NewsEdit Παναγιώτης Καρύδης*
Τώρα που βρισκόμαστε είτε στην καρδιά της σεισμικής ακολουθίας, είτε – ενδεχομένως – και στην αρκετά έντονη και σχετικά μακρά προσεισμική περίοδο, καλό θα ήταν να υπενθυμίσουμε μερικά θέματα τόσο για την προστασία ημών των ιδίων, όσο και αυτών που έχουμε υπό την ευθύνη μας.
Ως ΓΕΝΙΚΗ ΑΡΧΗ θα ανέφερα τα εξής: Μεριμνούμε για την προστασία ημών των ιδίων και αφού εξασφαλίσουμε αυτό, στη συνέχεια, όσων προσώπων πιστεύουμε ότι θα μπορούσαν να μας βοηθήσουν σε περίπτωση ανάγκης. Αμέσως μετά, μεριμνούμε για την προστασία των ανήμπορων, κατηγορία στην οποία περιλαμβάνονται τα μικρά παιδιά, και τα πάσης φύσεως άτομα, τα οποία δεν μπορούν να έχουν άμεση αντίδραση και παρουσιάζουν αδυναμία αυτοεξυπηρέτησης. Είναι πολύ σημαντική η άμεση προσφορά βοήθειας σε γειτονικά μας πρόσωπα που γνωρίζουμε ότι βρίσκονται σε ανάγκη. Καλόν είναι εμείς που γνωρίζουμε το πρόβλημα των γειτόνων μας και έχουμε τη δυνατότητα, να σπεύσουμε να βοηθήσουμε. Ας τους συμπεριλάβουμε και αυτούς στα μέλη μιας ευρύτερης οικογένειάς μας. Οι πρώτες στιγμές είναι οι πιο κρίσιμες στην περίπτωση εύρεσης – παροχής βοήθειας και διάσωσης. Για να επιτύχουμε λοιπόν αυτούς τους στόχους θα πρέπει να κάνουμε τα εξής:
Συγκεντρώνουμε τα μέλη της οικογένειάς μας σε ένα δωμάτιο, το οποίο να είναι υπό την συνεχή και άμεση εποπτεία μας. Αυτό το δωμάτιο το έχουμε ήδη από πριν επιλέξει, στο οποίο θα πρέπει να μην υπάρχουν βιβλιοθήκες, ή άλλα πάσης φύσεως ντουλάπια και ερμάρια με ράφια στα οποία έχουμε τοποθετήσει διάφορα αντικείμενα (βιβλία, τιμαλφή, αναμνηστικά οικογενειακά κειμήλια, υαλικά, πιατικά, βάζα, κ.τ.τ.). Εάν υπάρχουν, τότε τα αδειάζουμε από αυτά τα αντικείμενα, τα οποία τα τοποθετούμε στο δάπεδο κάποιου διπλανού δωματίου το οποίο είμαστε βέβαιοι ότι δεν θα χρειαστεί να διασχίσουμε. Τα αντικείμενα στο πάτωμα τα προστατεύουμε από σύγκρουση μεταξύ τους περιτυλίγοντάς τα με εφημερίδες, σεντόνια, μαξιλάρια κ.τ.τ., έτσι ώστε και αυτά να μην είναι δυνατόν να ανατραπούν και το ένα να σπάσει το άλλο. Ελέγχουμε τη στερέωση των όποιων βιβλιοθηκών και των πάσης φύσεως ερμαρίων να είναι ισχυρή τόσο στο πάτωμα όσο και στους περιμετρικούς τοίχους. Το καλύτερο θα ήταν τα ερμάρια και οι βιβλιοθήκες να είναι στερεωμένες σε στοιχεία του φέροντα οργανισμού, π. χ. φέροντες τοίχους σε περίπτωση κτιρίου με τοιχοποιία ή σε κολώνες, δοκάρια και πλάκες σε περίπτωση κτιρίου με φέροντα οργανισμό από οπλισμένο σκυρόδεμα. Εάν κρίνουμε ότι δεν είναι καλά στερεωμένα, οφείλουμε