Του Λευτέρη Παπαγιαννάκη*
Με αφορμή μια ακαδημαϊκή εκδήλωση αναδείχθηκε η ανάγκη της περαιτέρω ανάπτυξης του επιστημονικού πεδίου των σπουδών για τη μετανάστευση.
Το Σάββατο 8 Φεβρουαρίου, σε αίθουσα της Ένωσης Συντακτών Ημερήσιων Εφημερίδων Μακεδονίας Θράκης στη Θεσσαλονίκη πραγματοποιήθηκε μια επιστημονική ημερίδα από το διεπιστημονικό πρόγραμμα μεταπτυχιακό σπουδών Διαχείριση της Μαζικής Μετανάστευσης και Πληθυσμών σε Κίνηση. Παρουσιάστηκαν εξαιρετικά ενδιαφέρουσες εργασίες των φοιτητών οι οποίες άγγιξαν πολλά ζητήματα σχετικά με το θέμα όπως η κλιματική αλλαγή, οι πρακτικές ποινικοποίησης εισόδου μεταναστών, έμφυλες αναπαραστάσεις και ΜΜΕ, πρακτικές αντίστασης μεταναστών και προσφύγων, ζητήματα Ειδικής Αγωγής στη Διαπολιτισμική Εκπαίδευση, αναπαράσταση της μετανάστευσης μέσα από την τέχνη\, καθώς και ένα ντοκιμαντέρ.
Οι παρουσιάσεις πέρα από το ότι είχαν εξαιρετικό ενδιαφέρον ανέδειξαν το εύρος του επιστημονικού πεδίου και το πόσο σημαντικό είναι να υπάρχει έρευνα γύρω από το θέμα, ειδικά στην Ελλάδα ως χώρα με τεράστια γνώση και εμπειρία στα ζητήματα της μετανάστευσης και της προσφυγιάς.
Ακολούθησε ένα πάνελ όπου συμμετείχαν άνθρωποι του πεδίου με εμπειρία πολιτική επαγγελματική αλλά και πρακτική. Αναπτύχθηκε ένας αριθμός ζητημάτων σχετικών με τη πολιτική, διοικητική και δικαστική διαχείριση του προσφυγικού μεταναστευτικού που έδωσε μια ευρύτερη εικόνα της ελληνικής πραγματικότητας, η οποία παραμένει πολύ προβληματική. Είχα την τιμή να είμαι μέρος του πανελ και θεωρώ ότι έγινε μια ενδιαφέρουσα συζήτηση.
Το ναυάγιο της Πύλου και οι εξελίξεις του βρέθηκαν στο επίκεντρο των συζητήσεων όπως ήταν φυσικό, αφού το πόρισμα αλλά και η εντελώς απαράδεκτη ανακοίνωση του υπουργείου Ναυτιλίας, έφεραν το θέμα στο επίκεντρο.
Έγινε αναφορά και στην απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου με την οποία η Ελλάδα καταδικάστηκε για pushback.
Κατά τη γνώμη μου το πιο ενδιαφέρον σημείο είχε να κάνει με την απουσία εθνικής πολιτικής ένταξης και πως αυτό επηρεάζει τη ζωή των ανθρώπων. Παρουσιάστηκε η καθημερινότητα των μεταναστών που ζουν πολλά χρόνια και περιμένουν να αποκτήσει η ζωή τους μια αίσθηση σταθερότητας και ασφάλειας, αφού οι υπάρχουσες διαδικασίες αδειών παραμονής παίρνουν πολύ χρόνο και αυτό είναι η κορυφή του παγόβουνου.
Τέλος παρουσιάστηκε και το ζήτημα της πρόσβασης στην ιθαγένεια, μια μαύρη τρύπα στην ενταξιακή διαδικασία κοινωνικής ένταξης.
Αυτό που έμεινε από την πολύ ενδιαφέρουσα αυτή επιστημονική συνάντηση είναι, κατά τη γνώμη μου, ότι γίνεται όλο και πιο σαφές ότι η ελληνική πολιτεία εδώ και δεκαετίες εφαρμόζει πολιτικές στα ζητήματα της μετανάστευσης και του προσφυγικού, οι οποίες στέλνουν ένα σταθερά εχθρικό μήνυμα αποτροπής. Είτε μην έρχεστε είτε μην μείνετε.
Η λογική της αποτροπής είναι η κυρίαρχη και εκφράζεται με διάφορους τρόπους.
*Διευθυντής του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες