NewsEdit Η Ουκρανία και οι ΗΠΑ βρίσκονται στο τελικό στάδιο των διαπραγματεύσεων για μια συμφωνία, που θα δίδει στην Ουάσιγκτον πρόσβαση στα ουκρανικά ορυκτά σε αντάλλαγμα για προστασία, ανακοίνωσε σήμερα η ουκρανική κυβέρνηση, αναφερόμενη στο θέμα αυτό που βρισκόταν στο επίκεντρο εντάσεων ανάμεσα στο Κίεβο και την Ουάσιγκτον.
Το Κίεβο και η Ουάσιγκτον ενδιαφέρονται για πρόσβαση των ΗΠΑ στον ορυκτό πλούτο της Ουκρανίας, αλλά ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι έχει δηλώσει ότι οποιαδήποτε τέτοια συμφωνία θα πρέπει να περιλαμβάνει συγκεκριμένες εγγυήσεις ασφαλείας.
“Η ουκρανική και η αμερικανική ομάδα βρίσκονται στο τελικό στάδιο των διαπραγματεύσεων όσον αφορά τη συμφωνία για τα ορυκτά”, ανέφερε σε ανάρτησή της στο μέσο κοινωνικής δικτύωσης X η αντιπρόεδρος της ουκρανικής κυβέρνησης Όλχα Στεφανίσινα.
“Οι διαπραγματεύσεις ήταν πολύ εποικοδομητικές, με σχεδόν όλες τις σημαντικές λεπτομέρειες να έχουν οριστικοποιηθεί”, διαβεβαίωσε.
Το θέμα αυτό προκάλεσε εντάσεις με την κυβέρνηση του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, η οποία ασκεί πιέσεις στην Ουκρανία να υπογράψει τη συμφωνία αυτή, κάτι το οποίο το Κίεβο αρνείτο να κάνει, επικαλούμενο την απουσία εγγυήσεων ασφαλείας από την αμερικανική πλευρά και δυσμενείς οικονομικούς όρους.
Ο Ζελένσκι απέκλεισε ξανά χθες, Κυριακή, να υπογράψει μια συμφωνία, για την οποία θα πρέπει να πληρώνουν “δέκα γενιές Ουκρανών”.
Αφού ευθυγραμμίστηκε με τη ρωσική θέση, σύμφωνα με την οποία η Ουκρανία ευθύνεται για την έναρξη του πολέμου, και ξεκίνησε διαπραγματεύσεις με τη Μόσχα χωρίς ουκρανική ή ευρωπαϊκή συμμετοχή, ο Αμερικανός πρόεδρος επέμεινε ότι η Ουκρανία πρέπει να δώσει στις ΗΠΑ 500 δισεκατομμύρια δολάρια σε κρίσιμης σημασίας πρώτες ύλες ως αποπληρωμή για τη βοήθεια, την οποία έχει ήδη λάβει το Κίεβο από την προηγούμενη κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν.
Ο Ζελένσκι σημείωσε χθες ότι η Ουάσινγκτον παρείχε στη χώρα του 67 δισεκατομμύρια δολάρια σε όπλα και 31,5 δισεκατομμύρια σε άμεση δημοσιονομική στήριξη, και ότι αυτά χορηγήθηκαν κυρίως υπό τη μορφή δωρεών και ότι δεν θα αναγνωρίσει τη βοήθεια που παρείχε η κυβέρνηση Μπάιντεν ως δάνειο.
Ο Ουκρανός πρόεδρος είχε αρνηθεί και νωρίτερα αυτόν τον μήνα να υπογράψει αρχικό σχέδιο συμφωνίας, προκαλώντας απογοήτευση στον Λευκό Οίκο. Υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι της κυβέρνησης Τραμπ δήλωσαν ωστόσο χθες ότι αναμένουν πως μια συμφωνία θα υπογραφεί αυτήν την εβδομάδα, ενώ και ο Ζελένσκι γνωστοποίησε επίσης χθες πως έχει σημειωθεί πρόοδος στις συνομιλίες για το θέμα αυτό.
“Ελπίζουμε οι Αμερικανοί και οι Ουκρανοί ηγέτες να μπορέσουν να υπογράψουν” τη συμφωνία “στην Ουάσινγκτον το ταχύτερο δυνατό για να δείξουμε τη δέσμευσή μας για τις επόμενες δεκαετίες”, υπογράμμισε επίσης σήμερα η Στεφανίσινα στην ανάρτησή της στο X.
Ποια ορυκτά διαθέτει η Ουκρανία
Το Κίεβο εκτιμά ότι περίπου το 5% των «κρίσιμων πρώτων υλών» του κόσμου βρίσκονται στην Ουκρανία. Αυτό περιλαμβάνει περίπου 19 εκατομμύρια τόνους αποθεμάτων γραφίτη, γεγονός που, σύμφωνα με την Ουκρανική Γεωλογική Υπηρεσία, καθιστά τη χώρα «μία από τις πέντε κορυφαίες στον εφοδιασμό του ορυκτού».
Ο γραφίτης χρησιμοποιείται για την κατασκευή μπαταριών ηλεκτρικών οχημάτων.
Η Ουκρανία διαθέτει επίσης το ένα τρίτο όλων των ευρωπαϊκών κοιτασμάτων λιθίου, το βασικό συστατικό στις σύγχρονες μπαταρίες. Πριν από τη ρωσική εισβολή, το μερίδιο της Ουκρανίας στην παγκόσμια παραγωγή τιτανίου, ενός ελαφρού μετάλλου που χρησιμοποιείται στην κατασκευή αεροσκαφών, σταθμών παραγωγής ενέργειας και άλλων εφαρμογών, ανερχόταν στο 7%.
