NewsEdit Ψυχολόγος, εκπαιδευόμενη στη Συνθετική Ψυχοθεραπεία, συγγραφέας αλλά αποκλεισμένη. Αποκλεισμένη από πολλά αυτονόητα δικαιώματα, ευκαιρίες και δυνατότητες που έχουν χιλιάδες νέοι και μεγαλύτεροι πολίτες αυτού του τόπου. Γιατί; Επειδή έχει ολική απώλεια όρασης.
«Δυστυχώς δεν μπορούμε να υποστηρίξουμε την φοίτηση τυφλών φοιτητών στο κολέγιό μας» ήταν η απάντηση που πήρε η Χριστίνα Σαρρή από τον σύμβουλο σπουδών όταν ζήτησε πληροφορίες για δύο μεταπτυχιακά που την ενδιαφέρουν. Ας αφήσουμε όμως να μας περιγράψει η ίδια το τι συνέβη.
Ολόκληρη η ανάρτηση της Χριστίνας Σαρρή όπως δημοσιεύτηκε στο site της christinasarri.com:
Σήμερα είμαι πολύ στενοχωρημένη, είναι από τις μέρες που λυγίζω, που απλώς κλαίω κουρασμένη κι αφήνω τον χρόνο να περνάει, μέχρι να σταματήσω να κλαίω, να ανακτήσω δυνάμεις και να συνεχίσω να αγωνίζομαι. Γιατί, ναι, αν είσαι ανάπηρο άτομο πρέπει να αγωνίζεσαι κάθε γ*μημένη μέρα για το αυτονόητο. Ακολουθεί μεγάλο κείμενο, αλλά κάπου πρέπει να τα πω. Ή, μάλλον, παντού πρέπει να τα πω, μπας και αλλάξει κάτι επιτέλους, αν και χλομό το βλέπω!
Τις τελευταίες μέρες περίμενα με χαρά κι ενθουσιασμό τηλεφώνημα από ένα κολέγιο, για να μιλήσω με τη σύμβουλο σπουδών σχετικά με δύο μεταπτυχιακά που με ενδιαφέρουν. Το τηλεφώνημα ήταν προγραμματισμένο για σήμερα κι είχα ετοιμάσει 10 ερωτήσεις που ήθελα να της κάνω. Με χαρά σήκωσα το τηλέφωνο όταν χτύπησε και θα σου παραθέσω ακριβώς τον διάλογο όσο πιο πιστά μπορώ:
Εγώ: Χαίρομαι πολύ που θα τα πούμε. Ενδιαφέρομαι για δύο μεταπτυχιακά. Μόνο δώστε μου, παρακαλώ, δυο λεπτά να ανοίξω ένα έγγραφο στον υπολογιστή μου, γιατί έχω σημειώσει τις ερωτήσεις που έχω να σας κάνω.
Σύμβουλος: Βεβαίως, κανένα πρόβλημα. Θέλετε να μου πείτε λίγα πράγματα για εσάς, ώσπου να ανοίξετε το έγγραφο; Πρώτο πτυχίο, πανεπιστήμιο…
Ε: Φυσικά. Λέγομαι Χριστίνα Σαρρή και είμαι ψυχολόγος, απόφοιτη Παντείου, τον Νοέμβριο πήρα το πτυχίο μου. Ιδιαίτερη εμπειρία δεν έχω. Αυτόν τον καιρό παρακολουθώ κάποια σεμινάρια. Είμαι επίσης συγγραφέας και ομιλήτρια για θέματα τυφλότητας. Είμαι και η ίδια τυφλή. Θα τα πούμε και παρακάτω. Έτσι κι αλλιώς το πρώτο που θέλω να συζητήσουμε είναι σχετικά με την προσβασιμότητα του προγράμματος, γιατί είναι ένα ζήτημα που με απασχολεί. Το αν υπάρχει προσβάσιμο υλικό, τι μπορούμε να κάνουμε με το θέμα των εργασιών… Διότι στο Πάντειο, δυστυχώς, είχα δυσκολευτεί πολύ με αυτό το ζήτημα. Συνήθως δεν υπήρχε προσβάσιμη βιβλιογραφία κι έτσι δεν είμαι καθόλου εξοικειωμένη με την εκπόνηση εργασιών. Οι περισσότεροι καθηγητές προτιμούσαν να με εξετάζουν αντί να κάνω απαλλακτικές εργασίες στα μαθήματά τους, όταν υπήρχε αυτή η δυνατότητα.
