NewsEdit Συνεχίζει να υφίσταται άγνοια και ιστορική λήθη στη σχολική εκπαίδευση για την εξόντωση των Ελλήνων εβραίων; Και αν ναι, αυτό συμβαίνει παρά τις διεθνείς εξελίξεις για την Εκπαίδευση του Ολοκαυτώματος (Holocaust Education) από παγκόσμιους εκπαιδευτικούς οργανισμούς; Ερωτήματα όπως τα παραπάνω έρχονται να βρουν απαντήσεις μέσα από το βιβλίο της Ξένιας Ελευθερίου «Ιχνηλασία της τοπικής εβραϊκής ιστορίας» που πραγματεύεται το Ολοκαύτωμα στην εκπαίδευση και τη δημόσια ιστορία.
Στο πλαίσιο της Πορείας Μνήμης «Ποτέ ξανά, Θεσσαλονίκη – ‘Αουσβιτς – 1943-2025: 82 χρόνια από την αναχώρηση του πρώτου συρμού», η Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης, το Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης και οι εκδόσεις Επίκεντρο διοργανώνουν σήμερα (Σάββατο 15 Μαρτίου), στις 18.00, στο Φουαγιέ εισόδου Μ2 του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης (25ης Μαρτίου και Παραλία) παρουσίαση του βιβλίου, για το οποίο θα μιλήσουν οι: Δημήτρης Κ. Μαυροσκούφης, ομότιμος καθηγητής ΑΠΘ, Λέων Ναρ, Διδάκτωρ Νεοελληνικής Φιλολογίας ΑΠΘ, συγγραφέας, Τατιάνα Λιάνη, Διδάκτωρ Συγκριτικής Γραμματολογίας και η συγγραφέας του βιβλίου, επιστημονική υπεύθυνη του Εβραϊκού Μουσείου Θεσσαλονίκης, Δρ. Ξένια Ελευθερίου.
Τη συζήτηση θα συντονίσει η Ελένη Χοντολίδου, αναπληρώτρια καθηγήτρια, Τμήμα Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής, ΑΠΘ, ενώ χαιρετισμό θα απευθύνουν οι: Ευγενία Αλεξανδροπούλου-Αιγυπτιάδου, Πρόεδρος του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης, Χρίστος Γαλιλαίας, Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης, Δαυίδ Σαλτιέλ, Πρόεδρος της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης και του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου Ελλάδος.
Η Ιστορία το τραύμα και η διδασκαλία του
«Η παρούσα μελέτη εντάσσεται σε ένα διεπιστημονικό πεδίο που σχετίζεται με την επιστημολογία της Ιστορίας, τη Διδακτική της Ιστορίας, τη Δημόσια Ιστορία, τις σπουδές της Μνήμης και του Τραύματος» εξηγεί η Δρ. Ελευθερίου, επισημαίνοντας πως πραγματοποιήθηκε έρευνα που είχε ως βασικό σκοπό τη σταχυολόγηση των απόψεων και των γνώσεων των μαθητών και των εκπαιδευτικών που διδάσκουν ή έχουν διδάξει στο παρελθόν το μάθημα της Ιστορίας, αναφορικά με το Ολοκαύτωμα των Ελλήνων Εβραίων.
«Ως κεντρικοί στόχοι της εμπειρικής μελέτης ορίζονται, αφενός, η διερεύνηση των απόψεων των μαθητών (1.135 υποκείμενα) και εκπαιδευτικών (145 υποκείμενα), αφετέρου, η μέτρηση του
γνωστικού επιπέδου των μαθητών, καθώς και η διερεύνηση της παιδαγωγικής και διδακτικής κατάρτισης στο θέμα της διδακτικής προσέγγισης του Ολοκαυτώματος και της επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Αναλυτικότερα, στόχος είναι να εξεταστεί ο τρόπος με τον οποίο διαμορφώνουν οι μαθητές αλλά και οι εκπαιδευτικοί τη σχέση τους με την τοπική εβραϊκή ιστορία και το τραυματικό παρελθόν του Ολοκαυτώματος των Ελλήνων Εβραίων, καθώς και την ιστορική τους μνήμη» εξηγεί η Δρ. Ελευθερίου.
Βασικές παράμετροι εξέτασης είναι η θεσμική ιστορική μάθηση στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση και, ταυτοχρόνως, η άτυπη ιστορική μάθηση, που παραπέμπει σε ποικίλες πηγές παραγωγής ιστορικού νοήματος: την οικογένεια, τον κοινωνικό περίγυρο, τα μουσεία, τον κινηματογράφο, τη λογοτεχνία, τους ιστορικούς τόπους μνήμης, τα μνημεία, το Διαδίκτυο.
Λίγα λόγια για τη συγγραφέα
Η Ξένια Ελευθερίου είναι Διδάκτωρ της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ. με θέμα διδακτορικής διατριβής «Η προσέγγιση του Ολοκαυτώματος στο ελληνικό σχολείο και η θέση του στη δημόσια ιστορία» με επιβλέποντα Καθηγητή, τον τ. Κοσμήτορα της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ., Ομ. Καθηγητή Δημήτρη Κ. Μαυροσκούφη. Από το 2022 εργάζεται ως Επιστημονική Υπεύθυνη του Εβραϊκού Μουσείου Θεσσαλονίκης. Τον Δεκέμβριο του 2024 επιμελήθηκε και τον κατάλογο της τελευταίας έκθεσης. Το 2024 σχεδίασε και επιμελήθηκε το πρώτο μουσειοπαιδαγωγικό πρόγραμμα του Εβραϊκού Μουσείου Θεσσαλονίκης με τίτλο Εβραϊκές γιορτές στα τραπέζια της Θεσσαλονίκης για μαθητές Δημοτικού. Το 2023 επιμελήθηκε την πρώτη ψηφιακή ξενάγηση με γυαλιά VR σε οθόνες αφής στο Εβραϊκό Μουσείο Θεσσαλονίκης με τίτλο Αναζητώντας τα ίχνη της εβραϊκής παρουσίας στη Θεσσαλονίκη. Το 2021 εκδόθηκαν οι έρευνές της στους επιστημονικούς συλλογικούς τόμους Νεότερος Ελληνικός Εβραϊσμός. Η δυναμική παρουσία η οδυνηρή απουσία το σήμερα (εκδ. University Studio Press) και Μετά τον πόλεμο. Η Θεσσαλονίκη και η τύχη των εβραϊκών περιουσιών (εκδ. Αλεξάνδρεια). Έχει λάβει μέρος σε διεθνή και πανελλήνια συνέδρια, ημερίδες και επιμορφωτικά σεμινάρια. Έχει συγγράψει επιστημονικά άρθρα και βιβλιοκρισίες, κυρίως για την τοπική εβραϊκή ιστορία, τον αντισημιτισμό και την προσέγγιση του Ολοκαυτώματος μέσω της Δημόσιας Ιστορίας. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα εστιάζουν στη Δημόσια Ιστορία του Ολοκαυτώματος, την εβραϊκή ιστορία, την Μουσειοπαιδαγωγική, τη Διδακτική της Ιστορίας, την Ιστορία της Εκπαίδευσης.