NewsEdit Του Σωτήρη Ρούσσου*
Σε τι αποσκοπούν οι δηλώσεις Τραμπ για την «μεταφορά» των Παλαιστινίων από την Γάζα στην Ιορδανία και την Αίγυπτο; Καταρχήν να πούμε ότι αυτό που είπε ο Τραμπ, το πιστεύει με την έννοια ότι πράγματι του φαίνεται μια υπέροχη ιδέα. Η υλοποίηση της όμως δεν είναι ο βασικός στόχος του. Κυρίως είναι η θρυαλλίδα για μια «εκρηκτική» έναρξη μιας χαοτικής διαπραγμάτευσης που δεν υπόκειται στο κανονιστικό πλαίσιο που διέπει τη συμπεριφορά των κρατών.
Η διαπραγμάτευση αυτή έχει δύο στόχους:
Πρώτον, την πίεση στην Χαμάς να αποχωρήσει από τη Γάζα, όπως το 1982 αποχώρησαν οι μαχητές της Φατάχ και άλλων οργανώσεων από την Βηρυτό. Με άλλα λόγια βάζει το εξής δίλημμα στην Χαμάς και στα αραβικά κράτη όπως η Αίγυπτος, η Ιορδανία και το Κατάρ που μπορούν να την πείσουν: ή θα φύγει από την Γάζα η Χαμάς ή οι Παλαιστίνιοι. Η συγκροτημένη και επιδεικτική παρουσία της Χαμάς κατά τη διάρκεια της απελευθέρωσης των ομήρων δείχνει ότι ο πόλεμος τριάντα περίπου μηνών σε μια περιοχή μικρότερη από το λεκανοπέδιο της Αθήνας, η σφαγή πάνω από 50.000 κυρίως αμάχων και η ισοπέδωση της Λωρίδας δεν απέφερε την εξόντωση της Χαμάς. Η αποτυχία αυτή σε συνδυασμό με την αποτυχία του ισραηλινού στρατού να απελευθερώσει τους ομήρους απειλούν το αφήγημα της νίκης που προωθεί ο Νετανιάχου και ισχυροποιούν την θρησκευτική και εθνικιστική Δεξιά. Η ιδέα της «εξαφάνισης» των Παλαιστινίων από την Γάζα είναι βγαλμένη απευθείας από την ατζέντα της ισραηλινής Δεξιάς των τελευταίων τριάντα χρόνων.
Στις αρχές της δεκαετίας του 2000 και καθώς η ειρηνευτική διαδικασία του Όσλο έπνεε τα λοίσθια είχα μια μακρά συζήτηση με ένα πολύ σημαντικό ισραηλινό καθηγητή Διεθνών Σχέσεων κορυφαίο στέλεχος των think tanks της Δεξιάς στο Ισραήλ και στις ΗΠΑ, ο οποίος δεν ζει πια. Η άποψη του ήταν από τότε ότι το Ισραήλ θα πρέπει να είναι έτοιμο να πολεμήσει με τους αντιπάλους του στην περιοχή έως ότου έρθει η κατάλληλη γεωπολιτική συγκυρία για την «μεταφορά» της μεγάλης πλειονότητας των Παλαιστινίων στα γειτονικά αραβικά κράτη και την πλήρη προσάρτηση και ενσωμάτωση της Δυτικής Όχθης και της Λωρίδας της Γάζας στο Ισραήλ. Για μεγάλο μέρος της ισραηλινής Δεξιάς η άνοδος του Τραμπ στην εξουσία και το σχέδιο του για την Γάζα σηματοδοτούν ακριβώς την κατάλληλη γεωπολιτική συγκυρία για την εθνοκάθαρση των Παλαιστινίων
Δεύτερον, η πρόταση Τραμπ ασκεί πίεση στη Σαουδική Αραβία με το επιχείρημα: αν δεν θέλετε να υπάρξει μια τέτοια τραγική εξέλιξη βρείτε τα με το Ισραήλ και ενταχθείτε στο πλαίσιο των συμφωνιών του Αβραάμ ώστε να το μεταπείσετε. Θυμίζω ότι το ίδιο είχε γίνει και με τα Εμιράτα υπό την απειλή της προσάρτησης της Δυτικής Όχθης στο Ισραήλ. Πρόκειται για διαπραγμάτευση στην ζώνη του λυκόφωτος με όλο το διεθνές κανονιστικό πλαίσιο που κτίστηκε μετά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο να παρουσιάζει εικόνα demolition site που θα έλεγε κι ο Τραμπ.
Για τις ιθύνουσες ελίτ του Ισραήλ η σπατάλη ενέργειας και πολιτικού κεφαλαίου στην ιδέα του Τραμπ για τη Γάζα δεν είναι ο ιδανικός τρόπος να αξιοποιηθεί η δυναμική που δημιουργεί η τρέχουσα πολιτική συγκυρία. Η σύμπνοια Τραμπ και ο Νετανιάχου μπορεί να αποφέρει σημαντικούς καρπούς αλλά με άλλη ιεράρχηση. Μπορούν να βάλει τέλος στο πυρηνικό πρόγραμμα και την περιφερειακή επιρροή του Ιράν, με την περαιτέρω πίεση επιπρόσθετων κυρώσεων και κτυπημάτων εναντίον συμμάχων του Ιράν, στοχεύοντας τους Χούθι στην Υεμένη και την Χεζμπολάχ. Στην γραμμή αυτή μια ισραηλινή επίθεση εναντίον του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν γίνεται ακόμη πιο πιθανή. Η δεύτερη προτεραιότητα είναι να εδραιώσουν τη θέση του Ισραήλ στην περιοχή [μέσω επέκτασης των συμφωνιών του Αβραάμ] αλλά και την διαχείριση της κατάστασης στην Συρία. Κλειδί για την εδραίωση αυτή είναι η στάση της Άγκυρας που δεν θα πρέπει να θεωρείται εσαεί εχθρική προς το Ισραήλ. Τέλος, ο Τραμπ και ο Νετανιάχου τρέφουν μια βαθιά αποστροφή για τους διεθνείς κανόνες και αναμένεται να στραφούν εναντίον διεθνών θεσμών και οργανισμών, όπως το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης και το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο και διάφορες υπηρεσίες του ΟΗΕ. Σε αυτές τις προτεραιότητες θα πρέπει να προστεθεί και η εξουδετέρωση του διεθνούς κινήματος εναντίον της γενοκτονίας στην Γάζα και της ισραηλινής κατοχής των Παλαιστινιακών Εδαφών. Η καταστολή του κινήματος στα αμερικανικά πανεπιστήμιο είναι έντονη και συστηματική διαμορφώνοντας συνθήκες ακαδημαϊκού νέο-μακαρθισμού που εξαπλώνεται στη Βρετανία και την υπόλοιπη Ευρώπη..
* Καθηγητής του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου και επιστημονικός υπεύθυνος του Κέντρου Μεσογειακών, Μεσανατολικών και Ισλαμικών Σπουδών