Σ: Εεε… Μισό λεπτάκι. Αν καταλαβαίνω καλά, εσείς έχετε μειωμένη όραση, σωστά; (διστακτικά)
Ε: Για την ακρίβεια έχω ολική απώλεια όρασης.
Σ: Εμ… Αυτό είναι ένα ζήτημα τώρα. Ξέρετε, επικοινωνήσαμε πρόσφατα με το πανεπιστήμιο που συνεργαζόμαστε στην (μου αναφέρει ευρωπαϊκή χώρα), γιατί ενδιαφέρθηκε κι ακόμη ένα άτομο με απώλεια όρασης πριν από λίγο καιρό, και αυτό που καταλήξαμε ήταν πως δυστυχώς δεν μπορούμε να υποστηρίξουμε την φοίτηση τυφλών φοιτητών στο κολέγιό μας.
Ε: Εννοείτε πως δεν υπάρχει προσβασιμότητα; (ή ότι είστε απλώς μισανάπηροι; Αυτό το τελευταίο δεν το είπα)
Σ: Ναι, δυστυχώς δεν υπάρχει προσβασιμότητα. Το υλικό, οι εργασίες, οι εξετάσεις, όλα γίνονται ψηφιακά.
Ε: Μισό λεπτό. Αν είναι ψηφιακά τότε τέλεια! Το ψηφιακό είναι που μας βολεύει. Αρκεί οι ιστοσελίδες σας να είναι συμβατές με τους αναγνώστες οθόνης. Αυτό είναι μόνο που πρέπει να γνωρίζουμε. Διαφορετικά εμένα με εξυπηρετεί το ψηφιακό υλικό. Και ίσως στο θέμα των εργασιών αν υπάρχει η δυνατότητα να συνεργάζομαι με κάποιον συμφοιτητή μου για να βοηθήσει στο κομμάτι της βιβλιογραφίας. Αν γίνεται αυτό, τότε από μένα δεν υπάρχει κάποιο ζήτημα.
Σ: Ναι. Δυστυχώς δεν γίνεται. Δεν μπορούμε να το υποστηρίξουμε.
Ε: Μου λέτε, δηλαδή, πως αυτή είναι η απάντηση από το πανεπιστήμιο της (ευρωπαϊκής χώρας);
Σ: Ναι.
Ε: Δηλαδή το ίδιο το πανεπιστήμιο της (χώρας) δεν έχει μεριμνήσει για την προσβασιμότητα των προγραμμάτων του σε τυφλούς φοιτητές;
Σ: Δυστυχώς. Λυπάμαι πολύ.
Ε: Οπότε δεν έχει νόημα να σας απασχολήσω με τις υπόλοιπες ερωτήσεις που είχα να σας κάνω. Απ’ τη στιγμή που μου λέτε πως δεν γίνεται να παρακολουθήσω κανένα απ’ τα προγράμματα του κολεγίου.
Σ: Μάλλον ναι.
Ε: Τι να πω τώρα; (ξαφνιασμένη) Δεν ξέρω. Κι εγώ λυπάμαι πολύ, γιατί ενδιαφερόμουν πάρα πολύ και για τα δύο μεταπτυχιακά που σας ανέφερα.
Σ: Το καταλαβαίνω. Λυπάμαι. Αν θέλετε, ωστόσο, θα σας ενημερώσω αν αλλάξει κάτι.
Ε: Θα το ήθελα, φυσικά. Δυστυχώς έχω ξαναπάρει κι άλλες φορές παρόμοιες απαντήσεις και φοβάμαι πως αυτό είναι το πρόβλημα παντού. Αναγκαστικά δεν μπορώ να συνεχίσω τις σπουδές μου.
Σ: Καταλαβαίνω. Λυπάμαι. Θα σας έχουμε υπόψιν αν υπάρξει κάποια ενημέρωση.
Ε: Ναι, παρακαλώ. Κρίμα. Σας ευχαριστώ πολύ. Καλή συνέχεια.
