NewsEdit Οι Ευρωπαίοι ηγέτες χαιρέτισαν το τέλος της βάναυσης διακυβέρνησης του Μπασάρ αλ Άσαντ στη Συρία ως μια στιγμή ελπίδας – αλλά θεωρούν επίσης ότι η ξαφνική ανατροπή του είναι γεμάτη κινδύνους.
Καθώς η κατεστραμμένη από τον πόλεμο χώρα χαράζει μια νέα πορεία, η Ευρώπη αγωνιά να αποφύγει νέες αναταραχές που θα μπορούσαν να στείλουν μετανάστες και τζιχαντιστές και πάλι προς τη Γηραιά Ήπειρο. “Αυτή η ιστορική αλλαγή στην περιοχή προσφέρει ευκαιρίες, αλλά δεν είναι χωρίς κινδύνους”, έγραψε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στο X. “Η Ευρώπη είναι έτοιμη να υποστηρίξει τη διαφύλαξη της εθνικής ενότητας και την ανοικοδόμηση ενός συριακού κράτους που θα προστατεύει όλες τις μειονότητες”.
Προς το παρόν, μόλις λίγες ώρες μετά το τέλος της κυριαρχίας της οικογένειας Άσαντ για περισσότερες από πέντε δεκαετίες, ορισμένα πρώτα σημάδια φαίνονται ελπιδοφόρα. Καθώς οι πανηγυρίζοντες Σύριοι γιόρταζαν αυτό για το οποίο προσεύχονταν ότι θα ήταν το τέλος του εμφυλίου πολέμου που διήρκεσε πάνω από 13 χρόνια, ρεύματα προσφύγων επέστρεφαν στα σπίτια τους από τα σύνορα των γειτονικών χωρών. Εν τω μεταξύ, οι αντάρτες υπό την ηγεσία των ισλαμιστών που σάρωσαν τη Δαμασκό μετά από μια αστραπιαία προέλαση έχουν υποσχεθεί να διατηρήσουν τους κρατικούς θεσμούς, να αποκαταστήσουν την τάξη και να προστατεύσουν όλους τους πολίτες. Αλλά είναι ακόμη πολύ νωρίς για όσους θέλουν να δουν επουλωμένη τη χρόνια πληγή στην καρδιά της Μέσης Ανατολής.
Υπάρχουν αρκετές ανησυχίες για τους νέους επίδοξους ηγέτες της Συρίας. Η οργάνωση Hayat Tahrir al-Sham (HTS) που πρωτοστάτησε στην ανατροπή Άσαντ και την κατάληψη της εξουσίας έχει τις ρίζες της στο συριακό παρακλάδι της Αλ Κάιντα, αλλά διέκοψε τους δεσμούς της με τη ριζοσπαστική οργάνωση ήδη το 2016. Αυτή τη στιγμή περιλαμβάνεται στον κατάλογο των “τρομοκρατικών” οργανώσεων από τις δυτικές κυβερνήσεις. Μετά από χρόνια μαχών η χώρα ελέγχεται από ένα συνονθύλευμα ένοπλων ομάδων που συχνά υποστηρίζονται από αντίπαλες διεθνείς δυνάμεις. “Υπάρχουν ήδη ανησυχίες για το τι θα επακολουθήσει, δεδομένης της βαθιάς αποτυχίας των πρόσφατων περιφερειακών μεταβάσεων, όπως στη Λιβύη”, δήλωσε ο Julien Barnes-Dacey του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων. Όμως, επέμεινε: “Οι Ευρωπαίοι πρέπει, πρώτα απ’ όλα, να επικεντρωθούν στη μεγάλη ευκαιρία που παρουσιάζεται από την πτώση του Άσαντ, αναγνωρίζοντας ότι ο βασικός μοχλός της αστάθειας, της βάναυσης βίας και των προσφυγικών ροών από τη Συρία έχει αποχωρήσει από το προσκήνιο”.
“Η μεγαλύτερη ελπίδα”
Ο πόλεμος στη Συρία -που εξαπολύθηκε από την αιματηρή καταστολή των διαδηλώσεων του Άσαντ το 2011- συνέβαλε στην πρόκληση μιας μεταναστευτικής κρίσης που είδε πάνω από ένα εκατομμύριο ανθρώπους να φτάνουν στην Ευρώπη το 2015. Η τεράστια εισροή δοκίμασε την ενότητα της ΕΕ και συνεχίζει να επηρεάζει ακόμη και σήμερα τις εθνικές πολιτικές, καθώς τα ακροδεξιά κόμματα αξιοποιούν το αντιμεταναστευτικό συναίσθημα για να ανέβουν στις δημοσκοπήσεις. Πολλές ευρωπαϊκές χώρες έσπευσαν ήδη να εκμεταλλευτούν τις αλλαγές στη Συρία για να προσπαθήσουν να σταματήσουν τις αφίξεις αιτούντων άσυλο από τη χώρα και να επιδιώξουν να αρχίσουν να στέλνουν ανθρώπους πίσω. Η Αυστρία δήλωσε χθες Δευτέρα ότι αναστέλλει όλες τις αιτήσεις ασύλου από τη Συρία και προετοιμάζει την “απέλαση” των προσφύγων πίσω στη Συρία.