εμείς να τα στερεώσουμε με τζινέτια και υόπατ σε φέροντα στοιχεία όπως ήδη αναφέρθηκε. Και αυτό γίνεται για να μην τυχόν και αυτά τα αντικείμενα πέσουν επάνω μας όταν συμβαίνει ο ισχυρός σεισμός. Την τηλεόραση, είτε τη στερεώνουμε με ιμάντες σε ακλόνητα στοιχεία, είτε την στερεώνουμε επάνω σε χαμηλό τραπεζάκι με ρόδες οι οποίες είναι ελεύθερες να κινηθούν. Αντίστοιχη πρόνοια καταβάλουμε και για τα συρτάρια: Είτε τα κλειδώνουμε, αν έχουν κλειδαριά, προνοώντας βέβαια, τα πράγματα που είναι μέσα να μην αλληλοσυγκρουστούν και σπάσουν (π.χ. πιάτα, ή γυαλικά με μαχαιροπήρουνα, ή άλλα βαριά – μεταλλικά σκεύη). Αν δεν έχουν κλειδαριά, ή δεν μπορούμε να εμποδίσουμε το άνοιγμα του συρταριού (πράγμα συνηθέστατο και επικίνδυνο σε περίπτωση σεισμού) τα αδειάζουμε και αφαιρούμε ολόκληρο το συρτάρι, ή το στερεώνουμε με φαρδιά συγκολλητική ταινία.
Τα κρεβάτια μας και ιδιαίτερα αυτά των παιδιών δεν πρέπει να βρίσκονται κοντά ή από κάτω από τα λεγόμενα ‘’σύνθετα έπιπλα’’, τα περισσότερα των οποίων έχουν από επάνω τους ράφια, εικόνες και κάδρα, συσκευές air condition, τηλεοράσεις κ.λπ. Το ίδιο ισχύει και για τα δικά μας τα κρεβάτια.
Αν υπάρχουν τζαμαρίες σε παράθυρα ή σε πόρτες, τα μεν παράθυρα τα καλύπτουμε με βαριές κουρτίνες, τις πόρτες δε, τις ενσωματώνουμε μέσα σε μια κουβέρτα, ή σεντόνι. Με αυτόν τον τρόπο πετυχαίνουμε να παραμένει ανοιχτή η πόρτα του δωματίου. Το ίδιο ανοιχτές θα πρέπει να παραμένουν και όλες οι άλλες πόρτες και η εξώθυρα, ιδιαίτερα όταν είναι μεταλλική, ώστε να μη φρακάρουν σε περίπτωση σεισμικής παραμόρφωσης του σκελετού και εμποδίζεται η έξοδος, εγκλωβίζοντας έτσι τους ενοίκους στο σεισμόπληκτο – ενδεχομένως επικίνδυνο κτίριο. Σημειώνεται με την ευκαιρία, ότι όλες οι εξώθυρες θα πρέπει να ανοίγουν προς τα έξω (πρβ. σχετική αιτία εγκλωβισμού και θανάτου των ενοίκων της πολυκατοικίας Ιπποδρομίου, στο σεισμό Θεσσαλονίκης 1978, όπου η εξώθυρα άνοιγε προς τα μέσα). Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε και να γνωρίζουμε ότι για τη συγκεκριμένη περίπτωση που συζητάμε και για τον υποτιθέμενο ισχυρό σεισμό που μπορεί να πλήξει τη Σαντορίνη και από τη συγκεκριμένη θέση, ο χρόνος μιας κατάρρευσης δεν είναι μηδενικός, δηλαδή μια ενδεχόμενη κατάρρευση δεν θα γίνει ακαριαίως, επομένως, υπάρχει ο απαραίτητος χρόνος για την κατάλληλη αντίδρασή μας. Το αντίστροφο θα συνέβαινε, όπως έχουμε τονίσει κατ’ επανάληψη, αν ο σεισμός προερχόταν από κάτω από τον συγκεκριμένο οικισμό και όχι από αυτή την απόσταση.