Με το ζόρι κρατήθηκα να κλείσω το τηλέφωνο προτού ξεσπάσω σε κλάματα. Δεν είναι για την απόρριψη. Είναι για τον λόγο της απόρριψης. Δεν έχει νόημα να αναφέρω το κολέγιο και γι’ αυτό αποκρύπτω τα στοιχεία. Γιατί αυτό το πρόβλημα το έχω ξανά και ξανά και ξανά και ξανά από τότε που θυμάμαι την εαυτή μου. Κι εγώ και όλα τα ανάπηρα άτομα που ξέρω. Γιατί έχω βαρεθεί να είμαι πάντα και παντού ανεπιθύμητη. Έχω βαρεθεί να διεκδικώ τα αυτονόητα, να γίνομαι βάρος, κουραστική, ανεπαρκής. Έχω βαρεθεί να επιλέγω την πορεία της ζωής μου, όχι σύμφωνα με αυτά που γουστάρω κι αγαπώ, αλλά σύμφωνα με ό, τι είναι διαθέσιμο, ό, τι περίσσεψε. Αντί να επιλέγω, όπως όλοι, να αναγκάζομαι να συμβιβάζομαι με όποιον μου κάνει τη χάρη, όχι να με επιλέξει, αλλά να με ανεχτεί!
Από τότε που πήγα στο Πάντειο ακόμα, τίποτα δεν ήταν προσβάσιμο κι ακόμα δεν είναι. Έπρεπε κάθε εξάμηνο να ζητάω εγώ από τη βιβλιοθήκη να μου ψηφιοποιήσει τα συγγράμματα. Κάθε… *μημένο… Εξάμηνο! Δεν ήταν αυτονόητο πως, από τη στιγμή που πάτησα το πόδι μου στη γραμματεία κι είδαν ιδίοις όμμασι πως υπάρχει έστω και μία τυφλή φοιτήτρια στο πανεπιστήμιο, έπρεπε εκείνη ακριβώς τη στιγμή να ψηφιοποιηθούν τα πάντα όλα για τα επόμενα τέσσερα χρόνια. Το να ήταν ήδη ψηφιοποιημένα, για να τολμήσουν τα τυφλά άτομα να φανταστούν ότι μπορούν να σπουδάζουν δεν τολμάω ούτε εγώ να το φανταστώ! Ακούω ξανά και ξανά μπράβο για τη δουλειά που γίνεται και μου έρχεται να ουρλιάξω, γιατί αυτή η δουλειά θα έπρεπε να έχει ήδη γίνει από τα εγκαίνια! Είμαι έξαλλη!
Δυο μέρες πριν μου έστειλε μήνυμα παλιά μου καθηγήτρια που έχει γίνει πλέον υπεύθυνη πρακτικής να με ρωτήσει, εκείνη να ρωτήσει εμένα, αν ξέρω, εγώ αν ξέρω, φορέα που να… «δέχεται» τυφλά και κωφά άτομα για πρακτική. Τα επαναλαμβάνω και τα γράφω σαν να είμαστε ηλίθιοι, μπας και συνειδητοποιήσουμε τι ακριβώς συζητάμε. Τι στην ευχή διαπραγματευόμαστε ακόμη το 2025. Γιατί, τελικά, μπορεί και να είμαστε! Όταν ήταν ο καιρός να κάνω εγώ την πρακτική μου το 2021, κλήθηκα να επιλέξω τρεις φορείς στους οποίους ενδιαφερόμουν να εργαστώ. Ξεχάσαμε, όμως, όλοι μας πως τα ανάπηρα άτομα δεν έχουμε δικαίωμα επιλογής. Δεν επιλέγουμε, μας επιλέγουν. Ο φορέας που ήθελα σαν τρελή να κάνω πρακτική απευθυνόταν κυρίως σε γυναίκες. Το στοιχείο μου, η αγάπη και η λατρεία μου. Ευχόμουν σαν τρελή να με δεχτεί γιατί θα έκανα κάτι που αγαπούσα. Και ξέρεις τι έγινε; Μου τηλεφώνησαν από το γραφείο πρακτικής για να μου πουν πως ο φορέας δεν μπορούσε, λέει, να εντάξει τυφλά άτομα στο «πρόγραμμα πρακτικής». Κανείς δεν είχε ιδέα τι ακριβώς ήταν το πρόγραμμα πρακτικής. Κάτι δεν μου πήγαινε καλά