NewsEdit Γρηγόρης Ζαρωτιάδης*
Η μετανάστευση είναι σύμφυτη στην ίδια την ανθρωπότητα και την εξέλιξή της. Ήταν, είναι και θα είναι. Προφανώς αλλάζουν οι αιτίες που την προκαλούν, οι κατευθύνσεις της, η έντασή της, οι οδοί και οι τρόποι και βεβαίως αντιστοίχως οι επιπτώσεις της, τόσο στις κοινωνίες προέλευσης, όσο και σε αυτούς που επιλέγουν οι μετακινούμενες -οι ως προορισμό.
Ζητούμενο δεν είναι η «λύση» της, αλλά η διαχείρισή της, σύμφωνα με τις οικουμενικές αξίες σεβασμού στον άνθρωπο και στη ζωή και προς υπεράσπιση της ασφάλειας μετακινούμενων και γηγενών, όπως επίσης και αντιστροφή των αιτιών που προκαλούν αναγκαστικές, μαζικές μετακινήσεις – από την ανισότητα και την πολιτική δίωξη ή την άμεση απειλή της ζωής ως την κλιματική αλλαγή και την επιδείνωση των περιβαλλοντικών συνθηκών.
Σε αυτήν την κατεύθυνση οι μεταπτυχιακές σπουδές, η έρευνα και η προοδευτική σκέψη έχουν ως σκοπό να «παράγουν» επιστήμονες -ισσες και γνώσεις στην υπηρεσία της κοινωνικής δικαιοσύνης, καθώς, ως γνωστόν, χωρίς αυτή δεν υπάρχει ειρήνη.
Την περασμένη Παρασκευή 8 Φεβρουαρίου πραγματοποιήθηκε μια πολύ σημαντική επιστημονική ημερίδα για τις σύγχρονες πτυχές του μεταναστευτικού στη Θεσσαλονίκη, την πόλη που σε όλες τις στιγμές της ιστορίας της φιλοξένησε προσφυγικές ροές και αποτελεί πάντα σημείο συνάντησης ανθρώπων και πολιτισμών.
Την ευθύνη διοργάνωσης είχαν το Διατμηματικό Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών (ΔΠΜΣ) του ΑΠΘ που θεραπεύει τις σπουδές της μετανάστευσης, δίνοντας έμφαση στην ευρωπαϊκή και βεβαίως την ελληνική πραγματικότητα, σε συνεργασία με την ΕΣΗΕΜΘ προς επιβεβαίωση του ρόλου της Ένωσης αλλά και των πολλών δυνατοτήτων συνεργασίας που έχει με τα ακαδημαϊκή ιδρύματα της Θεσσαλονίκης και ευρύτερα.
Στο πλαίσιο των εργασιών της ημερίδας παρουσιάστηκαν στην πρώτη συνεδρία τα αποτελέσματα της έρευνας που διενεργούν οι φοιτήτριες και φοιτητές του μεταπτυχιακού: η ανάδειξη της κλιματικής αλλαγής ως παράγοντας πρόκλησης μετακίνησης πληθυσμών, οι διαστάσεις των έμφυλων και λοιπών περιθωριοποιήσεων στο πλαίσιο της μετανάστευσης, οι πρακτικές ποινικοποίησης των ίδιων των προσφύγων, αλλά και αυτές της αντίστασής τους και το πως συλλογικοποιείται, καθώς και η αναπαράσταση της προσφυγιάς μέσα από την τέχνη με τελεστές της τους ίδιους τους πρόσφυγες.
Ακολούθως, στη μεσημβρινή συνεδρία μετείχαν θεσμικοί και ενεργοποιούμενοι στο πεδίο αξιολογώντας τις σύγχρονες κοινοτικές και εθνικές πολιτικές για το μεταναστευτικό-προσφυγικό. Συζητώντας με το πλήθος συμπολιτών που ήταν παρόντες -ούσες αναδείχθηκαν οι προβληματικές πτυχές του νέου κοινοτικού Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, παρά την αναγνώριση της αναγκαίας αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών, η αύξηση των θανάτων προσφύγων και ηαλλαγή της πρακτικής αντιμετώπισης των ροών των ελληνικών αρχών και τα push backs που έχουν ως αποτέλεσμα διεθνείς καταδίκες της χώρας, για την έλλειψη και συνάμα την αναγκαιότητα μιας αποτελεσματικής, ολοκληρωμένης, πολιτικής διαχείρισης της μετανάστευσης της χώρας μας. Όπως γίνεται αντιληπτό, η συζήτηση για τις αποκαλύψεις σχετικά με το ναυάγιο της Πύλου κάλυψε σημαντικό μέρος των εργασιών της εν λόγω συνεδρίας.
Επιπρόσθετα, η ημερίδα οδήγησε σε ένα σημαντικό πρακτικό συμπέρασμα. Η ΕΣΗΕΜΘ μαζί με το ΔΠΜΣ «Διαχείριση της Μαζικής Μετανάστευσης» του ΑΠΘ και το αγγλόφωνο μεταπτυχιακό του ΠΑΜΑΚ «Human Rights and Migration Studies» δήλωσαν την πρόθεσή τους να προχωρήσουν στην ίδρυση και λειτουργία παρατηρητηρίου για την εφαρμογή της Χάρτας της Ειδομένης προς ενίσχυση των δεοντολογικών αρχών στη δημοσιογραφική κάλυψη θεμάτων σχετικά με πρόσφυγες, μετανάστες και μειονότητες(https://esiemth.gr/charta-tis-idomenis/).
Ειδικές ευχαριστίες σε όλες και όλους που συνετέλεσαν στην επιτυχία της ημερίδας: στις φοιτήτριες και φοιτητές Μυρτώ Λύκα, Μαρία Αραμπατζή, Αγγελική Κόγιου, Δημήτρη Φρεγγίδη, Σοφία Χασεκίδου, Ελευθερία Δόδη, Ευδοκία-Ετέρι ΑΒαλιάνι, Ελένη Δημοπούλου και Ελένη Παπαγεωργίου, στα μέλη της ΕΣΗΕΜΘ Κώστα Καντούρη, Παύλο Νεράντζη, Αντώνη Ρεπανά και Γιώργο Χρηστίδη για το δύσκολο έργο του συντονισμού των συνεδριών, στους μετέχοντες στο πάνελ της δεύτερης συνεδρίας Πάτροκλο Γεωργιάδη, Κώστα Αρβανίτη, Λευτέρη Παπαγιαννάκη, Μίνωα Μουζουράκη, Lale Alatli και Φωτεινή Σιέχου, καθώς και στο σύνολο των διδασκόντων και τη γραμματέα του μεταπτυχιακού Αγγελική Τριανταφυλλίδου.
*Καθηγητής Τμ. Οικονομικών Επιστημών ΑΠΘ
Μέλος Συμβουλίου Διοίκησης ΑΠΘ
Διευθυντής του ΔΠΜΣ «Διαχείριση της Μαζικής Μετανάστευσης»