Οι εν λόγω ‘’ανοιχτές πόρτες’’, μπορούν να εφαρμοστούν στη συγκεκριμένη περίπτωση επειδή, ευτυχώς, υπάρχει σημαντική αστυνόμευση, η οποία μας προστατεύει από το πλιάτσικο και τους ληστές.
Τα εύφλεκτα υλικά (οινόπνευμα, βενζίνη, νέφτι κ. ά.) που έχουμε στο σπίτι μας, καλό θα ήταν να τα παραδώσουμε στην Πυροσβεστική, ή στην Αστυνομία.
Εφοδιαζόμαστε τόσο εμείς όσο και τα άτομα που μπορούν να αυτοεξυπηρετηθούν από: α) ένα φακό φωτισμού με φορτισμένες μπαταρίες, β) το κινητό μας τηλέφωνο που να είναι πάντοτε φορτισμένο, γ) μία σφυρίχτρα, δ) ένα μπουκάλι νερό, και ε) ένα τρανζιστοράκι με μπαταρία.
(Στο σημείο αυτό, κρίνω σκόπιμο να προτείνω (πράγμα που φαντάζομαι ότι θα πρέπει να έχει ήδη γίνει) ο Δήμος να οργανώσει ένα, τοπικό ραδιοφωνικό σταθμό αφιερωμένο αποκλειστικά στην υπεύθυνη και συνεχή ενημέρωση των πολιτών στο συγκεκριμένο θέμα του σεισμού. Ο εν λόγω σταθμός θα πρέπει να μπορεί να λειτουργεί και σε περίπτωση διακοπής του ηλεκτρικού ρεύματος για ένα αρκετό χρονικό διάστημα. Η ενημέρωση θα πρέπει να γίνεται τουλάχιστον και σε μια ξένη γλώσσα προς ενημέρωση και ελάχιστη έκφραση εκτίμησης στους πολύτιμους αλλοδαπούς επισκέπτες της Σαντορίνης και των γειτονικών Νησιών. Πέραν αυτού, όμως, κρίνεται σκόπιμο ότι θα πρέπει να διανέμονται και σχετικά ενημερωτικά φυλλάδια στους επισκέπτες, ή ακόμη και στους κατοίκους των εν λόγω νησιών, εξηγώντας και το φαινόμενο που βιώνουν, ή ακόμη και ενδεχομένως πρόκειται να βιώσουν).
Αν το σπίτι μας είναι από τοιχοποιία, τότε και μόνον τότε βρίσκουμε καταφύγιο κάτω από τις ισχυρές (ελπίζουμε να μην είναι διαβρωμένες ή σάπιες) κάσσες των θυρών.
Όταν παύσει η ισχυρή δόνηση, ανασυντάσσεται η οικογένεια και ακολουθούμε τις οδηγίες από τον ειδικό τοπικό και υπεύθυνο ραδιοφωνικό σταθμό. Γενικώς, εκκενώνουμε την κατοικία μας με ιδιαίτερη προσοχή και απόλυτη ψυχραιμία και ιεράρχηση την οποία καθορίζει ο οικογενειάρχης, ή έστω, αυτός που παίρνει την πρωτοβουλία, για την έξοδο, πράγμα που αν δεν προσέξουμε, μπορεί να καταστεί επικίνδυνο αν όχι και μοιραίο. Προστατεύουμε το σώμα μας και ιδιαίτερα το κεφάλι μας από πτώση δομικών και λοιπών αντικειμένων (που συνήθως συμβαίνει μετά το σεισμό) με τη βοήθεια ενός ισχυρού μεταλλικού αντικειμένου, όπως π.χ. είναι ένα ταψί, μια κατσαρόλα κ.ά.
*Καθηγητής Αντισεισμικών Κατασκευών, Ομότιμος καθηγητής Ε. Μ. Πολυτεχνείου, Ακαδημαϊκός, Μέλος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνών, Δρ. Πολιτικός Μηχανικός.