και ξανακάλεσα στο τηλέφωνο λίγη ώρα μετά, μαθαίνοντας κάτι που είχαν… ξεχάσει να μου πουν την πρώτη φορά: πως, «βασικά, εμ, να μωρέ… Μπορεί κάποιες ωφελούμενες του φορέα να είχαν αλλεργία ή φοβίες με τα σκυλάκια», οπότε μέσες άκρες εγώ κι η Luna πάλι φάγαμε πόρτα. Τι να έκανα; Να τα έβαζα με τον ίδιο τον φορέα και να προκαλούσα πρόβλημα στο πανεπιστήμιο; Να τα έβαζα με το πανεπιστήμιο και να προκαλούσα πρόβλημα σε μένα την ίδια; Γιατί σ’ αυτήν τη μάχη το πανεπιστήμιο ξεκάθαρα δεν είχε ταχθεί με το δικό μου μέρος. Αντ’ αυτού τι έγινε; Κλήθηκα να επιλέξω άλλον φορέα; Όόόχι! Ζητιανέψαμε από μερικούς φορείς ακόμη αν κάποιος θα είχε τη μεγαλοψυχεία να δεχτεί ένα τυφλό κοριτσάκι με το σκυλάκι του, μπας και κάνει τη ρημάδα την πρακτική του να πάρει κι αυτό πτυχίο, ίσως! Κι έτσι κατέληξα στο «Ίασις», που, ευτυχώς, με… δέχτηκε. Και σήμερα, τέσσερα χρόνια αργότερα, οι παλιοί μου καθηγητές μου ζητάνε βοήθεια και λύση. Γιατί κανείς ποτέ δεν θέλει τα τυφλά άτομα μέσα στα πόδια του! Αφού παίρνουν επιδόματα. Τι σκατά θέλουν και σπουδάζουν; Ώχου!
Καταλάβατε τώρα γιατί τα ανάπηρα άτομα «πουλάμε την αναπηρία μας», και μαζί κι εγώ; Όπως μου λένε. Δεν μου το λένε κατάμουτρα βέβαια, ακόμα! Αλλά εσείς που τα λέτε, τα μαθαίνω, να ξέρετε, απ’ αυτούς στους οποίους τα λέτε. Ή τα λένε οι σε μένα για άτομα που κάνουν το ίδιο με εμένα! Που «πουλάνε την αναπηρία τους»! Καταλάβατε τώρα γιατί το κάνουμε; Για εμάς και για εσάς το κάνουμε. Άσε που αυτοί που τα λένε αυτά είναι αυτοί που δεν κάνουν και τίποτα και κάθονται σπίτι, έτσι; Αλλά αυτό θα το θίξουμε σε άλλο post. Καταλάβατε; Γιατί τα ανάπηρα άτομα για να σπουδάσουμε πρέπει, χρωστάμε, πρώτα να αποδείξουμε ότι μπορούμε να σπουδάσουμε. Γι’ αυτό καθόμαστε και συζητάμε Μ*λ*κίες εδώ μέσα: «Πώς τα τυφλά άτομα διαβάζουν. Πώς γράφουν; Πώς έχουν social; Πώς ξεχωρίζουν τα βαζάκια με τα μπαχαρικά; Πώς γ*μιούνται»! Γιατί υπάρχουν ανάπηρα άτομα που έχουν διδακτορικά και τους έχει ζητηθεί να αποδείξουν ότι δεν είναι πλαστά ρε, αν είναι δυνατόν! (Έξαλλη είμαι, συγγνώμη για τον τρόπο που γράφω σήμερα.) Γιατί τα ανάπηρα άτομα πρέπει να αποδεικνύουμε συνέχεια πως μπορούμε και όσα μπορούμε, γιατί δεν είναι αυτονόητο και γιατί πρέπει να πείσουμε ότι αξίζει τον κόπο αυτό που διεκδικούμε να γίνει προσβάσιμο. Κι αφού γίνει, πρέπει πάλι να αποδείξουμε πως άξιζε να γίνει. Να βαράμε παλαμάκια και να ευγνωμονούμε στον αιώνα τον άπαντα τον «ευεργέτη» μας, γιατί αν τα παρατήσουμε τελικά, αν αλλάξουμε γνώμη ή αν αποδειχτούμε κατώτεροι των προσδοκιών, ο «ευεργέτης» θα καταλήξει πως πήγε χαμένος ο κόπος του να καταστήσει προσβάσιμη την