόσο λίγοι ξεγελιούνται από τέτοιους ισχυρισμούς, ιδίως από ένα καθεστώς που ευθύνεται για τόσο μεγάλο αριθμό απωλειών αμάχων σε 13 χρόνια εμφύλιας σύγκρουσης. Αναλυτές περιγράφουν τον στρατό του Άσαντ ως “ξεφούσκωτο” από το κακό ηθικό, τις αποστασίες και τη διαφθορά. Η υποχώρησή του έχει αφήσει σειρές από τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού, άρματα μάχης, ακόμη και εξελιγμένους εκτοξευτές πυραύλων και πολεμικά αεροπλάνα που προμηθεύεται από την Ρωσία, στα χέρια των ανταρτών.
«Το ερώτημα είναι αν μπορούν να συνεχίσουν οι αντάρτες και να φτάσουν ως την Δαμασκό. Μοιάζει με ένα τεράστιο κύμα υποστήριξης για αυτό που συμβαίνει και αυτό αποκαλύπτει την εύθραυστη φύση του καθεστώτος», δήλωσε ο Sanam Vakil, διευθυντής του προγράμματος για τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική στο Chatham House του Λονδίνου.
Η «ανακαίνιση» των τζιχαντιστών
Η HTS, πρώην παρακλάδι της Αλ Κάιντα, έχει καταβάλει προσπάθειες να αμβλύνει τη σεχταριστική της εικόνα και, ενδεχομένως, την ιδεολογία της. Ο H. A. Hellyer, ανώτερος συνεργάτης του Royal United Services Institute, δήλωσε ότι η προσεκτική διαχείριση των σχέσεων με τις διαφορετικές κοινότητες ήταν ένας λόγος για τις επιτυχίες της τελευταίας εβδομάδας, επισημαίνοντας ως παράδειγμα τη διαπραγμάτευση για την είσοδο των ανταρτών σε σιιτικά χωριά των Ισμαηλιτών.
«Αν μπορούσαν να πετύχουν αυτού του είδους την προσέγγιση με τις κοινότητες των Αλαουιτών, τότε όλα θα τελείωναν», δήλωσε ο Χέλλερ, αναφερόμενος στην ετερόδοξη σιιτική μειονότητα της οποίας ο Άσαντ είναι μέλος και από την οποία αντλεί μεγάλο μέρος της πιο πιστής υποστήριξής του.
Υπάρχουν επίσης ενδείξεις για στενό συντονισμό μεταξύ των δυνάμεων των ανταρτών – ο υποστηριζόμενος από την Τουρκία Συριακός Εθνικός Στρατός έστειλε αυτοκινητοπομπή για να υποστηρίξει την HTS όταν χρειάστηκε ενισχύσεις – γεγονός που μπορεί να διασκεδάσει τις όποιες ανησυχίες για την ενότητα των ανταρτών.
Αυτό το Σαββατοκύριακο μπορεί να υπάρξουν τα πιο σημαντικά κέρδη μέχρι στιγμής.
Γιατί είναι σημαντική η επαρχία Χομς
Η επαρχία Χομς είναι η μεγαλύτερη σε έκταση της Συρίας και συνορεύει με τον Λίβανο, το Ιράκ και την Ιορδανία. Η πόλη Χομς, τμήματα της οποίας ελέγχονταν από τους αντάρτες μέχρι την αιματηρή πολιορκία του 2014, αποτελεί πύλη προς τη Δαμασκό, καθώς και προς τις παράκτιες επαρχίες της Συρίας, Λατάκια και Ταρτούς, προπύργια των πιστών στο καθεστώς Άσαντ.