Η Γερμανία δήλωσε ότι παγώνει τις αιτήσεις ασύλου λόγω της “ασαφούς κατάστασης”. “Η κατάσταση είναι εξαιρετικά ασταθής. Αιφνιδιαστήκαμε”, δήλωσε ένας αξιωματούχος της ΕΕ. “Θέλουμε φυσικά να αποφύγουμε ένα σενάριο τύπου Λιβύης, το οποίο θα προκαλούσε μαζική μεταναστευτική κρίση”. Ο Barnes-Dacey δήλωσε ότι η Ευρώπη θα πρέπει να ρίξει το βάρος της σε μια ανανεωμένη πολιτική διαδικασία για τη Συρία που να υποστηρίζεται από τα Ηνωμένα Έθνη, να αυξήσει την ανθρωπιστική υποστήριξη, να εμπλέξει τον βασικό παίκτη Τουρκία και να προσπαθήσει να ενθαρρύνει την HTS να είναι μετριοπαθής.
“Αν και τα ευρωπαϊκά κράτη πρέπει να προσεγγίσουν την κατάσταση με μεγάλη προσοχή και μετριοπάθεια, θα πρέπει ωστόσο να εργαστούν γρήγορα και ουσιαστικά για να δώσουν κίνητρα για μια θετική πορεία”, δήλωσε. “Η μεγαλύτερη ελπίδα θα πρέπει τώρα να βρίσκεται στη δράση των ίδιων των Σύρων”.
“Δύσκολη εξίσωση”
Βασικό μέλημα της Ευρώπης, των Ηνωμένων Πολιτειών και άλλων περιφερειακών δυνάμεων είναι να αποτρέψουν οποιοδήποτε κενό εξουσίας στη Συρία που θα επιτρέψει την αναζωπύρωση της τζιχαντιστικής οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος. Το ΙΚ -το οποίο είχε καταλάβει τον έλεγχο μεγάλων περιοχών της Συρίας και του Ιράκ κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου- έχασε τον εδαφικό έλεγχο του “χαλιφάτου” του από τις δυνάμεις υπό την ηγεσία των ΗΠΑ το 2019. Όμως οι τζιχαντιστές μαχητές εξακολουθούν να δρουν σε απομακρυσμένες ερημικές περιοχές της Συρίας. Ξένοι μαχητές του ΙΚ εξαπέλυσαν σειρά επιθέσεων σε ευρωπαϊκό έδαφος, μεταξύ άλλων το 2015 στο Παρίσι και το 2016 στις Βρυξέλλες.
Χιλιάδες τζιχαντιστές από τη Δύση και οι οικογένειές τους, τους οποίους οι χώρες καταγωγής τους έχουν αρνηθεί μέχρι στιγμής να επαναπατρίσουν, κρατούνται επίσης σε στρατόπεδα στη Συρία που διαχειρίζονται οι κουρδικές δυνάμεις. Σε ένδειξη της ανησυχίας, αμερικανικά πολεμικά αεροσκάφη πραγματοποίησαν την Κυριακή πλήγματα σε 75 στόχους του ΙΚ στη Συρία, προειδοποιώντας ότι θα “παραμείνουν σε επαγρύπνηση” απέναντι στην εμφάνιση “τρομοκρατικών” ομάδων. “Νομίζω ότι θα συνεχιστεί η προσπάθεια υπό την ηγεσία των ΗΠΑ να αποκρούσουν την επανεμφάνιση του ΙΚ”, δήλωσε ο Ian Lesser, της δεξαμενής σκέψης German Marshall Fund. Ο Lesser δήλωσε ότι η Ευρώπη αντιμετωπίζει μια “δύσκολη εξίσωση” εάν επιδιώξει να συνεργαστεί με τη νέα ηγεσία στη Συρία, δεδομένων των προηγούμενων δεσμών της με τους τζιχαντιστές εξτρεμιστές.
“Η Ευρώπη θα πρέπει να εξισορροπήσει την προσπάθεια να επιτύχει ένα πιο κοσμικό αποτέλεσμα και να μην προκαλέσει σύγκρουση με οποιοδήποτε εκκολαπτόμενο καθεστώς”, είπε. Η HTS και ο ηγέτης της τελούν υπό τις κυρώσεις της ΕΕ και οι Βρυξέλλες δήλωσαν τη Δευτέρα ότι “προς το παρόν δεν εμπλέκονται” με την ομάδα. “Θα πρέπει να αξιολογήσουμε όχι μόνο τα λόγια αλλά και τις πράξεις τους”, δήλωσε εκπρόσωπος της ΕΕ.
Πηγή: AFP