παροχή. «Αφού το ήξερε εξ αρχής: ανάπηροι είμαστε, δεν μπορούμε ντε! Τι το παλεύουμε και ταλαιπωρούμαστε κι εμείς κι αυτοί;». Αν είσαι ανάπηρος δεν έχεις δικαίωμα να είσαι μέτριος ή απλώς καλός σε ό,τι κάνεις. Πρέπει να είσαι άριστος και λίγο παραπάνω για να φαίνεσαι ίσος με τους μη ανάπηρους ομόλογούς σου! Γι’ αυτό «πουλάμε την αναπηρία μας» όσοι και όσες το κάνουμε. Γιατί κάποιος πρέπει να βγαίνει και να εξηγεί ξανά και ξανά και ξανά ότι μπορούμε. Τα αυτονόητα! Γιατί διαρκώς καλούμαστε να διδάσκουμε τους ίδιους μας τους διδάσκοντες για το πώς να μας διδάξουν! Με θυμάμαι μια ζωή να εκπαιδεύω δασκάλους και καθηγητές για το τι χρειάζομαι και πώς το χρειάζομαι. Θυμάμαι μια ζωή να κάνω άλλες επιλογές απ’ αυτές που ήθελα, γιατί αυτές που ήθελα δεν ήταν διαθέσιμες για μένα.
Μην μου πείτε να το κυνηγήσω. Δεν θέλω να το κυνηγήσω. Δεν θέλω πια να κυνηγάω. Δεν είμαι κυνηγός. Είμαι ψυχολόγος. Μια 25χρονη κοπέλα που συναγωνίζεται τους συναδέλφους και συμφοιτητές της, χωρίς να ξεκινά από την ίδια αφετηρία μαζί τους. Μια υποψήφια φοιτήτρια (και ενίοτε εργαζόμενη, σύντροφος, φίλη ή οτιδήποτε άλλο) που, αντί να αξιολογείται με κοινά κριτήρια με τους υπόλοιπους γύρω της που διεκδικούν την ίδια θέση, αντί να εξετάζεται το βιογραφικό, η εμπειρία, οι ικανότητες και τα προσόντα της, εξετάζεται πρώτα το αν βλέπει ή όχι. Και απορρίπτεται! Και χάνει πάντα από τα αποδυτήρια! Και δεν φτάνει ποτέ στο σημείο να ρωτήσει τι θα πάρει εκείνη απ’ τις σπουδές της, πόσο θα διαρκέσουν, πόσο θα πληρώσει (συνήθως τα ίδια με τους υπόλοιπους, φυσικά), τι θα της προσφέρει το εκάστοτε πρόγραμμα. Γιατί πάντα κόβεται από την πρώτη κουβέντα που, κακά τα ψέματα, δεν είναι άλλη από το αν τελικά τη γουστάρουν ανάμεσά τους εκείνη και τον σκύλο της! Γι’ αυτό μη μου πείτε να το κυνηγήσω. Δεν θέλω πια να κυνηγάω. Θέλω να παίρνω αυτά που αξίζω. Θέλω επιτέλους να είναι έτοιμα και για μένα, να μου δίνονται μόνα τους, να είναι ανοιχτές οι πόρτες και για μένα, όπως είναι και για τους υπόλοιπους γύρω μου. Αυτήν τη φορά δεν θέλω να κυνηγήσω τίποτα. Θέλω να κλάψω και να πενθήσω μια ακόμη απόρριψη και, όταν αυτό περάσει, να ψάξω τι άλλο μπορεί να μου αρέσει εκεί έξω και να είναι διαθέσιμο και για μένα. Και, αν γίνεται, χωρίς να μου κάνει χάρη!
Χριστίνα Σαρρή,
ψυχολόγος, εκπαιδευόμενη στη Συνθετική Ψυχοθεραπεία,
συγγραφέας, ομιλήτρια και δημιουργός περιεχομένου για θέματα τυφλότητας
Η Χριστίνα Σαρρή έχει γράψει το βιβλίο «Το ημερολόγιο μιας τυφλής γυναίκας: ιστορίες καθημερινού σεξισμού και μισαναπηρισμού στην Ελλάδα», Εκδόσεις : Ο Νόμος της Επιτυχίας
Το βρίσκετε εδώ: https://bit.ly/4fv5YDZ