Όποιος όμως ελπίζει σε ένα αποφασιστικό αποτέλεσμα τις επόμενες ημέρες ή ακόμη και εβδομάδες μπορεί να απογοητευτεί. Οι αντάρτες μπορεί να μην πίστευαν καν ότι θα μπορούσαν να καταλάβουν το Χαλέπι τόσο γρήγορα όταν ξεκίνησαν την επίθεσή τους την περασμένη εβδομάδα, και έχουν διανύσει πολύ δρόμο πολύ γρήγορα. Δεν είναι σαφές ότι θα μπορέσουν να χρησιμοποιήσουν τα βαρέα όπλα ή άλλο εξοπλισμό που έχουν καταλάβει, και η επιτυχία θα μπορούσε να εκθέσει τις βαθιές διαιρέσεις μεταξύ των διαφόρων φατριών τους.
Ταυτόχρονα, οι δυνάμεις του καθεστώτος μπορεί να συσπειρωθούν καθώς το αρχικό σοκ υποχωρεί. Ο Άσαντ ήδη αποσύρει δυνάμεις από την ανατολική Συρία για να ενισχύσει εκείνες γύρω από τη Δαμασκό, παραχωρώντας πόλεις-κλειδιά όπως η Ντέιρ εζ-Ζορ σε κουρδικές παρατάξεις της αντιπολίτευσης.
Ο ρόλος των «Μεγάλων»
«Υπάρχει ένα σαφές επίπεδο απελπισίας και συγκεντρώνουν την άμυνα γύρω από τα προπύργια. Το μεγάλο ερώτημα τώρα είναι τι θα κάνουν το Ιράν και η Ρωσία», δήλωσε ο Broderick McDonald, συνεργάτης στο King’s College του Λονδίνου.
Η Μόσχα, ένας βασικός υποστηρικτής που παρείχε μεγάλο μέρος της δύναμης πυρός που άλλαξε την πορεία του εμφυλίου πολέμου υπέρ του Άσαντ, έχει ανοιχτό μέτωπο στην Ουκρανία, αλλά είναι απίθανο να εγκαταλείψει εντελώς την επένδυσή της στη Συρία. Η Τεχεράνη επίσης, αν και αποδυναμωμένη από τη σύγκρουση με το Ισραήλ, θα κάνει ό,τι μπορεί μετά από δεκαετίες υποστήριξης της οικογένειας Άσαντ.
Η Χεζμπολάχ, η οποία υποστηρίζεται από το Ιράν, πολέμησε υπέρ του καθεστώτος στον εμφύλιο πόλεμο και μπορεί να είναι ακόμη σε θέση να προσφέρει κάποια βοήθεια παρά τις πρόσφατες απώλειες στον πόλεμο με το Ισραήλ. Επίσης εκατοντάδες μαχητές από μία πολιτοφυλακή που υποστηρίζεται από το Ιράν στο Ιράκ είναι έτοιμοι να περάσουν στη Συρία για να πολεμήσουν τους αντάρτες.
Οι άλλοι σύμμαχοι του Άσαντ
Στη συνέχεια, υπάρχουν οι δυνάμεις του Κόλπου που όπως λέει ο Guardian είναι πιο πιθανό να υποστηρίξουν τον διάβολο που γνωρίζουν παρά αυτόν που δεν γνωρίζουν, ιδίως όταν είναι ένας απαγορευμένος εξτρεμιστής τζιχαντιστής.
Αυτό το Σαββατοκύριακο δύο ετήσιες διασκέψεις στο Μπαχρέιν και το Κατάρ θα συγκεντρώσουν πολλούς από τους υπουργούς Εξωτερικών της περιοχής, επιτρέποντας ανεπίσημες συζητήσεις και ενδεχομένως τη διαμόρφωση ενός σχεδίου για την ανάσχεση της προέλασης των ανταρτών.
«Αυτό κλείνει τον κύκλο ολόκληρης της συριακής εξέγερσης», δήλωσε ο Vakil. «Ο Άσαντ επιβίωσε χάρη στην εξωτερική υποστήριξη, αλλά αυτό δίνει στον κόσμο μια ακόμη ευκαιρία για την αραβική άνοιξη … Βρισκόμαστε στην ομίχλη της, αλλά για τους απλούς πολίτες αυτή είναι μια πραγματική στιγμή, επικίνδυνη και αβέβαιη, αλλά σίγουρα μια ευκαιρία».