Επιπλέον, η Ουκρανία διαθέτει σημαντικά κοιτάσματα σπάνιων γαιών. Πρόκειται για 17 στοιχεία που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή όπλων, ανεμογεννητριών, ηλεκτρονικών ειδών και άλλων ζωτικών προϊόντων της σύγχρονης τεχνολογίας.
Ωστόσο, ορισμένα από τα κοιτάσματα ορυκτών έχουν καταληφθεί από τη Ρωσία. Σύμφωνα με την υπουργό Οικονομίας της Ουκρανίας, Γιούλια Σβιριντένκο, πόροι αξίας 350 δισεκατομμυρίων δολαρίων παραμένουν σήμερα σε κατεχόμενα εδάφη.
Το 2022, η SecDev, μια καναδική εταιρεία συμβούλων γεωπολιτικού κινδύνου, πραγματοποίησε αξιολόγηση που κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η Ρωσία είχε καταλάβει το 63% των ουκρανικών ανθρακωρυχείων και το ήμισυ των αποθεμάτων της Ουκρανίας σε μαγγάνιο, κάσιο, ταντάλιο και σπάνιες γαίες.
Ο Δρ Ρόμπερτ Μάγκα, επικεφαλής της SecDev, δηλώνει ότι αυτά τα ορυκτά προσδίδουν μια «στρατηγική και οικονομική διάσταση» στη συνεχιζόμενη επιθετικότητα της Ρωσίας. Με την κατάληψή τους, η Μόσχα αποστερεί την Ουκρανία από έσοδα, επεκτείνει τη δική της βάση πόρων και επηρεάζει τις παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες.
Γιατί τα θέλουν οι ΗΠΑ
Τα κρίσιμα ορυκτά «είναι το θεμέλιο της οικονομίας του 21ου αιώνα», εξηγεί ο Δρ Μάγκα. Είναι απαραίτητα για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τις στρατιωτικές εφαρμογές και τη βιομηχανική υποδομή. Διαδραματίζουν «έναν αυξανόμενο στρατηγικό ρόλο στη γεωπολιτική και τη γεωοικονομία».
Επιπλέον, οι ΗΠΑ επιδιώκουν μια συμφωνία για τους ορυκτούς πόρους της Ουκρανίας, καθώς θέλουν να μειώσουν την εξάρτησή τους από την Κίνα, η οποία ελέγχει το 75% των σπάνιων γαιών παγκοσμίως, σύμφωνα με την Geological Investment Group.
Τον Δεκέμβριο, η Κίνα απαγόρευσε την εξαγωγή ορισμένων σπάνιων γαιών στις ΗΠΑ, έχοντας προηγουμένως περιορίσει τις εξαγωγές ορυκτών προς τις ΗΠΑ το προηγούμενο έτος.
Τι γνωρίζουμε μέχρι στιγμής για τις διαπραγματεύσεις
Πριν από τη δήλωση της Στεφανίσινα ότι η συμφωνία είναι κοντά, φαινόταν ότι υπήρχαν αρκετά σημεία διαφωνίας.
Την περασμένη Τετάρτη, ο Ζελένσκι απέρριψε τις απαιτήσεις των ΗΠΑ για το 50% των ουκρανικών σπάνιων γαιών – ποσοστό που, σύμφωνα με τον Τραμπ, αντανακλούσε το ύψος της βοήθειας που είχαν προσφέρει οι ΗΠΑ στην Ουκρανία κατά τη διάρκεια του πολέμου με τη Ρωσία.
«Δεν μπορώ να πουλήσω το κράτος μας», είπε.
Οι όροι ενός δεύτερου σχεδίου συμφωνίας την Κυριακή φαίνονταν ακόμη πιο σκληροί από το πρώτο.
Αντί για έναν διαμοιρασμό εσόδων 50/50, το αναθεωρημένο σχέδιο προέβλεπε ότι οι ΗΠΑ θα είχαν τον πλήρη έλεγχο των ορυκτών, δήλωσε ο Ζελένσκι σε συνέντευξη Τύπου την Κυριακή.
Ο Ζελένσκι επιθυμεί επίσης η όποια συμφωνία να περιλαμβάνει εγγυήσεις ασφαλείας.
Τη Δευτέρα, ο πρώην πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, Μπόρις Τζόνσον, χαρακτήρισε τη συμφωνία για την πρόσβαση των ΗΠΑ στα ορυκτά της Ουκρανίας ως «το μεγάλο έπαθλο».
Απέρριψε τους ισχυρισμούς ότι η συμφωνία είναι «εκμετάλλευση» και είπε ότι «αυτό που κερδίζουν οι Ουκρανοί είναι η δέσμευση των Ηνωμένων Πολιτειών, υπό τον Ντόναλντ Τραμπ, για μια ελεύθερη, κυρίαρχη και ασφαλή Ουκρανία».
Ορισμένοι αναλυτές χαρακτήρισαν την πρόταση των ΗΠΑ ως «αποικιοκρατική», αλλά το Κίεβο ενδιαφέρεται για κοινή εκμετάλλευση των πόρων του.
Η εξόρυξη αυτών των ορυκτών πόρων είναι εξαιρετικά δύσκολη και δαπανηρή, λέει η Ιρίνα Σούπρουν, διευθύνουσα σύμβουλος της Geological Investment Group, μιας συμβουλευτικής εταιρείας εξόρυξης με έδρα την Ουκρανία.
«Θα αποκτήσουμε τεχνολογίες που τόσο πολύ λείπουν από τη μεταλλευτική μας βιομηχανία», εξηγεί η Σούπρουν. «Θα αποκτήσουμε κεφάλαια. Αυτό σημαίνει περισσότερες θέσεις εργασίας, φορολογικά έσοδα και εισόδημα από την εκμετάλλευση των ορυκτών αποθεμάτων».